Ból pięty dotyka wbrew pozorom sporego odsetka populacji. Bardzo charakterystyczną przyczyną bólu jej tylnej powierzchni jest pięta Haglunda. Cechuje się silnym bólem do tego stopnia, że niemożliwe staje się oparcie pięty o podłoże. Pacjenci narzekają na utrudnione poruszanie się i codzienne funkcjonowanie, co znacznie obniża jakość ich życia.
Choroba Haglunda łączy w sobie zaburzenia w obrębie tkanek miękkich (np. stan zapalny ścięgna czy kaletek) oraz zmiany w tkance kostnej. Co ważne, w 60% przypadków choroba ta dotyka obu pięt. Zespół Haglunda dotyka ludzi w różnym wieku i płci, jednak częściej obserwujemy go u nastolatków.
W Centrum KORE w Swarzędzu koło Poznania posiadamy duże doświadczenie kliniczne w leczeniu Choroby Haglunda.
Czym jest pięta Haglunda?
Deformacja Haglunda jest patologią narządu ruchu, która dotyczy pięt. Zespół ten po raz pierwszy opisał w 1928 roku Patrick Haglund, stąd nazwa choroby. Mężczyzna prowadził uważne obserwacje i doszedł do wniosku, że istnieje związek między bólem, miejscowym obrzękiem tkanek miękkich, przeciążeniami podczas wysiłku fizycznego a noszeniem niskiego obuwia.
Obraz ten u dzieci, zaobserwował jednak kilka lat po Haglundzie Sever.
Etiologia zespołu Haglunda nie jest do końca jasna. Uważa się, że wpływ na wystąpienie objawów mają: infekcje, urazy, przeciążenia podczas wysiłku fizycznego, nieprawidłowości związane z anatomią kości piętowej, noszenie nieodpowiedniego obuwia i stopa wydrążona. Pod pojęciem deformacji Haglunda kryje się kilka stanów patologicznych.
Ich przyczyną może być przewlekłe zapalenie kaletki ścięgna Achillesa, nieprawidłowy kształt kości piętowej, ostroga piętowa górna, uszkodzenia przyczepu lub końcowego odcinka ścięgna Achillesa.
Umów się na leczenie w Swarzędzu:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Objawy pięty Haglunda
Objawów deformacji Haglunda jest bardzo wiele. Część z nich jest bardzo specyficzna, jednak reszta nie od razu wskazuje nam na prawdziwe źródło dolegliwości. Do najbardziej typowych objawów choroby Haglunda zaliczamy:
- bardzo silny ból pięty, który nasila się podczas zginania stopy, rano oraz podczas chodzenia i biegania
- zgrubienie, narośl nad piętą w postaci zrogowaciałej skóry
- opuchlizna okolicy guza piętowego
- wyraźnie wyczuwalna palpacyjnie oraz widoczna wystająca kość na pięcie
- zaostrzenie objawów po zmianie dotychczasowego miękkiego obuwia na sztywniejsze, np. trampki, buty do trekkingu
- utykanie podczas chodzenia
- zaczerwienienie i nadmierne ucieplenie okolicy zgrubienia nad piętą.
Diagnostyka pięty Haglunda
Diagnostyka to bardzo istotny element, który w dużej mierze wpływa na dalsze postępowanie z pacjentem oraz prognozowanie. Choroba Haglunda jest zazwyczaj stwierdzana na podstawie symptomów, o których opowiada pacjent oraz oceny radiologicznej. Zazwyczaj o diagnozie rozstrzyga badanie rentgenowskie.
Bardziej czuły jest jednak rezonans magnetyczny (MR). Dzięki niemu zmiany degeneracyjne, patologie ścięgien i stany zapalne są lepiej widoczne. Podejrzewając zespół Haglunda, wykonuje się również tzw. badanie algometryczne. Ma ono za zadanie ujawnić tkliwość uciskową tkanek. Jest to bardzo prosta metoda, która służy nie tylko planowaniu leczenia zespołu Haglunda, ale także ocenie jego skuteczności.
Leczenie Choroby Haglunda
Na początku zespół Haglunda leczy się zachowawczo. Terapia jest bardzo zbliżona do leczenia zapalenia ścięgna Achillesa. Co składa się na leczenie zachowawcze deformacji Haglunda? Przede wszystkim stosuje się odciążanie pięty przez stosowanie pelot, dobranie odpowiedniego obuwia oraz zabiegi fizjoterapeutyczne.
Bardzo pomocna jest kinezyterapia, podczas której specjalista stara się rozciągnąć mięśnie tylnej powierzchni kończyny dolnej. Fizykoterapia oferuje elektrostymulację, jonoforezę, zabiegi z użyciem lodu oraz ultradźwięki, które bardzo dobrze sprawdzają się w walce z uporczywymi dolegliwościami.
Poza tym, wielu specjalistów poleca stosowanie wkładek pod piętę, które powodują jej uniesienie i przeniesienie ciężaru ciała na przodostopie. Ostry ból stopy może wymagać unieruchomienia, a stany przewlekłe ograniczenie aktywności fizycznej oraz obciążania bolącej pięty.
Zastrzyki ze sterydów
Lekarz może zalecić podawanie do ścięgna piętowego sterydy, które mają działanie przeciwzapalne. Powinny być one stosowane bardzo ostrożnie i tylko wtedy, gdy inne metody nie dają sobie rady. Kortykosteroidy mogą prowadzić do uszkodzenia tkanek w miejscu iniekcji, co może objawiać się: zanikami tkanki tłuszczowej, uszkodzeniem ścięgien (a nawet ich zerwaniem!) oraz zanikiem mięśni.
Z tej formy leczenia nie można korzystać u niektórych pacjentów. Są to osoby z cukrzycą oraz uszkodzeniem skóry w miejscu wykonywania zastrzyku z kortykosteroidów.
Jonoforeza w terapii zespołu Haglunda
Jonoforeza to nic innego jak wprowadzanie w głąb ciała jonów pożądanego przez nas leku, najczęściej o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Do jej wykonania niezbędne są dwie elektrody ułożone w pewnej odległości od siebie i połączone z przeciwnymi biegunami prądu stałego. Metoda ta ma o wiele mniej skutków ubocznych i jest znacznie lepiej tolerowana przez organizm pacjenta.
Terapia laserem
Laseroterapia niskoenergetyczna jest bardzo często wykorzystywana w leczeniu deformacji Haglunda. Ma ona działanie przede wszystkim regeneracyjne na tkanki. Dzięki niej erytrocyty o wiele sprawniej przenoszą tlen do komórek, a włókna nerwowe regenerują się. Dzięki tym procesom stan zapalny ulega ograniczeniu, czego efektem jest również spadek poziomu dolegliwości bólowych.
Leczenie zachowawcze często w krótkim czasie przynosi bardzo dobre rezultaty. Praktyka pokazuje jednak, że przerwanie wykonywania zabiegów szybko prowadzi do ich zaprzepaszczenia i znacznego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. Regres może doprowadzić do frustracji pacjenta i niezadowolenia, dlatego tak ważne jest wcześniejsze uprzedzenie go, że tylko długotrwała regularna terapia przynosi zamierzone efekty.
Leczenie operacyjne
Leczenie zachowawcze przynosi zazwyczaj bardzo dobre rezultaty. Nieinwazyjne metody ograniczają toczący się stan zapalny i zmniejszają doznania bólowe. Część pacjentów nie odpowiada jednak na tego typu zabiegi i wymaga leczenia operacyjnego. Konieczne okazuje się wtedy usunięcie kaletki maziowej, w której toczy się stan zapalny, oraz nadbudowanie tylno-górnej części guza piętowego.
peracja to bardzo skuteczne rozwiązanie, bo satysfakcjonujące rezultaty osiąga się u około 70% pacjentów. W większości przypadków chorzy wracają do normalnego funkcjonowania po 4-6 miesięcy od zabiegu. W skrajnych przypadkach rekonwalescencja trwa dłużej, bo nawet do 2 lat.
Czy piętę Haglunda zawsze należy leczyć?
Część pacjentów posiada uwypuklenie obrysu pięty, ale nie prezentuje dolegliwości bólowych. W takich przypadkach warto na samym początku wykluczyć uszkodzenie ścięgna Achillesa i stan zapalny kaletek. Same względy estetyczne nie powinny stanowić wskazań do leczenia operacyjnego, ponieważ ryzyko potencjalnych powikłań może znacznie przewyższać korzyści płynące z wykonania zabiegu.
Wiele osób w sposób błędny określa zwapnienia i skostnienia przyczepu ścięgna Achillesa deformacją Haglunda. Pięta Haglunda jest też mylona z chorobą Haglunda i Severa, czyli jednostką chorobową związaną z zaburzeniem wieku rozwojowego.
Dochodzi tam do stanu zapalnego kości piętowej, który jest konsekwencją mikrourazów, powstałych jako skutek długotrwałego pociągania okolicy przyczepu ścięgna do kości. Mamy tu do czynienia z martwicą kości piętowej.
Deformacja Haglunda – profilaktyka
Procesy odpowiadające za powstawanie pięty Haglunda ne zostały dokładnie poznane. Wiadomo natomiast, jakie czynności zwiększają prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Kluczową rolę odgrywa tutaj obuwie – kiedy jest zbyt małe lub posiada sztywne zapiętki, prowadzi do drażnienia kości piętowej i rozwoju deformacji.
Warto skupiać się na dopasowaniu odpowiedniego obuwia już od najmłodszych lat dziecięcych. Kolejną metodą, która obniża ryzyko zachorowania, jest wykonywanie ćwiczeń. Chodzi głównie o te rozciągające i uelastyczniające ścięgno Achillesa. Można również wzmacniać mięśnie stopy, co dodatkowo poprawia ukrwienie tej okolicy.
Choroba Haglunda – Severa, czyli jałowa martwica kości piętowej
Choroba Haglunda – Severa należy do jałowych martwic kości. Jej objawami są:
- uciskowa bolesność pięty
- silny, pulsujący ból kości piętowej
- obrzęk pięty
- pęcherze i zgrubienia skóry na pięcie
- nasilenie się objawów podczas stosowania pełnego obuwia
- utrudnione zakładanie i noszenie butów
- utrudnione opieranie pięty na podłożu.
Schorzenie to nie jest zbyt powszechne i dotyka najczęściej dzieci w okresie ich intensywnego wzrostu lub niedoświadczonych sportowców. Choroba może się objawiać nawet przez 1.5 roku. Do przyczyn choroby Haglunda – Severa zaliczamy:
- zatory i zakrzepy, które ograniczają dopływ krwi do jąder kostnienia
- urazy pięty
- przeciążenia podczas wysiłku fizycznego
- zaburzenia przebudowy kostnej kości piętowej
- płaskostopie, toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów.
Najczęściej zadawane pytania na temat choroby Haglunda
Jakie zabiegi na piętę Haglunda?
Leczenie pięty Haglunda zależy od stopnia zaawansowania choroby i poziomu bólu, który sprawia ona pacjentowi. Na początku lekarze zalecają leczenie zachowawcze, do którego należą: leki przeciwzapalne, terapia manualna, ćwiczenia stawu skokowego i ścięgna Achillesa oraz zabiegi fizykalne. Specjalista na podstawie objawów oraz ich nasilenia może zalecać różne kombinacje wymienionych zabiegów.
Z zabiegów fizykoterapeutycznych bardzo dobre rezultaty daje laseroterapia wysokoenergetyczna, która skutecznie stymuluje kości, mięśnie i stawy do samonaprawy. Dzięki temu zbiegowi dochodzi do redukcji bólu, rozluźnieni tkanek i wytwarzania nowych naczyń krwionośnych, co poprawia zaopatrzenie okolicy piętowej w krew.
Terapia falą uderzeniową wywołuje zmiany ciśnienia, które rozbijają konglomeraty wapniowe oraz polepsza krążenie. Ten rodzaj terapii pozwala zredukować stan zapalny i sprzyja gojeniu się tkanek.
Do jakiego lekarza z podejrzeniem pięty Haglunda?
Jeżeli masz objawy, które sugerują, że możesz cierpieć z powodu deformacji Haglunda, warto na początku udać się do swojego lekarza pierwszego kontaktu. Pozwoli to na wstępną weryfikację Twoich podejrzeń, a w razie ich potwierdzenia lekarz rodzinny zaleci wstępne postępowanie i skieruje Cię do specjalisty narządu ruchu.
Nie warto bagatelizować objawów związanych z okolicą pięty i ścięgna Achillesa, gdyż nieleczone mogą prowadzić do poważnych uszczerbków i ograniczeń.
Jaka maść na piętę Haglunda?
Ból pięty w deformacji Haglunda można ogranicać z apomocą środków doustnych, ale dobre działanie wykazują także maści. W aptekach dostępnych jest wiele środków bez recepty, takich jak: Ibalgin Sport, Olfen żel, Voltaren max, Dikloziaja czy Ibuprom Sport żel.
Jakie są objawy pięty Haglunda?
Początkowe objawy deformacji Haglunda są zazwyczaj dość łagodne, dlatego często pacjenci nie zwracają na nie uwagi. Należą do nich pęcherze w okolicy guza pięty oraz dyskomfort podczas dłuższego chodzenia. To, co niepokoi pacjentów to zazwyczaj silny ból tylnej części pięty, szczególnie o poranku.
Nasila się on podczas chodzenia w twardych, zabudowanych butach, biegania lub zginania i prostowania stawu skokowego. Oprócz tego może pojawić się podrażnienie, zaczerwienienie w okolicy przyczepu ścięgna Achillesa oraz obrzęk.
Co to jest jałowa martwica kości piętowej?
Obecność martwicy w obrębie kości piętowej bardzo często określa się mianem choroby Haglunda – Severa. Proces obumierania tkanki kostnej w tej okolicy bardzo często związany jest z niczym innym, jak upośledzeniem przepływu krwi tętniczej.
Specjaliści mówią, że jest to choroba, która dotyka osób bez względu na wiek, jednak wyjątkowo często obserwuje się ją w wieku dziecięcym i nastoletnim. Choroba Haglunda to rzadka choroba, dlatego może być mylona z innymi schorzeniami, gdyż jej objawy nie są zbyt specyficzne.
Jakie są przyczyny jałowej martwicy kości?
Niedokrwienie tylnej części kości piętowej w krótkim czasie prowadzi do jej zwyrodnienia. Powstaje kostna narośl, której obecność zaburza prawidłową anatomię i fizjologię stopy. W przypadku dzieci i nastolatków martwica jest związana z zaburzeniami wzrostu kostnego w okresie dojrzewania.
U dorosłych martwice powoduje długotrwały ucisk na kość piętową, związany z noszeniem zbyt ciasnego obuwia oraz uprawianiem aktywności fizycznej. Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu choroby Haglunda – Severa są: zaburzenia hormonalne, wady stóp, np. płaskostopie, nieprawidłowa dieta, nadwaga oraz wrodzone predyspozycje.
Na czym polega leczenie choroby Haglunda – Severa?
Rehabilitacja w chorobie Haglunda powinna zaczynać się od odpowiedniego doboru obuwia oraz wkładek ortopedycznych. Kluczowe jest odciążenie podłużnego sklepienia stopy. Pacjenci bardzo często decydują się na zakup obuwia z miękkimi zapiętkami bądź bez pięt. Konieczne może okazać się ograniczenia aktywności fizycznej, gdyż to właśnie zbyt intensywny wysiłek prowadzi do zaostrzania objawów.
Przyczyną martwicy jest niedokrwienie tylnej części kości piętowej, dlatego leczenie powinno głównie skupiać się na poprawie ukrwienia w tej okolicy. Ćwiczenia rozciągające mięśnie okolicy łydki oraz samo ścięgno Achillesa pozwoli na przywrócenie im odpowiedniej elastyczności. Dzięki temu wyrośl kostna nie będzie drażnić ścięgna i powodować stanu zapalnego.
Fizykoterapia oferuje również bardzo szeroki wachlarz metod, które są niezwykle pomocne w leczeniu choroby Haglunda – Severa. Z pomocą przychodzą ultradźwięki i krioterapia, które bardzo dobrze ograniczają doznania bólowe i przynoszą ulgę pacjentom.
Pięta Haglunda – podsumowanie
Jak skutecznie wyleczyć piętę Haglunda? Najlepsze jest leczenie wielotorowe, czyli fizjoterapia plus profilaktyka. Terapia falą uderzeniową należy do najskuteczniejszych metod leczenia ostrogi piętowej górnej, a jej skuteczność sięga nawet 80% całkowitego wyzdrowienia.
Zwykle wystarczą 2-3 zabiegi, aby zmniejszyć ból, natomiast 6-7 zabiegów eliminuje stany zapalne w obrębie pięty. W przypadku wyjątkowo dużych zwapnień, takich jak pięta Haglunda, można dodatkowo zastosować terapię laserem wysokoenergetycznym o mocy min. 7W, który przyspieszy naturalne procesy regeneracji tkanek miękkich.
Jak już wspomniano w poprzednich akapitach, przyczyną pojedynczego zwapnienia – ostrogi piętowej górnej lub wielu zwapnień – (pięta Haglunda) jest przewlekłe zapalenie ścięgna Achillesa. Dlatego leczenie powinno koncentrować się nie tylko na rozbiciu zwapnień i likwidacji bólu, ale również na leczeniu samego ścięgna.
W tym celu ścięgno należy również poddać terapii falą uderzeniową i laserem HILT. Często przy długotrwałym zapaleniu ścięgna można zastosować również iniekcje z osocza bogatopłytkowego pozyskanego z krwi pacjenta oraz terapię suchą igłą, która sama rozluźni ścięgno.
To najważniejsze zabiegi, które warto stosować w leczeniu zapalenia ścięgna Achillesa i zarówno małej ostrogi piętowej górnej, jak i pięty Haglunda wielkości piłki golfowej. Tylko w ten sposób można definitywnie rozwiązać problem.
Umów się na leczenie w Swarzędzu:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia:
- Ocena skuteczności leczenia zachowawczego pacjenta z zespołem Haglunda – opis przypadku; Małgorzata Chochowska, Marcin Wytrążek, Jerzy T. Marcinowski, Juliusz Huber
- Chomicki-Bindas P.: Ból okolicy pięty. Med. Prakt., 2018; 11: 105–106
- Haglund’s Syndrome; Enzo J. Stella, David S. Caminear, DPM, and Elizabeth A. McLarney, MD
- James, A.M., Williams, C.M. & Haines, T.P. Effectiveness of interventions in reducing pain and maintaining physical activity in children and adolescents with calcaneal apophysitis (Sever’s disease): a systematic review. J Foot Ankle Res 6, 16 (2013)
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Data publikacji: 23.11.2022
Data ostatniej aktualizacji: 26.06.2023
