Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety. Może być on jednak związany z nieprzyjemnymi dolegliwościami. Jedną z nich jest ból brzucha i podbrzusza. Z czego może wynikać ból brzucha w ciąży? Jak można sobie z nim radzić? Jakie objawy są szczególnie niepokojące, a jakie zupełnie normalne?
Bóle brzucha w ciąży wydają się być nieuniknione. Zmagają się z nimi praktycznie wszystkie kobiety w błogosławionym stanie. W wielu sytuacjach nie zagrażają one życiu ani zdrowiu matki i dziecka. Jednak należy zachować ostrożność i być świadomym tego, kiedy należy zgłosić się do lekarza. Tego i jeszcze więcej dowiesz się czytając poniższy artykuł.
W Centrum KORE w Swarzędzu (15 min. od centrum Poznania) mamy duże doświadczenie kliniczne w leczeniu różnych dolegliwości okołociążowych.
Bóle brzucha w ciąży – z czego mogą wynikać?
Ból brzucha w ciąży to stosunkowo częsta dolegliwość, która doskwiera prawie każdej kobiecie w stanie błogosławionym. Może wynikać z fizjologicznych zmian zachodzących w ciele kobiety podczas ciąży, takich jak rozciąganie się macicy, czy jej skurcze. Może także być również bardzo niepokojącym objawem, szczególnie jeśli towarzyszy mu krwawienie bądź plamienie.
Bóle brzucha mają inny charakter w poszczególnych etapach ciąży, mogą też mieć różne nasilenie. Wynika to z faktu, że podczas poszczególnych etapów ciąży w ciele kobiety zachodzą różne procesy. Dziecko stale rośnie, w miarę rozwoju staje się również coraz bardziej ruchliwe.
Ból brzucha na początku ciąży – z czym jest związany?
Ból brzucha na tym etapie ciąży jest najczęściej przejawem fizjologicznych, czyli naturalnych zmian zachodzących w ciele kobiety po zajściu w ciążę. Wynika z znajdującego się w macicy rosnącego płodu, który mimo swoich niewielkich rozmiarów rośnie bardzo szybko – w 4 tygodniu ciąży ma rozmiar około 4mm, a zaledwie tydzień później jest trzy razy większy.
Na tym etapie kobieta często odczuwa pierwsze oznaki ciąży – mdłości i wymioty, oraz decyduje się na wykonanie testu ciążowego.
Szybki wzrost płodu na tym etapie powoduje rozciąganie ścian macicy i naciąganie więzadeł, które ją podtrzymują. Progesteron, czyli hormon wydzielany przez jajniki w dużej ilości na tym etapie ciąży rozpulchnia macicę i poprawia jej ukrwienie, przez co jest bardziej tkliwa. Macica powiększa się, aby zrobić miejsce dla łożyska i płynu owodniowego oraz dla ciągle rosnącego dziecka.
Progesteron może być też przyczyną pojawienia się wzdęć u kobiet w ciąży. Wraz ze wzrostem poziomu tego hormonu, ruchy perystaltyczne jelit zwalniają, co sprawia, że pasaż jelitowy pokarmu jest zaburzony. Może to również prowadzić do zaparć. Aby złagodzić ten proces, polecane jest picie dużych ilości wody i spożywanie żywności bogatej w błonnik, takiej jak otręby, warzywa i owoce.
Około 9 tygodnia ciąży kobieta zaczyna wyraźniej odczuwać powiększanie się macicy, które jest wynikiem zwiększania się ilości płynu owodniowego. Może to spowodować dyskomfort, uczucie pełności, a nawet ból podbrzusza.
Kłujący ból brzucha w ciąży po prawej stronie – co oznacza?
Ważnym faktem, o którym warto pamiętać jest to, że ból brzucha w ciąży nie zawsze musi być związany z ciążą. Mogą go powodować także dolegliwości niezwiązane bezpośrednio z ciążą.
Jednak dokładne zidentyfikowanie źródła bólu brzucha w ciąży jest trudne, ponieważ w wyniku powiększenia się macicy pozostałe narządy mogą zmienić swoje położenie, dlatego aby zidentyfikować źródło bólu zwykle jest konieczne wykonanie badań obrazowych.
Do przyczyn bólu brzucha niezwiązanych z ciążą, które jednak mogą występować u kobiet w ciąży należą:
- Zapalenie wyrostka robaczkowego,
- Infekcje dróg moczowych,
- Kamienie nerkowe,
- Kolka nerkowa,
- Zatrucie pokarmowe,
- Grypa żołądkowa,
- Wzdęcia i zaparcia,
- Niedrożność jelit.
Ból w prawym górnym kwadrancie brzucha może również być spowodowany stanem przedrzucawkowym. Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja, którą bardziej szczegółowo opisano w dalszej części artykułu.
Ból górnej części brzucha w ciąży – na co wskazuje?
Ból górnej części brzucha występuje najczęściej na etapie, gdy dziecko jest na tyle duże, że może naciskać na żołądek przyszłej mamy. Może to powodować objawy związane ze zgagą – zmaga się z nią większość kobiet w ciąży. Do tych objawów należy uczucie pieczenia, czasami wręcz palenia w przełyku, połączone z odbijaniem się treści pokarmowej.
Nasila się najczęściej w 2. trymestrze ciąży. Wynika ona ze wzrostu poziomu progesteronu we krwi. Hormon ten ma wiele ważnych dla zdrowej ciąży funkcji – jedną z nich jest rozluźnienie mięśni gładkich. Niestety hormon ten nie działa wybiórczo, dlatego rozluźnia także dolny zwieracz przełyku – jeden z elementów bariery antyrefluksowej.
Mięsień ma za zadanie przeciwdziałać cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Jednak w przypadku, gdy mięsień ten jest rozluźniony, bariera antyrefluksowa nie działa prawidłowo, co powoduje pojawienie się objawów zgagi.
Objawy zgagi mogą złagodzić zmiany w diecie kobiety. Powinna ona spożywać małe porcje jedzenia, a także zrezygnować z pikantnych i tłustych potraw. Ważne jest także picie dużych ilości wody. Ulgę może przynieść także spożywanie jogurtów, kefirów i maślanek. Mimo tego, u niektórych ciężarnych zgaga ustępuje dopiero po porodzie.
Jak sobie poradzić z bólem brzucha w ciąży?
Należy pamiętać o tym, że w ciąży kobieta nie powinna przyjmować leków rozkurczowych, ani przeciwbólowych bez konsultacji z lekarzem. W przypadku silnego bólu powinna udać się do swojego lekarza prowadzącego, w celu ustalenia przyczyny bólu i dobrania odpowiednich dla niej leków.
Jak już wspomniano, bóle brzucha w ciąży mogą również wynikać z promieniowania bólu z pleców. Na ten rodzaj bólu doskonałym remedium mogą być masaże prenatalne wykonywane przez fizjoterapeutę. Spowodują one rozluźnienie mięśni oraz ulgę w bólu.
Ból podbrzusza w ciąży – jakie są możliwe przyczyny?
Jest wiele przyczyn, które mogą powodować ból podbrzusza w ciąży. Główną ich przyczyną są całkowicie normalne zmiany występujące w organizmie kobiety., Związane są one z rozciąganiem się ścian macicy oraz podtrzymujących ją więzadeł. Ból brzucha może być również związany z pojawiającymi się na późniejszych etapach ciąży skurczami macicy.
Poszczególne możliwe przyczyny bólu brzucha zostały opisane poniżej.
Ból podbrzusza w ciąży 1 trymestrze – z czego wynika?
Ból podbrzusza w pierwszych tygodniach ciąży zwykle jest związany z zagnieżdżaniem się zarodka w macicy. Zwykle do złudzenia przypomina on bóle występujące podczas miesiączki, szczególnie, że może pojawić się w okresie, w którym powinna wystąpić miesiączka – około 5-6 tygodnia ciąży.
Bóle brzucha są również spowodowane rozciąganiem się ścian macicy – dzieje się tak, ponieważ w brzuchu kobiety stale, i w szybkim tempie rozwija się dziecko. Bóle te często towarzyszą kobietom, które są w swojej pierwszej ciąży. Dla wieloródek bóle te są mniej dotkliwe.
W niektórych sytuacjach ból brzucha może towarzyszyć zaparciom – jest to częsty objaw towarzyszący kobietom w ciąży, zarówno na początkowym etapie, jak i w późniejszym okresie. Objawy te można łagodzić za pomocą właściwej, bogatej w błonnik diety oraz piciu dużej ilości wody.
W tym okresie najczęściej dochodzi do poronień, więc warto wiedzieć jakie objawy mogą świadczyć o tej bardzo przykrej sytuacji. Objawy towarzyszące poronieniu opisano w dalszej części artykułu. Dlatego należy zachować ostrożność, jednak nie oznacza to, że każdy ból brzucha w tym okresie związany jest z poronieniem.
Ból podbrzusza w ciąży 2 trymestr – co może być jego przyczyną?
Na tym etapie ciąży ukształtowane są już zawiązki narządów wewnętrznych dziecka. Płód wciąż szybko rośnie. Powoduje to, że kobieta odczuwa bóle podbrzusza i w pachwinach. Wynika to z tego, że macica wciąż rośnie i coraz bardziej naciska na sąsiadujące narządy.
Po 20 tygodniu ciąży kobieta zaczyna czuć ruchy dziecka. Szczególnie jeśli jest to pierwsza ciąża danej kobiety ten fakt może ją zaniepokoić. Ruchy dziecka, potocznie zwane kopaniem są początkowo odczuwane jako skurcze bądź napięcie macicy. Wiele kobiet opisuje je jako łaskotanie, bądź uczucie motylków w brzuchu, jednak dla niektórych kobiet mogą być one źródłem niewielkiego bólu.
W drugim trymestrze ciąży, stale powiększający się brzuch stanowi coraz większe obciążenie dla kręgosłupa. Z tej przyczyny kobieta może odczuwać bóle krzyża, które mogą promieniować do brzucha. W przypadku intensywnego bólu możesz udać się do fizjoterapeuty na masaż prenatalny – rozluźni on mięśnie oraz może przynieść ulgę w bólu.
Na tym etapie ciąży, około 20 tygodnia, kobieta może odczuwać skurcze macicy – skurcze Alvareza oraz skurcze Braxtona i Hicksa. Skurcze te mają za zadanie przygotować macicę do porodu. Są one nieregularne i zwykle są bezbolesne, mogą jednak powodować dyskomfort. Nie stanowią zagrożenia dla dziecka.
Pod koniec 2. Trymestru ciąży, około 25 tygodnia, płód osiąga już rozmiary na tyle duże, że może uciskać na żołądek matki. Może być to przyczyną zgagi, bólu brzucha i uczucia ucisku na żebra. Dolegliwości te są bardzo częstym problemem zgłaszanym przez ciężarne.
Inne dolegliwości w których możemy pomóc:
- ból krocza w ciąży
- rwa kulszowa w ciąży
- rozejście spojenia łonowego
- rozejście kresy białej
- blizna po cesarskim cięciu
- ciągnięcie brzucha w ciąży podczas chodzenia
- przepuklina pępkowa
- częstomocz
- ból barku w ciąży
- niedoczynność tarczycy w ciąży
- jak ujędrnić brzuch po ciąży
Przygotowanie do porodu:
- masaż prenatalny w ciąży
- masaż krocza w ciąży
- kalkulator ciąży
Jakie ćwiczenia można wykonywać, aby wzmocnić mięśnie brzucha w ciąży i przygotować się do porodu?
Wiele kobiet zadaje sobie pytanie, czy w czasie ciąży mogą podejmować aktywność fizyczną. W przypadku zdrowej ciąży jest to nawet wskazane. Ćwiczenia mają pozytywny wpływ na układ krążenia, poprawiają przemianę materii oraz mają wpływ na prawidłową postawę w czasie ciąży, zapobiegając nadmiernemu pogłębianiu się naturalnych krzywizn kręgosłupa.
Wzmocnienie mięśni może również pomóc w przygotowaniach do porodu. Ćwiczenia jednak nie powinny być zbyt intensywne – powinny mieć raczej charakter rozciągający i wzmacniający. Ważne jest również wykonywanie ćwiczeń oddechowych.
Regularne, właściwie wykonywane ćwiczenia podczas ciąży mogą spowodować wzmocnienie i uelastycznienie mięśni macicy. Sprawi to, że bóle brzucha spowodowane obciążeniem kręgosłupa i skurczami macicy będą mniej dotkliwe. Dzięki temu także poród jest mniej bolesny, a także bezpieczniejszy.
Warto w tej kwestii skonsultować się z fizjoterapeutą. Dzięki swojej wiedzy będzie on wstanie dobrać odpowiednie ćwiczenia dla konkretnego etapu ciąży. Dzięki temu ćwiczenia będą bezpieczne zarówno dla matki jak i dla jej nienarodzonego dziecka. Pomoże to również w przygotowaniach do porodu.
Bóle brzucha w 3 trymestrze ciąży – co oznaczają?
Na tym etapie ciąży macica wciąż się powiększa, rozciągają się również podtrzymujące ją więzadła.
Kobiety wciąż odczuwają skurcze Braxtona i Hicksa, które jak już wspomniano, mogą powodować ból. Skurcze te stają się coraz bardziej intensywne i pojawiają się coraz częściej w późniejszych etapach ciąży.
Pod koniec ciąży ruchy dziecka są dużo bardziej energiczne – wynika to z faktu, że na tym etapie dziecko ma dużo więcej miejsca niż na początku ciąży. Z tego powodu ruchy te mogą powodować u matki większe dolegliwości niż na wcześniejszych etapach ciąży.
Pod koniec ciąży może również dojść do bardzo niebezpiecznej sytuacji zarówno dla matki jak i jej jeszcze nienarodzonego dziecka. Mowa tu o stanie przedrzucawkowym. Objawia się on wysokim ciśnieniem krwi oraz białkomoczem, czyli pojawieniem się cząsteczek białka w moczu.
Na kilka tygodni przed porodem pojawiają się tak zwane skurcze przepowiadające – związane z przygotowaniem szyjki macicy do porodu. Jest to inny rodzaj skurczów niż wspomniane wcześniej skurcze Braxtona i Hicksa. Im bliżej do porodu, ich częstotliwość i siła ulegają zwiększeniu.
W jakich sytuacjach ból brzucha w ciąży jest szczególnie niebezpieczny, zarówno dla matki jak i dla dziecka?
Pomimo tego, że większość kobiet, pomimo bólu brzucha jest zdrowe, to ból brzucha może również oznaczać wystąpienie bardzo niebezpiecznych dolegliwości. Należą do nich:
- Ciąża pozamaciczna – niestety, nie zawsze pozytywny wynik testu ciążowego oznacza zdrową ciążę. Czasami występuje sytuacja, w której zarodek zagnieździ się poza jamą macicy – najczęściej w obrębie jajowodu. W takim wypadku kobieta doświadcza intensywnego bólu podbrzusza oraz krwawienia z dróg rodnych – zwykle pomiędzy 6 a 10 tygodniem ciąży. Niestety, takiej ciąży nie można utrzymać – musi zostać usunięta, ponieważ stanowi ryzyko dla zdrowia i życia kobiety;
- Przedwczesne odklejenie się łożyska – jeden ze stanów nagłych w położnictwie, najczęściej dochodzi do niego w drugiej połowie ciąży. Jego objawem jest silny ból brzucha, staje się on również twardy i pozostaje taki przez dłuższy czas. Mogą również wystąpić objawy dodatkowe, takie jak tkliwość brzucha, ból pleców oraz pojawienie się podbarwionej krwią wydzieliny z pochwy;
- Poronienie – jest to najczęstsza przyczyna utraty ciąży, najczęściej zdarza się na jej początkowym etapie – w pierwszych 13 tygodniach ciąży. Do objawów poronienia zaliczamy:
- Silny ból pleców,
- Prawdziwe skurcze brzucha pojawiające się co 5-20 minut,
- Krwawienie z dróg rodnych – najczęściej brązowe lub jasnoczerwone,
- Z pochwy może wydostawać się materiał podobny do skrzepów.
- Zakażenie dróg moczowych – pomimo tego, że jego leczenie nie jest skomplikowane, to jego zignorowanie może spowodować komplikacje. Najczęściej objawia się bólem i pieczeniem podczas oddawania moczu. Jeśli towarzyszy mu gorączka, nudności, wymioty i dreszcze, może to oznaczać, że zapalenie przeniosło się na nerki – w takiej sytuacji niezbędna jest szybka pomoc lekarska;
- Stan przedrzucawkowy – charakteryzuje się on wysokim ciśnieniem krwi i obecnością białka w moczu po 20 tygodniu ciąży. Towarzyszy mu często również ból górnej części brzucha, po prawej stronie. Mogą się także pojawić objawy takie jak nudności, wymioty i uczucie zwiększonego nacisku w obrębie brzucha.
FAQ – czyli odpowiadamy na pytania, które często zadają pacjentki
Bóle brzucha w ciąży podobne do miesiączkowych – kiedy występują i co mogą oznaczać?
U niektórych kobiet zdarza się, że w pierwszych tygodniach ciąży pojawiają się bóle podobne do tych, które towarzyszą miesiączce. Mają one związek z wydzielanymi hormonami spowodowanymi zapłodnieniem oraz zagnieżdżaniem się zarodka w macicy.
Macica również powiększa się i może uciskać sąsiadujące narządy np. pęcherz moczowy. Może to powodować dyskomfort i ból o charakterze podobnym do miesiączki.
Ból w dole brzucha w ciąży w 3 trymestrze – na co zwrócić uwagę?
Bóle brzucha w ostatnim trymestrze ciąży są zjawiskiem powszechnym. Wynikają zarówno z dalszego rozciągania ściany macicy, a także przepowiadających skurczów macicy.
Pod koniec ciąży ważne jest, aby znać cechy, które odróżniają skurcze przepowiadające od skurczów porodowych. Dzięki tej wiedzy kobieta nie będzie miała wątpliwości, kiedy zgłosić się na porodówkę. Z tej przyczyny warto znać cechy jakimi charakteryzują się prawdziwe skurcze porodowe. Są to:
- Regularne występowanie – skurcze pojawiają się w regularnych, skracających się odstępach czasowych,
- Początkowo pojawiają się co 10 do 30 minut, jednak po kilku godzinach czas ten skraca się do 5 do 7 minut, a pod koniec akcji porodowej pojawiają się co 2 minuty;
- Stopniowo wydłuża się ich czas trwania,
- Początkowo trwają około 40 sekund, jednak na dalszym etapie porodu trwają 90 sekund lub dłużej.
- Towarzyszy im ból brzucha,
- Początkowo występuje on w górnej części brzucha i schodzi ku dołowi,
- Ból często promieniuje do kręgosłupa,
- Z czasem staje się coraz silniejszy.
Jakie bóle brzucha w ciąży są szczególnie niepokojące?
Na początku ciąży (do około 22tygodnia ciąży) niepokój powinny wzbudzić skurczowe bóle podbrzusza z towarzyszącym krwawieniem z dróg rodnych. Takie bóle mogą zwiastować poronienie i wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
W okresie od 22 do 37 tygodnia ciąży obawy powinien wzbudzać silny ból brzucha o charakterze skurczów. Może on świadczyć o przedwczesnej czynności skurczowej macicy.
Dolegliwość ta grozi przedwczesnym porodem – jest to bardzo niebezpieczne dla dziecka, ponieważ w chwili urodzenia będzie ono niedojrzałe i nieprzystosowane do życia poza organizmem matki i najprawdopodobniej będzie wymagało pobytu w inkubatorze.
Czy ćwiczenia mogą złagodzić bóle brzucha w ciąży?
W ciąży szczególnie zalecane są ćwiczenia rozluźniające, wzmacniające oraz oddechowe. Ćwiczenia te mogą łagodzić bóle towarzyszące skurczom macicy. Dzięki ćwiczeniom organizm kobiety przygotowują też organizm kobiety do porodu – dzięki nim akcja porodowa może być krótsza i mniej bolesna.
Należy pamiętać jednak, że podczas ciąży nie należy się forsować. W dobraniu odpowiednich ćwiczeń może pomóc fizjoterapeuta, który dobierze odpowiedni zestaw ćwiczeń, bezpieczny dla przyszłej mamy i jej dziecka.
Kiedy, w przypadku bólu brzucha w ciąży, powinnam zgłosić się do lekarza?
Każdy ból brzucha w ciąży powinien być skonsultowany z lekarzem – będzie on w stanie stwierdzić, czy ból jest związany z zagrożeniem zdrowia matki lub rozwijającego się w jej łonie dziecka. Są jednak towarzyszące objawy, które powinny wzbudzić szczególny niepokój. Należą do nich:
- Bardzo silny, długotrwały ból brzucha,
- Krwawienie z dróg rodnych,
- Plamienie,
- Twardy brzuch,
- Biegunka, wymioty,
- Gorączka,
- Intensywne upławy,
- Zawroty głowy i omdlenia,
- Ból podczas oddawania moczu.
Czego nie należy robić podczas bólu brzucha w ciąży?
- Nie należy, bez konsultacji z lekarzem, przyjmować leków przeciwbólowych i rozkurczowych,
- Nie należy na bóle brzucha stosować termoforu i gorących kąpieli – mogą one doprowadzić do przekrwienia organizmu.
Umów się na leczenie:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia:
https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/lista/85151,bole-podbrzusza-u-ciezarnych
lek. Aleksandra Czachowska – Bóle brzucha w ciąży, https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/wybrane-problemy-z-zakresu-ciazy–porodu-i-pologu,bole-brzucha-w-ciazy,artykul,1654411.html
Courtney A. Woodfield, Elizabeth Lazarus, Karen C. Chen William W. Mayo-Smith – Abdominal Pain in Pregnancy: Diagnoses and Imaging Unique to Pregnancy—Review
lek. Małgorzata Wytyczak-Partyka – Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu, https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/159167,kalendarz-ciazy-tydzien-po-tygodniu
dr hab. n. med. Andrzej Wiśniewski, prof. AWF – Jak trenować w ciąży? https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/164598,jak-trenowac-w-ciazy
Urszula Roszkowska – Przyczyny, objawy i leczenie bólu brzucha w ciąży. Co na ból brzucha w ciąży? https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/przyczyny-objawy-i-leczenie-bolu-brzucha-w-ciazy-co-na-bol-brzucha-w-ciazy
Urszula Roszkowska – Ból podbrzusza a ciąża. Co oznacza ból podbrzusza w ciąży i kiedy jest powodem do niepokoju? https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/bol-podbrzusza-a-ciaza-co-oznacza-bol-podbrzusza-w-ciazy-i-kiedy-jest-powodem-do-niepokoju
Angelika Janowicz – Skurcze porodowe – co warto wiedzieć na ich temat? https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/jak-dbac-o-siebie-w-ciazy/skurcze-porodowe-co-warto-wiedziec-na-ich-temat
Data publikacji: 22.02.2023
Data ostatniej aktualizacji: 28.11.2024
Natalia Kubiś
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim w Collegium Medicum UJK w Kielcach. Zajmuje się tworzeniem artykułów medycznych. Interesuje się ortopedią, rehabilitacją, okulistyką i ginekologią. Na co dzień jest miłośniczką podróży i dobrych książek.
