Bolące kolana są niezwykle częstym problemem dotyczącym ludzi w każdym wieku. Szacuje się, że boryka się z nim nawet 25% osób dorosłych. Liczba ta znacząco wzrosła w ostatnich latach i obejmuje coraz więcej ludzi młodych. Aktualnie bolące kolana są 10 najczęstszą przyczyną zgłaszania się pacjentów do lekarzy rodzinnych.
Z czego to wynika?
Przyczyn bolących kolan jest wiele, od przeciążeń i urazów, aż po choroby zwyrodnieniowe stawów. Jedno jest pewne, dolegliwości te w znacznym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie i wykonywanie podstawowych czynności, takich jak chodzenie. Dlatego też istotne jest jak najszybsze odnalezienie źródła problemu. Jakie mogą być przyczyny bolących kolan? Kto jest na nie najbardziej narażony? I jak sobie z nimi radzić?
Spis treści
Budowa stawu kolanowego
Stawy kolanowe mają złożoną budowę. Ich zadaniem jest dźwiganie ciężaru całego ciała, przez co są najbardziej obciążonymi partiami organizmu. Z tego względu są niezwykle podatne na uszkodzenia i kontuzje. Bolące kolana powodują znaczne ograniczenie czynności stawów, pogorszenie zdolności poruszania się, a przez to zdecydowane zaburzenie komfortu życia.
Staw kolanowy tworzą takie elementy jak:
-
kłykcie kości udowej,
-
powierzchnia stawowa rzepki,
-
kłykcie kości piszczelowej,
-
łąkotki stawowe (przyśrodkowa i boczna),
-
powierzchnia rzepkowa kości udowej.
Otoczony jest także przez liczne więzadła, z których najważniejsze to więzadło krzyżowe przednie i tylne. Ich zadaniem jest stabilizacja stawu poprzez ograniczanie ruchu obrotowego do wewnętrznej strony.
Ze względu na obecność licznych struktur obejmujących nie tylko kości, ale też łąkotki oraz największą trzeszczkę ludzkiego ciała – rzepkę, a także skomplikowaną, specyficzną budowę, urazy i przeciążenia stawu kolanowego zdarzają się stosunkowo często.
Bolące kolana – objawy
W zależności od przyczyny bolących kolan, objawy mogą się nieco różnić. Dolegliwości mogą się pojawiać w różnych sytuacjach, na przykład przy zginaniu lub prostowaniu stawu, podczas chodzenia, po intensywnym treningu, ale także w spoczynku lub w nocy. Ból może także pojawiać się w różnych lokalizacjach: najczęściej na górze kolana, ale także pod nim, po stronie bocznej lub wewnętrznej.
Objawy mogą także promieniować dalej – do uda lub podudzia. Do dodatkowych dolegliwości, które mogą towarzyszyć bolącym kolanom należą:
-
osłabienie kolana,
-
uczucie przeskakiwania, trzaskania lub blokowania w kolanie,
-
sztywność, trudności w zginaniu i prostowaniu kolana,
-
obrzęk,
-
zaczerwienienie,
Bolące kolana – przyczyny
Przyczyn bolących kolan może być wiele. Zdecydowanie najczęstszymi z nich są różnego rodzaju urazy. Jest o nie stosunkowo łatwo ze względu na fakt, że stawy kolanowe są mocno obciążone przez dźwiganie ciężaru całego naszego ciała. Na kontuzje szczególnie narażone są osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną, sportowcy, ale także pacjenci z nadwagą lub otyłością.
W każdej sytuacji kolana są narażone na jeszcze większe obciążenie, są bardziej eksploatowane, a co za tym idzie – łatwiej w nich o uszkodzenie. Do najczęstszych urazów należą:
-
zerwanie więzadła,
-
naderwanie ścięgna,
-
stłuczenia,
-
zwichnięcia,
-
skręcenia,
-
złamanie rzepki,
-
uszkodzenie łąkotki,
-
uszkodzenie chrząstki.
Przeciążenie może także doprowadzić do zapalenia kaletki maziowej stawu kolanowego. Nierzadkim źródłem dolegliwości bólowych jest też konflikt rzepkowo-udowy, nazywany potocznie „kolanem kinomana”. Stosunkowo częstą przyczyną bolących kolan jest także chondromalacja rzepki. Choroba polega na uszkodzeniu chrząstki pokrywającej rzepkę oraz część kości udowej.
Do pozostałych przyczyn bolących kolan należą:
-
choroby zwyrodnieniowe,
-
choroby autoimmunizacyjne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, plamica Schönleina-Henocha),
-
zakrzepica żył głębokich,
-
borelioza,
-
dna moczanowa,
-
choroba nowotworowa.
Bolące kolana przy zginaniu – możliwe przyczyny
Podstawowe ruchy wykonywane w stawie kolanowym to zginanie i prostowanie. Nie dziwi więc fakt, że jednym z najczęściej występujących objawów są właśnie bolące kolana przy zginaniu. Możliwych przyczyn tego stanu jest mnóstwo.
Jednym z możliwych powodów bolących kolan przy zginaniu są zmiany zwyrodnieniowe. W ich wyniku dochodzi do stopniowej degeneracji tkanek w obrębie stawu: chrząstek, łąkotek, więzadeł. Charakterystyczne dla zmian zwyrodnieniowych jest ich postępowanie z wiekiem.
Z czasem bowiem tkanki starzeją się – dochodzi do ich ścierania, zużywania i utraty funkcji. W wyniku zmian zwyrodnieniowych w obrębie kolana dochodzi zwykle do bólu przy zginaniu, na przykład podczas chodzenia, jednak z czasem dolegliwości dokuczają także w spoczynku i pojawić się mogą dodatkowe objawy, takie jak sztywność stawu lub obrzęk.
Ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej jest większa w przypadku pacjentów z nadwagą lub otyłością, osób prowadzących siedzący tryb życia, ale także sportowców, których stawy są znacznie mocniej obciążone na co dzień.
Bolące kolana przy zginaniu mogą być także wynikiem choroby nazywanej chondromalacją rzepki. W jej wyniku występują zmiany degeneracyjne w obrębie chrząstki pokrywającej właśnie rzepkę. Tkanka stopniowo traci swoją elastyczność, gęstość i wytrzymałość, co może doprowadzić nawet do jej pęknięć.
Chondromalacja rzepki może dotyczyć osób w każdym wieku, a prawdopodobieństwo jej wystąpienia wzrasta u osób z nadwagą, otyłością, uprawiających intensywnie sport lub nieprawidłowo wykonujących ćwiczenia fizyczne. Ból pojawia się zwykle w przedniej części kolana, początkowo występuje przy zginaniu, z czasem również w spoczynku.
Bolące kolana przy zginaniu to także objawy choroby nazywanej kolanem skoczka. Dolegliwość jest wynikiem przeciążenia więzadła właściwego rzepki, które łączy rzepkę z kością piszczelową. Uszkodzenie prowadzi do stanu zapalnego oraz zmniejszenia wytrzymałości tkanki.
Powoduje to ból w przedniej części kolana, szczególnie podczas zginania, ale także przy wyskoku, czy wchodzeniu po schodach. Bolące kolana w tym przypadku dotyczą głownie sportowców, którzy wykonują dużo skoków, na przykład koszykarzy, siatkarzy, lekkoatletów.
Bolące kolana przy chodzeniu – możliwe przyczyny
Przyczyn bolących kolan przy chodzeniu może być wiele. Podobnie jak przy zginaniu jednymi z najczęstszych źródeł dolegliwości są różnego rodzaju przeciążenia oraz urazy, ale także choroby zwyrodnieniowe. Objawy bólowe przy chodzeniu mogą się także pojawić w wielu chorobach autoimmunizacyjnych dotyczących tkanki łącznej. Najczęstszą z nich jest reumatoidalne zapalenie stawów, czyli RZS.
Rzadszą przyczyną bolących kolan przy chodzeniu może być także borelioza. Objawy mogą pojawić się kilka tygodni lub nawet miesięcy po zakażeniu i obejmują zwykle jeden staw. Stadium to może trwać przez dłuższy czas i stopniowo przejść w stan przewlekły.
Bolące kolana po bieganiu – możliwe przyczyny
Bolące kolana po bieganiu są dość częstą dolegliwością nazywaną potocznie kolanem biegacza. Zdecydowanie najczęstszą przyczyną tego stanu jest przeciążenie stawu podczas wykonywania aktywności fizycznej. Kolano biegacza charakteryzuje się zwykle bólem z przodu lub boku stawu. Może także nasilać się przy zginaniu. Jak sama nazwa wskazuje szczególnie narażani są na nie biegacze, ale także osoby trenujące inne sporty, np. rowerzyści, narciarze, piłkarze.
Bolące kolana po ćwiczeniach – bolące kolana po treningu – możliwe przyczyny
Bardzo częstą przyczyną bolących kolan u ludzi w różnym wieku są wszelkiego rodzaju urazy. Mogą się pojawić podczas upadków, nieprawidłowego wykonywania ćwiczeń, czy przetrenowania, a ryzyko ich wystąpienia wzrasta w przypadku nadwagi lub otyłości. Do najczęściej występujących kontuzji należą przeciążenia, stłuczenia, naciągnięcia okolicznych mięśni.
Skutki mogą być jednak znacznie poważniejsze. W obrębie stawu kolanowego dochodzi także do zwichnięć, skręceń, a nawet złamań. Aktywność fizyczna jest zdrowa, należy jednak pamiętać, że kluczowe jest odpowiednie wykonywanie ćwiczeń. Jeśli trening jest wykonywany bez wcześniejszej rozgrzewki, zbyt intensywnie lub po prostu nieprawidłowo, niezwykle łatwo jest nabawić się kontuzji.
Bolące kolana w nocy – możliwe przyczyny
Powodem bolących kolan w nocy oraz w spoczynku mogą być choroby o podłożu autoimmunizacyjnym, przede wszystkim reumatoidalne zapalenie stawów. RZS przebiega z symetrycznym zapalenie stawów, także kolanowych. Dotyka częściej kobiet i objawiać się może już w młodym wieku.
RZS przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. W czasie aktywnej choroby występuje symetryczny ból stawów, obrzęk oraz sztywność poranna. Pojawić się mogą także objawy ogólne, na przykład gorączka, osłabienie, ból mięśni. Bolące kolana w RZS często występują w spoczynku, szczególnie nad ranem. Objawy ulegają jednak nasileniu w ruchu, na przykład podczas chodzenia.
Źródłem bolących kolan w spoczynku może być także tzw. kolano kinomana. Jest to stan przebiegający z dysfunkcją stawu rzepkowo-udowego. Objawy pojawiają się zazwyczaj przy długotrwałym siedzeniu ze zgiętymi stawami kolanowymi, na przykład podczas pracy biurowej, oglądania telewizji lub prowadzenia samochodu.
Bolące kolana od wewnętrznej strony – możliwe przyczyny
Chociaż ból kolana lokalizuje się zwykle w jego przedniej części, nierzadko pojawia się także od wewnętrznej strony. Możliwą przyczyną takiego stanu jest uszkodzenie łąkotek. Powstać może zarówno w wyniku urazu, jak i postępujących zmian degeneracyjnych. Dolegliwość ta spotyka często sportowców, na przykład rowerzystów i narciarzy. Ból w wyniku uszkodzenia łąkotek może wystąpić także od strony zewnętrznej lub pod kolanem.
Domowe sposoby na bolące kolana
Bolące kolana mogą znacznie uprzykrzać życie. Jeśli dolegliwości nie są bardzo nasilone, zanim udamy się po pomoc do specjalisty warto wypróbować domowych sposobów radzenia sobie z bólem stawu. W pierwszej kolejności należy zadbać o odpoczynek i odciążenie nogi. Kolano można prowizorycznie unieruchomić, założyć opaskę elastyczną, dzięki czemu staw będzie lepiej stabilizowany.
Nie można zapomnieć o zimnych okładach. Ułożenie kompresu na kolanie znacznie zminimalizuje dolegliwości bólowe i zmniejszy obrzęk. Dzięki temu staw szybciej wróci do siebie. Warto skorzystać także z babcinych sposobów. Zastosować można okłady z liści młodej kapusty, octu lub zażyć kąpieli z dodatkiem soli Epsom.
Bolące kolana – co stosować? Leki na bolące kolana
W przypadku bolących kolan, gdy domowe sposoby nie pomagają wystarczająco, warto sięgnąć po leki bez recepty. Skuteczne będą z pewnością leki o działaniu przeciwbólowym, na przykład paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). Te ostatnie sprawdzą się szczególnie w przypadku wystąpienia stanu zapalnego. Warto skorzystać także z preparatów o działaniu przeciwobrzękowym. Leki na bolące kolana mogą być w formie doustnej lub maści.
Co na bolące kolana?
W przypadku gdy domowe sposoby oraz leki bez recepty na bolące kolana nie pomagają, a dolegliwości wciąż się nasilają, warto zgłosić się po pomoc do specjalisty – lekarza lub fizjoterapeuty. Podczas wizyty zebrany zostanie szczegółowy wywiad dotyczący objawów, urazów, uprawianych sportów oraz chorób przewlekłych.
Następnie przeprowadzone zostanie badanie. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie dodatkowych badań obrazowych, np. USG, RTG lub MRI. W wyniku szczegółowej diagnostyki postawiona zostanie diagnoza i wdrożone odpowiednie leczenie. Warto pamiętać, że w przypadku bolących kolan niezwykle ważna jest rehabilitacja.
Ćwiczenia wykonywane pod okiem fizjoterapeuty, a także samodzielnie, doskonale wpłyną na czynność stawu kolanowego – złagodzą objawy i przyspieszą proces regeneracji.
Umów się na diagnostykę i leczenie bolących kolan:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Specjaliści KORE
fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta uroginekologiczny, hirudoterapeuta
Małgorzata Skubis – Redaktor medyczny
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
Źródła:
- https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/147694,postepowanie-zachowawcze-u-doroslych-pacjentow-z-bolem-kolana
- https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,bole-kolana—przyczyny-i-leczenie–bol-stawow-kolanowych,artykul,1580696.html
- https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/bol-w-kolanach-przy-zginaniu-przyczyny-i-leczenie
- https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/249200,uszkodzenia-lakotek
- Anatomia prawidłowa człowieka, pod red. Jerzego Walochy, Wyd. 1, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013