Nie każdy ból kolana zwiastuje od razu najgorsze – jeśli występuje sporadycznie i nie jest zbyt ostry, zwykle nie jest potrzebna pomoc specjalisty. Z drugiej zaś strony, nie można zbyt długo lekceważyć alarmujących sygnałów, ponieważ stan i dokuczliwe dolegliwości mogą się pogorszyć.
Dolegliwość częsta, o różnorodnej etiologii. Może wystąpić u każdego i to bez względu na wiek czy obciążenie. Staw kolanowy jest jednym z najciężej pracującym stawem w całym organizmie. O tym, jak dużą rolę odgrywa wie raczej każdy, jednak dopiero po wystąpieniu bólu i ograniczeniu swobody ruchów zdajemy sobie sprawę, jak trudne staje się codzienne funkcjonowanie.
W Centrum KORE w Swarzędzu mamy duże doświadczenie w diagnostyce funkcjonalnej ( wraz z USG) i leczeniu bólu kolana różnego pochodzenia.
Z artykułu dowiesz się co może oznaczać:
- ból kolana przy zginaniu
- ból kolana po wewnętrznej stronie
- ból kolana po bieganiu
- kłujący ból w kolanie
- rwący ból kolana w nocy
- ból kolana przy chodzeniu
- ból z tyłu kolana
- ból kolana przy prostowaniu
- ból kolana z przodu
- ból kolana przy kucaniu
- ból kolana przy klękaniu
- ból kolana przy schodzeniu z gór
- ból kolana od kręgosłupa
Ból kolan – przyczyny
Ile osób, tyle przyczyn. Ból kolan może być spowodowany szeregiem różnych czynników. Począwszy od tych oczywistych (urazy, złamania, uszkodzenia), poprzez przeciążeniowe, aż do genetycznych i anatomicznych przyczyn (choroba zwyrodnieniowa, kolano koślawe lub szpotawe, patologie stawów).
Przyczyny urazowe
- Złamania rzepki – najczęściej dochodzi do nich w wyniku mocnego uderzenia np: w czasie upadku na twarde podłoże. U najmłodszych nie występują ze względu na chrząstkowy charakter rzepki. Pojawiają się dopiero w okresie nastoletnim.
Jak leczyć?
Lekarz ortopeda zleca założenie ortezy wyprostnej na 2-3 tygodnie. Po tym czasie następuje wymiana ortezy na taką, którą można zginać.
- Złamania bliższej nasady kości piszczelowej – czyli tak zwane złamania stawowe. Są to poważne urazy, które mogą pozostawiać trwałe konsekwencje w postaci znacznego ograniczenia zakresu ruchów, a nawet zmian zwyrodnieniowych. Stanowią około 7% wszystkich złamań kończyny dolnej. Najczęściej występują w wyniku wypadku komunikacyjnego.
Jak leczyć?
Cała kończyna dolna musi zostać unieruchomiona, a pacjentowi zaleca się maksymalne oszczędzanie stawu kolanowego przez 8-10 tygodni. W ciężkich przypadkach przeprowadza się leczenie operacyjne, w łagodnych – leczenie czynnościowe polegające na zastosowaniu ciągłego ruchu dzięki specjalnej szynie CPM lub Grucy.
- Uszkodzenia więzadłowe – najważniejszymi (i z tego względu najbardziej podatnymi na urazy) więzadłami w stawie kolanowym są: więzadło krzyżowe przednie i tylne, więzadło poboczne piszczelowe i strzałkowe. Ich skręcenie, rozluźnienie, naderwanie czy nawet zerwanie powoduje, że kolano traci swoją stabilność, a ruchomość stawu znacznie wykracza poza fizjologiczną normę.
Jak leczyć?
Wszystko zależy od objawów i typu uszkodzenia. Lekarz może zaproponować leczenie zachowawcze (zwykle jest to unieruchomienie połączone z odpowiednią i dopasowaną do rodzaju uszkodzenia rehabilitacją).
Jednak jeśli zmiany są zbyt duże (np: przy zerwaniu więzadła), konieczna jest interwencja chirurgiczna i mechaniczne “zespolenie” struktury w całość. W przypadku uszkodzeń więzadeł krzyżowych najczęściej podejmowaną terapią jest ich rekonstrukcja.
- Uszkodzenia łąkotek – najczęstsze wśród schorzeń stawu kolanowego. Łąkotki to chrzęstno-włókniste struktury w kształcie półksiężyców. Znajdują się między nasadą kości udowej a piszczelowej. Ich funkcje to przede wszystkim amortyzacja, stabilizacja stawu i równomierne rozmieszczenie siły obciążenia.
Umów się na leczenie bólu kolana:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Jak leczyć?
Zazwyczaj uszkodzenia łąkotek leczy się w czasie artroskopii kolana (tzw. wziernikowanie). Jest to mało inwazyjny zabieg, a hospitalizacja po nim trwa jedynie kilka dni. Podczas operacji chirurg ortopeda może zszyć uszkodzoną część lub fragmentarycznie albo całkowicie wyciąć łąkotkę. Nie można zapominać o regularnej fizjoterapii po zszyciu włóknistej struktury łąkotki. Podstawowa rehabilitacja trwa około 10 tygodni.
Przyczyny zwyrodnieniowe
- Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego – obok choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, jest to najczęstsza postać zwyrodnień, która dotyka wielu ludzi. Pierwsze objawy pojawiają się między 30 a 50 rokiem życia i to aż u 50% populacji. Natomiast powyżej 75 roku życia praktycznie nie znajdzie się osoby bez symptomów artrozy.
Choroba polega na zaburzeniu jakości oraz ilości chrząstki stawowej, której funkcją jest amortyzacja i umożliwienie swobodnego ruchu w stawie. W zdecydowanej większości przypadków przyczyna wystąpienia choroby jest samoistna. W pozostałych – gonartroza wystąpić może w wyniku przebytego urazu, zmian statycznych, chorób metabolicznych,a nawet przebytych zapaleń bakteryjnych.
Jak leczyć?
Lekarz najczęściej zleca regularne, dostawowe podawanie iniekcji kwasu hialuronowego. Czynność ta jest wykonywana pod kontrolą USG. Dzięki temu lek może zostać podany precyzyjnie w określone przez specjalistę miejsce, co pozwala na zminimalizowanie ryzyka bolesnych powikłań.
Do leczenia wlicza się również fizjoterapia, a w szczególności ćwiczenia i czynności mające na celu zapobieganie zanikowym zmianom w obrębie tkanki mięśniowej. Do stosowanych technik należą m.in: krioterapia, jonoforeza, laseroterapia, ćwiczenia odciążeniowe i stabilizacyjne, plastrowanie dynamiczne i przywracanie siły tkance mięśniowej.
W przypadku ciężkich zmian zwyrodnieniowych przeprowadza się leczenie operacyjne w postaci osteotomii (czyli nacięcie, jednak stosuje się je bardzo rzadko) lub endoprotezoplastyki stawu kolanowego. Zmniejsza to dolegliwości bólowe i przywraca prawidłową ruchomość w stawie.
Przyczyny rozwojowe
- Kolano koślawe i szpotawe – to potoczna nazwa na nieprawidłowe ustawienie osi kończyn dolnych. Może być jedno- lub obustronne i powstawać w wyniku działania niekorzystnych czynników w czasie życia lub zostać nabyte genetycznie.
O koślawości kolan świadczy ułożenie kończyn dolnych podczas prostego stania ze złączonymi nogami. Przypomina to nieco literkę “X”. Od ud aż do kolan nogi są złączone, natomiast stopy są ułożone w pewnej odległości od siebie.
Szpotawość natomiast jest charakterystyczną wadą polegającą na tym, że nogi układają się w kształt litery “O”. Przy wyprostowanej postawie i złączonych stopach, kolana są nadmiernie wygięte na boki.
Jak leczyć?
Specjalista po określeniu przyczyn i postawieniu diagnozy może zaproponować podwyższenie wewnętrznego (w przypadku koślawości) lub zewnętrznego (w przypadku szpotawości) brzegu obuwia.
Niekiedy niezbędna jest odpowiednia fizjoterapia, której celem jest optymalizacja równowagi mięśniowej.
W ostateczności przeprowadzane jest leczenie operacyjne, dzięki któremu możliwe jest przywrócenie prawidłowej osi kończyn. Zabieg to osteotomia korekcyjna, podczas której przecina się kość udową lub piszczelową i pobiera kostny klin.
Poprzez specjalną, kątową płytkę można uzyskać bardzo stabilne zespolenie, które umożliwia natychmiastowe ćwiczenia. Metalowe implanty zostają usunięte po okołu roku od operacji.
- Kolano tyłowygięte – zazwyczaj jest to nieprawidłowość wrodzona, jednak zdarza się, że wystąpi po jakimś urazie. Charakteryzuje się nadmiernym przegięciem kolana.
Jak leczyć?
Zachowawczo stosuje się obuwie z podwyższonym obcasem, jednak możliwe jest także leczenie operacyjne. Po zakończeniu procesu wzrostu, u młodego pacjenta wykonuje się osteotomię korekcyjną, tak jak w przypadku koślawości, jednak klin wycinany jest po stronie grzbietowej.
W obu przypadkach ważną rolę odgrywa fizjoterapia. Regularne spotkania i systematyczne ćwiczenia doprowadzą do wzmocnienia mięśni kończyny dolnej, a także do ustabilizowania stawów biodrowego i kolanowego, co przywróci prawidłowy stereotyp chodu.
Przyczyny przeciążeniowe
- Choroba Osgooda-Schlattera, czyli jałowa martwica guzowatości kości piszczelowej. To schorzenie, które najczęściej dotyka młodych i aktywnych sportowo chłopców w wieku między 8 a 15 rokiem życia. Słowo “jałowa” w nazwie oznacza, że przyczyną choroby nie są drobnoustroje. Prawdopodobnie wystąpienie objawów jest związane z przeciążeniem struktur kolana wskutek intensywnych, długotrwałych treningów.
Dziecko najczęściej zgłasza ból kolana, który nasila się podczas dotyku. Okolica guzowatości piszczeli (przód) jest zazwyczaj opuchnięta, a pod rzepką można wyczuć zgrubienie.
Jak leczyć?
Należy unikać przeciążeń przez czas rekonwalescencji, a jeśli dolegliwości bólowe są nasilone, można skorzystać z kul, które skutecznie odciążą chory staw.
Pomocne w leczeniu choroby Osgooda-Schlattera są również techniki krioterapii, laseroterapii kontaktowej niskoenergetycznej i jonoforezy wapniowej i lidokainowej.
- Kolano biegacza, czyli przeciążeniowy zespół pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS). Pasmo to jest włóknistą strukturą, która biegnie z boku kończyny dolnej od biodra, aż do kłykcia bocznego kości piszczelowej.
ITBS jest bardzo częstą dolegliwością u sportowców, a zwłaszcza niedoświadczonych biegaczy. Najczęstszymi czynnikami ryzyka są błędy treningowe. Za szybki bieg, zbyt długi dystans lub zaniedbywanie przerw i odpoczynku skutecznie przyczyniają się do pojawienia się objawów kolana biegacza.
Pacjenci zgłaszają się do specjalisty z charakterystycznym bólem po bocznej stronie stawu kolanowego, który nasila się podczas wchodzenia po schodach i pojawia się w czasie (i po) treningu na twardym podłożu. Może pojawić się także mrowienie oraz obrzęk zlokalizowany najczęściej tuż poniżej stawu kolanowego, czyli w miejscu gdzie pasmo biodrowo-piszczelowe kończy swój przyczep.
Do diagnostyki stosuje się odpowiednie testy specyficzne (Obera, Renne i Noble’a) mające na celu wyeliminowanie innych schorzeń.
- Kolano skoczka, czyli zespół zmian przeciążeniowych więzadła właściwego rzepki. Zadaniem więzadła jest mechaniczne połączenie rzepki i kości piszczelowej w stawie kolanowym. Kiedy występuje długotrwałe przeciążenie, rozwija się proces zapalny osłabiający włókna struktury i powodujący spadek jej wytrzymałości.
Schorzenie dotyka najczęściej sportowców wykonujących podczas treningów czy meczów dużo wyskoków (siatkówka, koszykówka, piłka ręczna itp). Do wystąpienia objawów mogą jednak doprowadzić też anatomiczne nieprawidłowości w budowie kolana, błędy techniczne podczas ćwiczeń, nadwaga (dowiedz się jak schudnąć), zaburzenia postawy lub osłabienie określonych mięśni.
Jak rozpoznać kolano skoczka? Charakteryzuje się silnym i dokuczliwym bólem umiejscowionym z przodu stawu, który pojawia się podczas wykonywania określonego ruchu (np: kucania, zginania, wyskoku, a także w czasie wchodzenia po schodach). Pacjent odczuwa wtedy dotkliwe kłucie.
Jak leczyć?
Ze względu na panujący stan zapalny, niezbędne jest leczenie farmakologiczne. Skuteczne są także techniki fizykoterapeutyczne. W niektórych przypadkach konieczna jest jednak operacja. By uniknąć pogorszenia się stanu stawu kolanowego i zmian degeneracyjnych, zalecana jest regularna rehabilitacja.
Przyczyny infekcyjne i inne
- Zapalenie stawu kolanowego – ogólna nazwa dotycząca objęcia stanem zapalnym różnych struktur (kaletki maziowej, błony maziowej, ciała tłuszczowego Hoffy lub stawu rzepkowo-udowego).
Etiologia jest bardzo szeroka, na rozwój zapalenia wpływają różne czynniki. Jednym z nich są wady wrodzone, jednak zdecydowanie częściej przyczyną są urazy i choroby, a zwłaszcza reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), choroba zwyrodnieniowa stawów i dna moczanowa. Zapalenia stawów kolanowych mogą być również powodowane nieleczonymi zakażeniami bakteryjnymi. Infekcja pojawia się też niekiedy w wyniku rozwoju wirusów, grzybów czy pasożytów.
Najczęściej występujące objawy to: uciążliwy ból kolana, który nasila się przy poruszaniu kolanem i ucisku; opuchlizna ograniczająca swobodę ruchów; zaczerwienienie; trzeszczenie.
Jak leczyć?
Skoro przyczyną bólu jest zapalenie, leczenie polega na jego wyeliminowaniu. Stosowane są leki hamujące rozwój procesu zapalnego, a miejscowo – żele lub maści. W przypadku infekcji lekarz może zadecydować o wdrożeniu antybiotyku. Dużą ulgę przynoszą również zimne okłady i założenie opaski elastycznej.
Umów się na leczenie bólu kolana:
Tel: 503-733-127
Lub umów się on-line
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Ból kolana – objaw nie taki oczywisty!
Choć wydaje się, że jest to jednoznaczne, okazuje się, że kolano może boleć na wiele sposobów i podczas wykonywania różnych czynności.
Przed zgłoszeniem się do lekarza warto wcześniej zastanowić się nad rodzajem bólu, jego intensywnością, kiedy się pojawia, co go wywołało, w jakich sytuacjach boli mocniej itp. Pozwoli to łatwiejsze postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Co mogą oznaczać:
- ból kolana przy zginaniu – często wywołany jest zwyrodnieniem stawu, ale pojawić może się również w wyniku chondromalacji rzepki. Polega to na wystąpieniu zmian degeneracyjnych w obrębie tkanki chrzęstnej (i zmiękczeniu jej), która jest jedną z najważniejszych struktur kolana. Charakterystyczny ból przy zginaniu występuje też w kolanie skoczka.
- ból kolana po wewnętrznej stronie – może oznaczać uraz więzadła pobocznego piszczelowego lub uszkodzenie łąkotek.
- ból kolana po bieganiu – najczęstszą przyczyną jest przeciążenie długimi i intensywnymi treningami. Pojawia się charakterystyczny ból dla kolana biegacza.
- kłujący ból w kolanie – może być objawem nagłych urazów, zespołów przeciążeniowych lub zwyrodnieniowych. Świadczyć może również o pojawieniu się chorób reumatoidalnych. Często kłujący ból pojawia się w kolanie biegacza i skoczka oraz przy uszkodzeniu więzadeł, łąkotek i rzepki.
- rwący ból kolana w nocy – może świadczyć o reumatoidalnym zapaleniu stawów. Jest to choroba autoimmunologiczna prowadząca do niszczenia struktury chrząstek, więzadeł i ścięgien. Ból w nocy może też pojawić się przy zapaleniu przyczepu więzadła rzepki, czyli w tzw. kolanie skoczka.
- ból kolana przy chodzeniu – najczęściej związany jest z chorobą zwyrodnieniową, jednak może pojawić się też po upadkach na twarde podłoże, przy uszkodzeniach więzadeł i rzepki. Jeśli dolegliwości nie mijają, można podejrzewać RZS, a nawet boreliozę.
- ból z tyłu kolana – choć może nietypowy, nie można go lekceważyć. Wywołać go może tzw. torbiel Bakera umiejscowiona w dole podkolanowym. Częściej pojawia się u sportowców lub osób, które wykonują ciężką pracę fizyczną. Torbiel powstaje na skutek rozwinięcia się stanów zapalnych kolana.
Zapalenie gęsiej stopki (czyli wspólnego przyczepu mięśni krawieckiego, półścięgnistego i smukłego), również objawia się bólem pod kolanem. Powstaje najczęściej w wyniku nadmiernego tarcia (zwykle u wysportowanych i aktywnych osób).
- ból kolana przy prostowaniu – może świadczyć o torbieli Bakera lub opuchnięciu ciała Hoffa (umiejscowione jest z przodu kolana, zbudowane z tkanki tłuszczowej, jego funkcją jest ochrona kolana przed urazami) wskutek mikrouszkodzeń.
- ból kolana z przodu – typowy ból dla kolana skoczka, o kłującym charakterze. Pojawia się też przy zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego.
- ból kolana przy kucaniu – przyczyną może być chondromalacja rzepki, kolano skoczka i zmiany zwyrodnieniowe.
- ból kolana przy klękaniu – najczęściej powodują go nieprawidłowości w stawie rzepkowo-udowym, ale także przerośnięcie fałdu błony maziowej, który przeszkadza w normalnej aktywności. Może się również pojawić przy zespole przeciążeniowym więzadła właściwego rzepki.
- ból kolana przy schodzeniu z gór – znany rodzaj bólu wszystkim miłośnikom trekkingu. Pojawia się tzw. konflikt fałdu przednio-bocznego spowodowanego obrzękiem po długim wysiłku.
- ból kolana od kręgosłupa – jeśli źródłem problemów i schorzeń jest kręgosłup, ale bolą kolana, może to świadczyć o zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa (zwane też chorobą Bechterewa), a nawet o dyskopatii lędźwiowej.
Domowe sposoby na ból kolana
Jeśli dolegliwości nie są zbyt nasilone, można spróbować domowych metod na pozbycie się (a przynajmniej złagodzenie) dolegliwości bólowych.
W zależności od przyczyny pojawienia się bólu, skuteczne będą różne techniki i rozwiązania. Jednym z nich są zimne okłady, które zmniejszą opuchliznę i złagodzą stan zapalny, jeśli takowy występuje.
Wśród domowych sposobów na ból kolana nie można zapominać o okładach z liści młodej kapusty. Metodę tę zna każda babcia, a o jej skuteczności świadczą pozytywne opinie wielu pacjentów. Choć jest to sposób kontrowersyjny, z pewnością nie zaszkodzi.
Warto sięgnąć także po sól Epsom. Przyniesie szybką ulgę w schorzeniach o charakterze zwyrodnieniowym. Zawarty w składzie magnez skutecznie łagodzi stan zapalny, natomiast siarka pozytywnie wpływa na odbudowę chrząstek stawowych.
Skoro mowa o stanach zapalnych, imbir nie ma sobie równych. Przy pojawieniu się pierwszych objawów schorzeń lub zespołów przeciążeniowych, można wypróbować okłady z imbiru. Przyprawa ta wyróżnia się właściwościami przeciwzapalnymi, antybakteryjnymi, a także przyspiesza regenerację struktur.
Najczęstsze pytania dotyczące bólu kolan
Co stosować na bolące kolana?
Na samym początku pojawienia się bolących kolan warto stosować zimne okłady, kompresy z imbiru lub kąpiele w soli Epsom. Jeśli dolegliwości będą się nasilać, a kolano stanie się zaczerwienione i opuchnięte, korzystne efekty przyniosą maści przeciwzapalne. Przydatne mogą okazać się również leki przeciwbólowe.
Jak długo boli kolano po endoprotezie?
Pomimo fantastycznych efektów, jakie można uzyskać dzięki endoprotezie, ma też ona swoją ciemną stronę. Przede wszystkim, na powrót do pełni sił należy trochę poczekać. Rehabilitacja kolana po zabiegu trwa mniej więcej 3 miesiące. W tym czasie przeprowadzane są odpowiednie ćwiczenia, które mogą powodować miejscowy ból.
Całkowity czas gojenia się stawu kolanowego jest różny u poszczególnych pacjentów. Może to potrwać nawet wiele miesięcy, jednak z czasem (jeśli będzie się przestrzegało zaleceń fizjoterapeutów i regularnie uczęszczało na rehabilitację) ból będzie coraz mniejszy, aż w końcu całkiem zniknie.
Obrzęk kolan, kiedy występuje?
Najczęściej opuchlizna powstaje w wyniku urazu, przeciążenia albo choroby (zwyrodnieniowej lub reumatoidalnej). Rozwijający się stan zapalny sprawia, że następuje nadmierna produkcja płynu stawowego, a to prowadzi do widocznego obrzęku kolana.
Skręcona kostka – Jak szybko wyleczyć skręcenie kostki?
Umów się na leczenie bólu kolana:
Tel: 503-733-127
Lub umów się on-line
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Bibliografia
- Fizjoterapia w ortopedii, dr hab. n. med. Dariusz Białoszewki
- mgr Jakub Piotrowski, mgr Anna Drozdek, mgr Aleksandra Baryła, lic.Agata Baryła, praca recenzowana “Przeciążenie pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS)”
- dr hab. n. med. Jerzy Sułko “Złamania rzepki” https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165509,zlamania-rzepki
- Piotr Zakrzewski, Postępy Nauk Medycznych 6/2007, “Złamania bliższej nasady kości piszczelowej” http://www.czytelniamedyczna.pl/2745,zlamania-blizszej-nasady-kosci-piszczelowej.html#kod
- pl “Koślawość i szpotawość kolan – definicja i objawy” – https://ortomedicum.pl/koslawosc-kolan-szpotawosc-i-wady-kolan/
- Karolina Stępień, “Padać na kolana czy nie?” https://carolina.pl/padac-na-kolana-czy-nie/\
- Górecki A. (red): Uszkodzenie stawu kolanowego, Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, Warszawa 2002
- Nowakowski A., Mazurek T. (red.): Ortopedia i traumatologia. Wydawnictwo Naukowe Exemplum, Poznań 2017.
- Wilk K.E., Brotzman B.S.: Rehabilitacja ortopedyczna. ElsevierUrban & Partner, Wrocław 2009, wyd. 1.
- Nordin M., Frankel V.H.: Basic biomechanics of the musculoskeletalsystem. 4th edition. Wolter Kluwer, Lippincott Wiliams & Wilkins, 2012.
- Green W.B.: Ortopedia Nettera. Urban & Partner, Wrocław 2007.
- Buckup K.: Testy kliniczne w badaniach kości, stawów i mięśni. PZW, Warszawa 1998.
- Brukner P., Khan K.: Kliniczna medycyna sportowa. DB Publishing Dobrogniewa Bąkowska, Polska 2011.
- Maxey L., Magnusson J.: Rehabilitation for the Postsurgical Orthopedic Patient. Mosby Elsevier, Missouri 2007, 2nd edition.
- Piekorz Z., Lewandowski A., Szarski K.: Kontuzje i urazy w świadomości biegaczy długodystansowych. „J. Educ. Health Sport”,2017, vol. 7, nr 3, s. 143-152.
- James S.L.: Uszkodzenia związane z bieganiem. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.
- Szymczak M., Majchrzycki M., Stryła W., Marszałek S.: Model usprawniania pacjentów z zespołem tarcia pasma biodrowo-piszczelowego. „Issues of Rehabilitation, Orthopaedics, Neurophysiology and Sport Promotion – IRONS”, 2012, nr 1, s. 39-48.
- Hinman, M. R., Ford, J., & Heyl, H. (2002). Effects of static magnets on chronic knee pain and physical function: a double-blind study. Alternative Therapies in Health and Medicine, 8(4), 50-55.
- Wolsko, P. M., Eisenberg, D. M., Simon, L. S., Davis, R. B., Walleczek, J., Mayo-Smith, M., ... Phillips, R. S. (2004). Double-blind placebo-controlled trial of static magnets for the treatment of osteoarthritis of the knee: results of a pilot study. Alternative Therapies in Health and Medicine, 10(2), 36-43.
- Segal, N. A., Toda, Y., Huston, J., Saeki, Y., Shimizu, M., Fuchs, H., ... McLean, M. J. (2001). Two configurations of static magnetic fields for treating rheumatoid arthritis of the knee: a double-blind clinical trial. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 82(10), 1453-1460.
- Weintraub, M. I., Wolfe, G. I., Barohn, R. A., Cole, S. P., Parry, G. J., Hayat, G., ... Magnetic Research Group. (2003). Static magnetic field therapy for symptomatic diabetic neuropathy: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 84(5), 736-746..
- Roos, E. M., Klässbo, M., & Lohmander, L. S. (1999). WOMAC Osteoarthritis Index: Reliability, validity, and responsiveness in patients with arthroscopically assessed osteoarthritis. Scandinavian Journal of Rheumatology, 28(4), 210-215.
Bolące kolana
Bolące kolana są niezwykle częstym problemem dotyczącym ludzi w każdym wieku. Szacuje się, że boryka się z nim nawet 25% osób dorosłych. Liczba ta znacząco wzrosła w ostatnich latach i obejmuje coraz więcej ludzi młodych. Aktualnie bolące kolana są 10 najczęstszą przyczyną zgłaszania się pacjentów do lekarzy rodzinnych.
Z czego to wynika?
Przyczyn bolących kolan jest wiele, od przeciążeń i urazów, aż po choroby zwyrodnieniowe stawów. Jedno jest pewne, dolegliwości te w znacznym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie i wykonywanie podstawowych czynności, takich jak chodzenie. Dlatego też istotne jest jak najszybsze odnalezienie źródła problemu. Jakie mogą być przyczyny bolących kolan? Kto jest na nie najbardziej narażony? I jak sobie z nimi radzić?
Budowa stawu kolanowego
Stawy kolanowe mają złożoną budowę. Ich zadaniem jest dźwiganie ciężaru całego ciała, przez co są najbardziej obciążonymi partiami organizmu. Z tego względu są niezwykle podatne na uszkodzenia i kontuzje. Bolące kolana powodują znaczne ograniczenie czynności stawów, pogorszenie zdolności poruszania się, a przez to zdecydowane zaburzenie komfortu życia.
Staw kolanowy tworzą takie elementy jak:
- kłykcie kości udowej,
- powierzchnia stawowa rzepki,
- kłykcie kości piszczelowej,
- łąkotki stawowe (przyśrodkowa i boczna),
- powierzchnia rzepkowa kości udowej.
Otoczony jest także przez liczne więzadła, z których najważniejsze to więzadło krzyżowe przednie i tylne. Ich zadaniem jest stabilizacja stawu poprzez ograniczanie ruchu obrotowego do wewnętrznej strony.
Ze względu na obecność licznych struktur obejmujących nie tylko kości, ale też łąkotki oraz największą trzeszczkę ludzkiego ciała – rzepkę, a także skomplikowaną, specyficzną budowę, urazy i przeciążenia stawu kolanowego zdarzają się stosunkowo często.
Bolące kolana – objawy
W zależności od przyczyny bolących kolan, objawy mogą się nieco różnić. Dolegliwości mogą się pojawiać w różnych sytuacjach, na przykład przy zginaniu lub prostowaniu stawu, podczas chodzenia, po intensywnym treningu, ale także w spoczynku lub w nocy. Ból może także pojawiać się w różnych lokalizacjach: najczęściej na górze kolana, ale także pod nim, po stronie bocznej lub wewnętrznej.
Objawy mogą także promieniować dalej – do uda lub podudzia. Do dodatkowych dolegliwości, które mogą towarzyszyć bolącym kolanom należą:
- osłabienie kolana,
- uczucie przeskakiwania, trzaskania lub blokowania w kolanie,
- sztywność, trudności w zginaniu i prostowaniu kolana,
- obrzęk,
- zaczerwienienie,
Bolące kolana – przyczyny
Przyczyn bolących kolan może być wiele. Zdecydowanie najczęstszymi z nich są różnego rodzaju urazy. Jest o nie stosunkowo łatwo ze względu na fakt, że stawy kolanowe są mocno obciążone przez dźwiganie ciężaru całego naszego ciała. Na kontuzje szczególnie narażone są osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną, sportowcy, ale także pacjenci z nadwagą lub otyłością.
W każdej sytuacji kolana są narażone na jeszcze większe obciążenie, są bardziej eksploatowane, a co za tym idzie – łatwiej w nich o uszkodzenie. Do najczęstszych urazów należą:
- zerwanie więzadła,
- naderwanie ścięgna,
- stłuczenia,
- zwichnięcia,
- skręcenia,
- złamanie rzepki,
- uszkodzenie łąkotki,
- uszkodzenie chrząstki.
Przeciążenie może także doprowadzić do zapalenia kaletki maziowej stawu kolanowego. Nierzadkim źródłem dolegliwości bólowych jest też konflikt rzepkowo-udowy, nazywany potocznie „kolanem kinomana”. Stosunkowo częstą przyczyną bolących kolan jest także chondromalacja rzepki. Choroba polega na uszkodzeniu chrząstki pokrywającej rzepkę oraz część kości udowej.
Do pozostałych przyczyn bolących kolan należą:
- choroby zwyrodnieniowe,
- choroby autoimmunizacyjne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, plamica Schönleina-Henocha),
- zakrzepica żył głębokich,
- borelioza,
- torbiel Bakera,
- dna moczanowa,
- kolano skoczka
- choroba nowotworowa.
Bolące kolana przy zginaniu – możliwe przyczyny
Podstawowe ruchy wykonywane w stawie kolanowym to zginanie i prostowanie. Nie dziwi więc fakt, że jednym z najczęściej występujących objawów są właśnie bolące kolana przy zginaniu. Możliwych przyczyn tego stanu jest mnóstwo.
Jednym z możliwych powodów bolących kolan przy zginaniu są zmiany zwyrodnieniowe. W ich wyniku dochodzi do stopniowej degeneracji tkanek w obrębie stawu: chrząstek, łąkotek, więzadeł. Charakterystyczne dla zmian zwyrodnieniowych jest ich postępowanie z wiekiem.
Z czasem bowiem tkanki starzeją się – dochodzi do ich ścierania, zużywania i utraty funkcji. W wyniku zmian zwyrodnieniowych w obrębie kolana dochodzi zwykle do bólu przy zginaniu, na przykład podczas chodzenia, jednak z czasem dolegliwości dokuczają także w spoczynku i pojawić się mogą dodatkowe objawy, takie jak sztywność stawu lub obrzęk.
Ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej jest większa w przypadku pacjentów z nadwagą lub otyłością, osób prowadzących siedzący tryb życia, ale także sportowców, których stawy są znacznie mocniej obciążone na co dzień.
Bolące kolana przy zginaniu mogą być także wynikiem choroby nazywanej chondromalacją rzepki. W jej wyniku występują zmiany degeneracyjne w obrębie chrząstki pokrywającej właśnie rzepkę. Tkanka stopniowo traci swoją elastyczność, gęstość i wytrzymałość, co może doprowadzić nawet do jej pęknięć.
Chondromalacja rzepki może dotyczyć osób w każdym wieku, a prawdopodobieństwo jej wystąpienia wzrasta u osób z nadwagą, otyłością, uprawiających intensywnie sport lub nieprawidłowo wykonujących ćwiczenia fizyczne. Ból pojawia się zwykle w przedniej części kolana, początkowo występuje przy zginaniu, z czasem również w spoczynku.
Bolące kolana przy zginaniu to także objawy choroby nazywanej kolanem skoczka. Dolegliwość jest wynikiem przeciążenia więzadła właściwego rzepki, które łączy rzepkę z kością piszczelową. Uszkodzenie prowadzi do stanu zapalnego oraz zmniejszenia wytrzymałości tkanki.
Powoduje to ból w przedniej części kolana, szczególnie podczas zginania, ale także przy wyskoku, czy wchodzeniu po schodach. Bolące kolana w tym przypadku dotyczą głownie sportowców, którzy wykonują dużo skoków, na przykład koszykarzy, siatkarzy, lekkoatletów.
Bolące kolana przy chodzeniu – możliwe przyczyny
Przyczyn bolących kolan przy chodzeniu może być wiele. Podobnie jak przy zginaniu jednymi z najczęstszych źródeł dolegliwości są różnego rodzaju przeciążenia oraz urazy, ale także choroby zwyrodnieniowe. Objawy bólowe przy chodzeniu mogą się także pojawić w wielu chorobach autoimmunizacyjnych dotyczących tkanki łącznej. Najczęstszą z nich jest reumatoidalne zapalenie stawów, czyli RZS.
Rzadszą przyczyną bolących kolan przy chodzeniu może być także borelioza. Objawy mogą pojawić się kilka tygodni lub nawet miesięcy po zakażeniu i obejmują zwykle jeden staw. Stadium to może trwać przez dłuższy czas i stopniowo przejść w stan przewlekły.
Bolące kolana po bieganiu – możliwe przyczyny
Bolące kolana po bieganiu są dość częstą dolegliwością nazywaną potocznie kolanem biegacza. Zdecydowanie najczęstszą przyczyną tego stanu jest przeciążenie stawu podczas wykonywania aktywności fizycznej. Kolano biegacza charakteryzuje się zwykle bólem z przodu lub boku stawu. Może także nasilać się przy zginaniu. Jak sama nazwa wskazuje szczególnie narażani są na nie biegacze, ale także osoby trenujące inne sporty, np. rowerzyści, narciarze, piłkarze.
Bolące kolana po ćwiczeniach – bolące kolana po treningu – możliwe przyczyny
Bardzo częstą przyczyną bolących kolan u ludzi w różnym wieku są wszelkiego rodzaju urazy. Mogą się pojawić podczas upadków, nieprawidłowego wykonywania ćwiczeń, czy przetrenowania, a ryzyko ich wystąpienia wzrasta w przypadku nadwagi lub otyłości. Do najczęściej występujących kontuzji należą przeciążenia, stłuczenia, naciągnięcia okolicznych mięśni.
Skutki mogą być jednak znacznie poważniejsze. W obrębie stawu kolanowego dochodzi także do zwichnięć, skręceń, a nawet złamań. Aktywność fizyczna jest zdrowa, należy jednak pamiętać, że kluczowe jest odpowiednie wykonywanie ćwiczeń. Jeśli trening jest wykonywany bez wcześniejszej rozgrzewki, zbyt intensywnie lub po prostu nieprawidłowo, niezwykle łatwo jest nabawić się kontuzji.
Bolące kolana w nocy – możliwe przyczyny
Powodem bolących kolan w nocy oraz w spoczynku mogą być choroby o podłożu autoimmunizacyjnym, przede wszystkim reumatoidalne zapalenie stawów. RZS przebiega z symetrycznym zapalenie stawów, także kolanowych. Dotyka częściej kobiet i objawiać się może już w młodym wieku.
RZS przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. W czasie aktywnej choroby występuje symetryczny ból stawów, obrzęk oraz sztywność poranna. Pojawić się mogą także objawy ogólne, na przykład gorączka, osłabienie, ból mięśni. Bolące kolana w RZS często występują w spoczynku, szczególnie nad ranem. Objawy ulegają jednak nasileniu w ruchu, na przykład podczas chodzenia.
Źródłem bolących kolan w spoczynku może być także tzw. kolano kinomana. Jest to stan przebiegający z dysfunkcją stawu rzepkowo-udowego. Objawy pojawiają się zazwyczaj przy długotrwałym siedzeniu ze zgiętymi stawami kolanowymi, na przykład podczas pracy biurowej, oglądania telewizji lub prowadzenia samochodu.
Bolące kolana od wewnętrznej strony – możliwe przyczyny
Chociaż ból kolana lokalizuje się zwykle w jego przedniej części, nierzadko pojawia się także od wewnętrznej strony. Możliwą przyczyną takiego stanu jest uszkodzenie łąkotek. Powstać może zarówno w wyniku urazu, jak i postępujących zmian degeneracyjnych. Dolegliwość ta spotyka często sportowców, na przykład rowerzystów i narciarzy. Ból w wyniku uszkodzenia łąkotek może wystąpić także od strony zewnętrznej lub pod kolanem.
Domowe sposoby na bolące kolana
Bolące kolana mogą znacznie uprzykrzać życie. Jeśli dolegliwości nie są bardzo nasilone, zanim udamy się po pomoc do specjalisty warto wypróbować domowych sposobów radzenia sobie z bólem stawu. W pierwszej kolejności należy zadbać o odpoczynek i odciążenie nogi. Kolano można prowizorycznie unieruchomić, założyć opaskę elastyczną, dzięki czemu staw będzie lepiej stabilizowany.
Nie można zapomnieć o zimnych okładach. Ułożenie kompresu na kolanie znacznie zminimalizuje dolegliwości bólowe i zmniejszy obrzęk. Dzięki temu staw szybciej wróci do siebie. Warto skorzystać także z babcinych sposobów. Zastosować można okłady z liści młodej kapusty, octu lub zażyć kąpieli z dodatkiem soli Epsom.
Bolące kolana – co stosować? Leki na bolące kolana
W przypadku bolących kolan, gdy domowe sposoby nie pomagają wystarczająco, warto sięgnąć po leki bez recepty. Skuteczne będą z pewnością leki o działaniu przeciwbólowym, na przykład paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). Te ostatnie sprawdzą się szczególnie w przypadku wystąpienia stanu zapalnego. Warto skorzystać także z preparatów o działaniu przeciwobrzękowym. Leki na bolące kolana mogą być w formie doustnej lub maści.
Co na bolące kolana?
W przypadku gdy domowe sposoby oraz leki bez recepty na bolące kolana nie pomagają, a dolegliwości wciąż się nasilają, warto zgłosić się po pomoc do specjalisty – lekarza lub fizjoterapeuty. Podczas wizyty zebrany zostanie szczegółowy wywiad dotyczący objawów, urazów, uprawianych sportów oraz chorób przewlekłych.
Następnie przeprowadzone zostanie badanie. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie dodatkowych badań obrazowych, np. USG, RTG lub MRI. W wyniku szczegółowej diagnostyki postawiona zostanie diagnoza i wdrożone odpowiednie leczenie. Warto pamiętać, że w przypadku bolących kolan niezwykle ważna jest rehabilitacja.
Ćwiczenia wykonywane pod okiem fizjoterapeuty, a także samodzielnie, doskonale wpłyną na czynność stawu kolanowego – złagodzą objawy i przyspieszą proces regeneracji.
Umów się na diagnostykę i leczenie bolących kolan:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Małgorzata Skubis – Redaktor medyczny
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
Źródła:
- https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/147694,postepowanie-zachowawcze-u-doroslych-pacjentow-z-bolem-kolana
- https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,bole-kolana—przyczyny-i-leczenie–bol-stawow-kolanowych,artykul,1580696.html
- https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/bol-w-kolanach-przy-zginaniu-przyczyny-i-leczenie
- https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/249200,uszkodzenia-lakotek
- Anatomia prawidłowa człowieka, pod red. Jerzego Walochy, Wyd. 1, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013
