Przepuklina kręgosłupa to poważny stan często określany jako wypadnięcie dysku. Przepuklina kręgosłupa jest spowodowana wysunięciem się jądra miażdżystego krążka międzykręgowego poza przestrzeń międzykręgową oraz z uciskiem na rdzeń lub korzenie nerwowe.
Ból pleców, spowodowany przepukliną kręgosłupa, jest niezwykle częstą dolegliwością. Nie dotyczy tylko osób starszych. Wręcz przeciwnie.
Coraz młodsza grupa wiekowa uskarża się na dolegliwości bólowe kręgosłupa. Zwykle zdarza się to po długotrwałym siedzeniu w jednej pozycji, dźwiganiu ciężkich przedmiotów, a nawet spaniu w niewygodnej pozycji.
W Centrum KORE w Swarzędzu ( 15 min. od centrum Poznania) mamy duże doświadczenie kliniczne w nieoperacyjnym leczeniu przepukliny kręgosłupa.
Czym zatem jest przepuklina kręgosłupa?
Czy jest groźna?
Jak ją leczyć?
Z artykułu dowiesz się:
Budowa kręgosłupa
Zanim przejdziemy do wyjaśnienia, czym tak dokładnie jest przepuklina kręgosłupa, jak ona powstaje i w jaki sposób można sobie z nią poradzić, przypomnijmy sobie budowę kręgosłupa.
Jest to kluczowy element naszego szkieletu, tworzy oś całego naszego ciała. To z nim połączone są wszystkie inne elementy kostne, co umożliwia ruch.
Kręgosłup składa się z 24 kręgów i jest podzielony na pięć części. Najbliżej głowy znajduje się 7 kręgów piersiowych, następnie 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 zrośniętych kręgów krzyżowych oraz 4-5 kręgów guzicznych, tworzących tak zwaną kość ogonową. Kręgi każdego z odcinków różnią się budową.
Jest ona dostosowana do pełnionej funkcji. Ogólna zasada budowy jest jednak podobna w przypadku każdego kręgu. W jego środku znajduje się otwór. Wszystkie otwory tworzą wspólnie kanał kręgowy, przez który biegnie rdzeń kręgowy i odchodzące od niego nerwy.
Pomiędzy poszczególnymi trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, potocznie nazywane dyskami. Składają się one z części centralnej – jądra miażdżystego, oraz obwodowej – pierścienia włóknistego.
Rolą krążków międzykręgowych jest przede wszystkim zapewnienie odpowiedniej elastyczności oraz amortyzacji.
Pierścień włóknisty ma za zadanie zapobiegania przemieszczaniu się jądra. Niestety w niektórych przypadkach mechanizm ten zawodzi. Pierścień może pękać, a jądro przemieszczać się do kanału kręgowego.
Ważne jest, aby odpowiednio dbać o kręgosłup, ponieważ jego rola jest niezwykle istotna. Jest on przede wszystkim podstawową podporą całego ciała. Łączą się z nim kości kończyn, żebra i czaszka.
Kręgosłup umożliwia więc ruch i odpowiednią amortyzację. Pełni też funkcję ochronną wobec przebiegającego w nim rdzenia kręgowego.
Czym jest przepuklina kręgosłupa?
Przepuklina kręgosłupa nazywana dyskopatią lub potocznie – wypadnięciem dysku to sytuacja, w której jądro miażdżyste w skutek uszkodzenia pierścienia włóknistego wypada poza krążek międzykręgowy do kanału kręgowego mogąc tym samym uciskać struktury, które się tam znajdują, szczególnie rdzeń kręgowy lub korzenie nerwów z niego wychodzących.
Jeśli krążek wysunie się w taki sposób, że powoduje ucisk na rdzeń kręgowy lub jego korzenie, może wystąpić silny ból tzw. ból korzonków.
Przepuklina kręgu związana jest przede wszystkim z utratą elastyczności i zmianą położenia dysku. Jest to dosyć częsty i uciążliwy problem. Objawy przepukliny mogą bowiem zaburzać codzienne funkcjonowanie.
Zdecydowanie najczęściej występuje przepuklina kręgosłupa lędźwiowego. Mimo, że jest to najbardziej masywna część osi, wykazuje się dużą ruchomością i jest obciążony dużym ciężarem, dlatego to właśnie w tym odcinku dochodzi zwykle do zwyrodnień.
Przepuklina pojawia się również w części szyjnej, a także rzadko piersiowej kręgosłupa.
Przepuklina kręgosłupa jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej.
Czynniki ryzyka przepukliny kręgosłupa
Istnieją pewne czynniki, które zdecydowanie mogą przyczynić się do wystąpienia przepukliny krążka międzykręgowego. Należą do nich przede wszystkim:
- wiek,
- płeć – 2 razy częściej u mężczyzn,
- otyłość,
- siedzący tryb życia,
- praca fizyczna,
- palenie papierosów,
- uwarunkowania genetyczne,
Najistotniejszym spośród tych czynników jest wiek. Z biegiem czasu włókna stabilizujące kręgosłup słabną i prawdopodobieństwo wypadnięcia jądra miażdżystego wzrasta.
Zwykle sytuacja ta ma miejsce między 35 a 50 rokiem życia, jednak ze względu na prowadzony tryb życia przepuklina pojawia się u coraz młodszych osób.
Istotnym czynnikiem jest także przeciążenie kręgosłupa. Wynikać ono może z wykonywania ciężkiej pracy fizycznej, wiążącej się na przykład z przenoszeniem przedmiotów o dużej masie.
Do przeciążeń przyczyniać się może intensywnie wykonywany sport lub przeciwnie – siedzący tryb życia i wynikająca z niego otyłość stwarzająca ogromne obciążenie dla kręgosłupa.
Niebagatelny wpływ na pojawienie się przepukliny ma również palenie papierosów. Nikotyna ogranicza bowiem przepływ krwi w tkankach, a to z kolei prowadzi do zaburzenia funkcji i w konsekwencji zwyrodnienia krążków międzykręgowych.
Przepuklina kręgosłupa – przyczyny
- Oprócz pewnych predyspozycji do wypadania dysku wynikających ze wspomnianych wcześniej czynników, schorzenie to może pojawić się również w innych sytuacjach.
- Przyczyną może być uraz, na przykład powstały w wypadku komunikacyjnym lub w trakcie aktywności fizycznej niepoprzedzonej odpowiednią rozgrzewką.
- Gwałtowny ruch kręgosłupa może skutkować uszkodzeniem pierścienia włóknistego, a to stwarza prostą drogę do wysunięcia się jądra miażdżystego poza obręb krążka międzykręgowego i powstania przepukliny.
- Przyczyną mogą być także różnego rodzaju choroby przebiegające ze zwyrodnieniem kręgów. Rzadkim przypadkiem jest również powstanie przepukliny w efekcie obecnego guza kręgosłupa.
- Częstą przyczyną jest także utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała. Ciągłe zginanie się, garbienie powoduje szczególnie przepuklinę lędźwiową. Z kolei utrzymywanie nienaturalnej pozycji głowy, na przykład podczas nauki, pracy przy komputerze, skutkuje przepukliną kręgosłupa szyjnego.
Przepuklina kręgosłupa – objawy
Objawy przepukliny międzykręgowej zależą od lokalizacji i wielkości uszkodzenia. Głównym symptomem, który się pojawia jest silny ból.
Ma on charakter ostry, rwący i w zdecydowanej większości przypadków pojawia się po jednej stronie ciała.
Przepuklina kręgosłupa lędźwiowego
Przepuklina części lędźwiowej kręgosłupa występuje najczęściej. Objawia się przede wszystkim silnym bólem dolnej części pleców. Dolegliwości te mogą jednak promieniować do brzucha, pośladka, przez nogę, aż do stopy.
Tak przebiegający ból nosi nazwę rwy kulszowej, ponieważ – jak sama nazwa wskazuje – występuje wzdłuż części ciała unerwianych właśnie przez nerw kulszowy, który jest największym nerwem ludzkiego ciała. Przepuklina lędźwiowa może również doprowadzić do odczuwania mrowienia, drętwienia, pieczenia kończyny.
Zjawisko to nosi nazwę parestezji. Objawy nasilają się w trakcie siedzenia, stania, chodzenia, ale także podczas garbienia się, nadmiernego pochylania w dół lub napinaniu mięśni tłoczni brzusznej, np. podczas odruchu kaszlowego.
W ciężkich przypadkach przepuklina jądra miażdżystego ma przebieg znacznie bardziej poważmy. Może prowadzić do osłabienia siły mięśniowej, paraliżu, trudności w kontrolowaniu moczu i stolca oraz zaburzeń funkcji seksualnych.
Zadzwoń i umów się na wizytę :
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Przepuklina kręgosłupa szyjnego
- Wypadnięcie dysku w części szyjnej kręgosłupa skutkuje bólem, pieczeniem, mrowieniem w okolicy karku oraz między łopatkami (ból między łopatkami).
- Symptomy te promieniować mogą do barku, przez całą kończynę górną do dłoni. Takie dolegliwości związane ściśle z uszkodzeniem nerwów splotu ramiennego nazywane są rwą barkową.
- Przepuklina szyjna może wiązać się także z innymi objawami, przede wszystkim sztywnością karku, bólem głowy a czasem zawrotami głowy oraz szumami usznymi.
- Nie jest to jednak regułą. Wszelkie pojawiające się objawy mogą nasilać się prze ruchach głową, pochylaniu się oraz garbieniu.
- Powstawaniu tego rodzaju przepukliny sprzyja przede wszystkim nieprawidłowa postawa ciała podczas pracy przy komputerze.
Przepuklina kręgosłupa piersiowego
- Chociaż dyskopatia części piersiowej kręgosłupa występuje rzadko, nie można o niej zapominać. Tak jak w innych przypadkach najbardziej charakterystycznym jej objawem jest ostry ból. Pojawia się on w odcinku piersiowym kręgosłupa, zwykle po jednej stronie ciała.
- Dolegliwości promieniować mogą do przedniej części klatki piersiowej, żeber, ale także brzucha.
- Objawy nasilają się również podczas takich czynności jak kaszel, śmiech, kichanie.
- Ze względu na charakterystyczne miejsce dolegliwości bólowych w okolicy klatki piersiowej, przepuklinę kręgosłupa piersiowego należy koniecznie różnicować z chorobą niedokrwienną serca, a nawet zawałem serca.
- W początkowym okresie występowania przepukliny kręgosłupa w każdym odcinku objawy mogą w ogóle nie występować lub być bardzo delikatne. Z czasem jednak stopniowo się one nasilają osiągając w końcu duże natężenie.
- W rzadkich przypadkach zdarza się, że przepuklina jest na tyle niewielka, że nie powoduje ucisku na nerwy, przez co nie daje żadnych niepokojących symptomów i w związku z tym nie wymaga leczenia.
Rozpoznanie przepukliny kręgosłupa
Tak jak w przypadku każdej innej choroby kluczową rolę w rozpoznaniu przepukliny kręgosłupa odgrywa odpowiednio zebrany wywiad oraz przeprowadzone badanie fizykalne, obejmujące badanie neurologiczne i ortopedyczne.
To jednak nie jest wystarczające do postawienia pewnej diagnozy. Należy w tym celu wykonać badania obrazowe.
Najważniejszy w tym przypadku jest rezonans magnetyczny kręgosłupa. Jest to badanie niezwykle czułe i precyzyjne, dzięki czemu obraz przepukliny jest dobrze widoczny.
Możemy z niego odczytać dokładną lokalizację wypadniętego dysku, a także rozpoznać uszkadzane przez niego nerwy.
W indywidualnych przypadkach pomocne może być także wykonanie tomografii komputerowej oraz zdjęcia RTG zarówno w pozycji klasycznej, jak i czynnościowej – w pochyleniu ciała do przodu oraz do tyłu.
W szczególnych sytuacjach lekarz może zlecić wykonanie badania EMG, czyli przewodnictwa nerwowego. Na podstawie tych metod obrazowania, postawienie diagnozy nie powinno stwarzać trudności.
Leczenie przepukliny kręgosłupa
Aby objawy przepukliny kręgosłupa minęły, konieczne jest odpowiednie leczenie. Aby było skuteczne, wymaga kilku tygodni.
W pierwszej kolejności stosowane jest leczenie zachowawcze przepukliny kręgosłupa, które obejmuje przede wszystkim:
- ograniczenie intensywnego wysiłku fizycznego,
- unikanie przeciążenia pleców,
- gorące kompresy,
- fizjoterapię,
- stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz obniżających napięcie mięśniowe.
Jeśli dolegliwości związane z przepukliną międzykręgową nie miną po 6 tygodniach stosowania leczenia zachowawczego, konieczne może okazać się wykonanie zabiegu. W większości przypadków operacja jednak nie jest wymagana.
Rehabilitacja przy przepuklinie kręgosłupa
Kluczowym elementem leczenia przepukliny kręgosłupa jest szeroko pojęta fizjoterapia. Obejmuje ona zarówno rehabilitację w formie masaży, ćwiczeń pod okiem doświadczonego specjalisty, jak i inne techniki terapii manualnej oraz fizykoterapii w szczególności:
- laseroterapię,
- krioterapię,
- elektroterapię,
- terapię ciepłem.
- Przez pierwsze kilka dni od pojawienia się objawów bólowych związanych z wypadnięciem krążka międzykręgowego pacjent powinien odpoczywać, najlepiej w pozycji leżącej na plecach z lekko ugiętymi nogami w kolanach.
- Taka pozycja zapewni stabilizację kręgosłupa i przyniesie mu ulgę. Odpoczynek nie powinien jednak trwać za długo.
- Już po kilku dniach konieczna jest stopniowa mobilizacja ciała i odpowiednie ćwiczenia, szczególnie na wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych, grzbietu i brzucha. Celem rehabilitacji jest także pomoc w redukcji masy ciała u osób z nadwagą lub otyłych.
- Rehabilitacja przepukliny kręgosłupa powoduje zmniejszenie ucisku krążka międzykręgowego na nerw oraz poprawę okolicznego ukrwienia. To wpływa doskonale na zmniejszenie się wypadniętego jądra miażdżystego i wchłonięcie się przepukliny.
- Niezwykle istotna w całym procesie leczenia jest również odpowiednia edukacja pacjentów na temat samej choroby, ale także zapobiegania powstawania jej nawrotów.
- Szczególnie ważna jest nauka w zakresie prawidłowej postawy ciała, ergonomii stanowiska pracy, odpowiedniego wykonywania ćwiczeń fizycznych oraz diety.
Przepuklina kręgosłupa – ćwiczenia
Aby dolegliwości związane z uciskiem dysku na nerwy minęły, konieczne jest prawidłowe wykonywanie ćwiczeń stabilizujących kręgosłup.
Warto skonsultować się z fizjoterapeutą, który ustali indywidualnie dobrany do każdego pacjenta zestaw ćwiczeń, a następnie będzie kontrolował prawidłowość ich wykonywania.
Jednak trening należy wykonywać także samodzielnie w domu. Oto kilka uniwersalnych dla każdego ćwiczeń na przepuklinę kręgosłupa.
Ćwiczenie 1
- Ustaw się w pozycji klęku podpartego.
- Wygnij plecy w łuk w stronę sufitu tworząc tzw. koci grzbiet.
- Następnie wygnij plecy w stronę przeciwną – do podłogi.
- Powtórz 10 razy.
Ćwiczenie 2
- Ustaw się w pozycji klęku podpartego.
- Unieś wyprostowaną prawą rękę i lewą nogę w taki sposób, aby wraz z kręgosłupem tworzyły jedną linię.
- Pozostań w tej pozycji przez 5 sekund.
- Wykonaj tą samą czynność z lewą ręką i prawą nogą.
- Powtarzaj naprzemiennie po 10 razy z każdej strony.
Ćwiczenie 3
- Ułóż się na plecach z nogami zgiętymi z kolanach i stopami położonymi na podłodze. Ręce ułóż wzdłuż tułowia.
- Następnie unieś biodra do góry.
- Pozostań w tej pozycji przez 5 sekund.
- Powtórz 10 razy.
Operacja przepukliny kręgosłupa
Nieleczona przepuklina kręgosłupa lędźwiowego, szyjnego lub piersiowego może doprowadzić do znacznego pogorszenia się objawów, a przez to do konieczności wykonania operacji.
Zabieg jest zalecany także w sytuacji, gdy dolegliwości są niezwykle silne i poważne, powodują trudności z poruszaniem się i ogólne pogorszenie jakości życia.
Wskazaniem jest również sytuacja, w której pomimo regularnej rehabilitacji symptomy związane z przepukliną nie mijają.
W trakcie zabiegu pacjent jest ułożony w pozycji leżącej na brzuchu. Neurochirurg wykonuje nacięcie pleców w miejscu występowania przepukliny, aby następnie usunąć fragmenty krążka międzykręgowego, które uciskają na rdzeń kręgowy.
W niektórych przypadkach konieczne może być wszczepienie implantu dysku między kręgi.
Operacja wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. W efekcie zabiegu objawy mijają, a kręgosłup jest ponownie prawidłowo stabilizowany.
Operacja przepukliny kręgosłupa wykazuje się dużą skutecznością. Zazwyczaj nie wiąże się z żadnymi powikłaniami, jednak w bardzo rzadkich może pojawić się:
- krwawienie,
- zakażenie,
- ponowne pęknięcie dysku,
- uszkodzenie nerwów.
- Rekonwalescencja po zabiegu jest stosunkowo krótka. W większości przypadków trwa od 24 do 48 godzin.
- Natomiast przez kilka kolejnych tygodni należy na siebie szczególnie uważać.
- Do 4-6 tygodni należy unikać dźwigania ciężkich przedmiotów, pochylania się do przodu, długotrwałego siedzenia.
Przepuklina kręgosłupa – profilaktyka
Na wiele czynników mających wpływ na powstawanie przepukliny kręgosłupa nie mamy wpływu, na przykład zwyrodnienia powstające z wiekiem.
Możemy jednak ograniczać ryzyko wypadnięcia dysku dbając o swoje zdrowie. Przede wszystkim należy pamiętać o aktywności fizycznej oraz zbilansowanej diecie.
Te dwa elementy są niezwykle istotne dla zachowania prawidłowej sylwetki ciała, dzięki czemu kręgosłup jest mniej obciążony i prawdopodobieństwo pęknięcia dysku jest znacznie mniejsze.
Należy także pamiętać o utrzymywaniu prawidłowej postawy ciała, szczególnie podczas pracy w pozycji siedzącej.
Należy dbać o swój kręgosłup, nie narażać go na nadmierne przeciążenia, np. poprzez przenoszenie ciężkich przedmiotów. Szkodliwe dla naszych placów są również papierosy, warto więc zaprzestać ich palenia.
Czytaj więcej: Ból kręgosłupa lędźwiowego
Przepuklina kręgosłupa – rokowanie
-
Przepuklina kręgosłupa jest niestety chorobą przewlekłą. Raz powstała, pozostaje zwykle do końca życia.
- Leczenie jest w stanie znacznie poprawić sytuację oraz wyciszyć objawy, to jednak nie rozwiązuje źródła problemu. Po czasie przepuklina może pojawić się ponownie lub wystąpić w innym miejscu.
-
W bardzo rzadkich przypadkach zarówno rehabilitacja, jak i leczenie operacyjne nie pomagają, a ból placów jest przewlekły. Jest to stan, który zdecydowanie utrudnia codzienne funkcjonowanie, jednak na szczęście zdarza się nieczęsto.
FAQ
Jakie są objawy przepukliny kręgosłupa?
Najczęstszym objawem przepukliny kręgosłupa jest silny, ostry ból. Pojawia się on w miejscu uszkodzenia i promieniuje do okolicznych części ciała. W przypadku przepukliny lędźwiowej ból występuje w dolnej części pleców i przemieszcza się do kończyny dolnej.
Dysk, który wypadł w odcinku szyjnym spowoduje dolegliwości w karku, okolicy międzyłopatkowej i może promieniować do kończyny górnej. Uszkodzenie w części piersiowej kręgosłupa może objawiać się także w przedniej części klatki piersiowej.
Oprócz bólu może pojawić się mrowienie, pieczenie, niedowład, paraliż, upośledzenie oddawania moczu, stolca oraz zaburzenie funkcji seksualnych.
Czy można zapobiec przepuklinie kręgosłupa?
W większości przypadków przepuklina kręgosłupa pojawia się ze względu na zwyrodnienia związane z wiekiem, na co nie mamy wpływu. Możemy jednak ograniczyć prawdopodobieństwo jej wystąpienia poprzez dbanie o aktywność fizyczną, odpowiednią dietę, prawidłową postawę ciała oraz unikanie przeciążeń kręgosłupa.
Czy przepuklina kręgosłupa jest groźna?
Przepuklina kręgosłupa jest chorobą przewlekłą, która może wywoływać bardzo dokuczliwe dolegliwości, które utrudniają wykonywanie prostych, codziennych czynności. Sama w sobie przepuklina nie stanowi jednak istotnego zagrożenia dla życia pacjenta.
Jak leczyć przepuklinę kręgosłupa?
W leczeniu wypadniętego dysku najważniejsze jest pierwsze kilka tygodni. Należy wówczas poddać się regularnej rehabilitacji. Jeśli pomimo podjętego leczenia zachowawczego objawy nie ustąpiły lub są bardzo nasilone, konieczne jest wykonanie operacji.
Wypuklina a przepuklina – czy to to samo?
Wypuklina to początkowe stadium przepukliny. Jądro miażdżyste jest już delikatnie przemieszczone w stronę kanału kręgowego, jednak nie uciska jeszcze mocno na nerwy. Przepuklina jest stanem znacznie bardziej poważnym. Powoduje silny ucisk rdzenia kręgowego, co prowadzi do silnych dolegliwości bólowych.
Jak wygląda przepuklina kręgosłupa?
Przepuklina kręgosłupa nie jest widoczna gołym okiem. Można ją zobaczyć dopiero w odpowiednich badaniach obrazowych. Najlepszą do postawienia diagnozy metodą jest MRI, czyli rezonans magnetyczny. Widzimy w nim kręgosłup w płaszczyźnie strzałkowej. Na obrazie krążek międzykręgowy jest przemieszczony w kierunku kanału kręgowego uciskając na rdzeń.
Kiedy zgłosić się do lekarza z przepukliną kręgosłupa?
Najlepiej skontaktować się z lekarzem jak najszybciej po pojawieniu się pierwszych objawów przepukliny kręgosłupa. Zleci on wykonanie odpowiednich badań, dzięki czemu możliwe będzie szybsze rozpoczęcie leczenia i lepsze efekty rehabilitacji.
Zadzwoń i umów się na wizytę :
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Małgorzata Skubis – Redaktor medyczny
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
Bibliografia:
- https://www.medonet.pl/zdrowie,przepuklina-kregoslupa—jak-ja-leczyc-,artykul,1732333.html
- https://neurologia-praktyczna.pl/a3276/Przepuklina-kregoslupa.html
- https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/254614,dyskopatia-w-odcinku-ledzwiowo-krzyzowym-kregoslupa
- https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/247230,dyskopatia-w-odcinku-szyjnym-kregoslupa
- https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150605,rwa-kulszowa
Data publikacji: 15.01.2022
Data ostatniej aktualizacji: 01.10.2023
