Kręcz szyi, potocznie zwany także postrzałem szyi, jest dysfunkcją, która prowadzi do niefizjologicznego przechylenia głowy i szyi w stronę barku oraz jej skręcenie w stronę przeciwną. Nastręcza to utrudnień w codziennym funkcjonowaniu i bólu podczas prób skręcenia głowy w kierunku przeciwnym do pozycji wymuszonej.
Brzmi znajomo? Oczywiście, ponieważ wielu z nas doświadczyło tego niejednokrotnie. Kręcz szyi potrafi nas dopaść w najmniej oczekiwanym momencie, dlatego warto wiedzieć co go powoduje oraz jak można z nim walczyć, kiedy już się przytrafi.
W Centrum KORE w Swarzędzu koło Poznania mamy duże doświadczenie w leczeniu kręczu szyi.
Zadzwoń i umów się na wizytę
Osoby dorosłe:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Rodzaje kręczu szyi
Wyróżniamy kilka rodzajów kręczu, w zależności od ich pochodzenia i okresu życia, w jakim się pojawiają:
- kręcz szyi wrodzony pochodzenia mięśniowego
- kręcz szyi wrodzony pochodzenia kostnego
- kręcz szyi ułożeniowy
- kręcz szyi nabyty spastyczny
- kręcz szyi nabyty reumatyczny.
Kręcz szyi wrodzony
Objawia się przede wszystkim wymuszonym ustawieniem głowy, jej przechyleniem na bok i jednoczesną rotacją w stronę przeciwną. Długotrwałe, asymetryczne ustawienie generuje zniekształcenia czaszki. Część twarzy po stronie kręczu jest zmniejszona, kąty uszu i oczu są obniżone, a nos odchylony w chorą stronę.
Kolejnym etapem jest powstawanie wad zgryzu. Potylica także ulega zniekształceniu – po stronie kręczu uwypukla się, po przeciwnej jest płaska. Asymetria szyi ma zły wpływ na sposób patrzenia. Duża część dzieci dotkniętych kręczem po wyleczeniu utrzymuje głowę w nieprawidłowy sposób, gdyż ich gałki oczne są przystosowane do asmetrycznego padania światła.
Konieczność szybkiego rozpoznania i wdrożenia leczenia kręczu szyjnego wrodzonego jest o tyle ważna, że gałki przyzwyczajone do widzenia asymetrycznego nie potrafią zaadaptować się do patrzenia prawidłowego, czyli na wprost.
Kręcz szyi wrodzony pochodzenia mięśniowego
Kręcz szyjny pochodzenia mięśniowego jest spowodowany skróceniem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Może do niego prowadzić proces bliznowacenia albo włóknienia na tle naczyniowym. W badaniu lekarskim widoczna jest asymetria napięcia, a także długości mięśni. Nierzadko skrócony mięsień posiada zgrubienie, które można wyczuć podczas badania palpacyjnego (dotykiem).
Kręcz szyi wrodzony pochodzenia kostnego
Ten rodzaj kręczu szyjnego ma swoje źródło w zmianach strukturalnych kręgów szyjnych. Wady te mogą odnosić się do pojedynczego kręgu lub kilku. W zespole Klippla–Feila obecne są zmiany układu kostnego polegające na zrośnięciu dwóch lub więcej kręgów szyjnych, a czasem zmniejszeniu ich liczby. Kręcz szyjny bardzo często jest powiązany z tym zespołem.
Kręcz szyi ułożeniowy
Wynika on z nieprawidłowego, nawykowego ułożenia głowy bez nieprawidłowości w budowie tkanek. W kategorii kręczu szyjnego ułożeniowego wyróżniamy kręcz wrodzony i nabyty. Wrodzony wynika z nieprawidłowego ułożenia płodu w macicy. Kręcz ułożeniowy ulega z reguły samowyleczeniu.
Kręcz szyi nabyty
Kręcz szyi nabyty może być spowodowany przez różne stany chorobowe:
- uszkodzenie kręgosłupa, prowadzące do nieprawidłowego ustawienia głowy
- zmiany zapalne, np. gruźlicze
- zmiany bliznowate tkanek miękkich występujące po jednej stronie ciała
- choroby neurologiczne
- choroby układowe, np. fibromialgia
- jednostronny niedowład lub porażenie wiotkie
-
kompensacja wady wzroku lub słuchu.
Kręcz szyi spastyczny
Jest to choroba neurologiczna, która dotyka ludzi między 30 a 50 rokiem życia. Schorzenie cechuje się okresami remisji i zaostrzeń. Przyczyny choroby są bardzo różne.
Najczęściej kręcz spastyczny występuje bez wyraźnego czynnika wyzwalającego, czasem w wyniku stosowania leków albo w przebiegu choroby Wilsona czy drżeniu samoistnym. Jedyną metodą leczenia tej postaci kręczu jest miejscowe podawanie botuliny w iniekcji.
Kręcz szyi reumatyczny
Ten rodzaj występuje dość często i z pewnością każdy doświadczył go kilka razy w życiu. Jest to przykurcz mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, do którego dochodzi podczas snu w niewygodnej pozycji.
Leczenie obejmuje stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przebiega w szybki i nieskomplikowany sposób.
Diagnostyka kręczu szyi
Kiedy wystąpi ból szyi oraz karku – należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego bądź fizjoterapeuty. Lekarz pierwszego kontaktu może w razie potrzeby wystawić skierowanie do ortopedy lub neurologa. U pacjentów, u których podejrzewa się kręcz szyi, zostaje wykonane dokładne badanie fizykalne. Niekiedy przydatne bywa USG mięśni, RTG, rezonans magnetyczny lub badanie elektromiograficzne.
Leczenie wrodzonego kręczu szyi
Kręcz pochodzenia mięśniowego
Czas odgrywa tutaj bardzo dużą rolę. Nie można bowiem dopuścić do sytuacji, w której zmiany w ułożeniu głowy i szyi dziecka doprowadziły do trwałych asymetrii i uszkodzeń narządu wzroku. Leczenie nieoperacyjne jest wdrażane bardzo szybko, w pierwszych dniach życia. Opiera się ono przede wszystkim na wykonywaniu ćwiczeń hiperkorekcyjnych, kiedy barki dziecka są ustabilizowane.
Zadaniem tych ćwiczeń jest rozciągnięcie mięśnia. Są to czynności bierne. Ćwiczenia czynne maluch może wykonywać, kiedy jest ułożony w łóżeczku tak, by zwracać głowę w stronę światła lub w kierunku innych osób. W celu skorygowania wady wykorzystuje się także kołnierz ortopedyczny.
Zaleca się wykonywanie intensywnych ćwiczeń z dzieckiem cierpiącym na kręcz szyi do 12. miesiąca życia. Ten czas jest kluczowy, gdyż możliwe jest całkowite wyleczenie lub znaczne zredukowanie dolegliwości. Zdarza się, że kręcz szyjny nie reaguje na wprowadzone leczenie nieoperacyjne.
Inwazyjne leczenie przeprowadza się przed ukończeniem 12. miesiąca życia. Operacja polega na przecięciu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego oraz ustawieniu głowy dziecka i zabezpieczeniu gipsem na okres około 6 tygodni.
Po usunięciu opatrunku należy stosować kołnierz i odpowiednie ćwiczenia. Rokowanie pogarsza się wraz z wiekiem pacjenta, dlatego zabieg chirurgiczny jest procedurą, z którą nie należy za długo zwlekać.
Kręcz pochodzenia kostnego
Spora część specjalistów mówi, że ćwiczenia korekcyjne w przypadku kręczu pochodzenia kostnego są bezcelowe. Inni uważają, że wdrożone odpowiednio szybko pomagają w znaczny sposób zmniejszyć asymetrię ustawienia głowy i szyi małego pacjenta.
Leczenie opiera się na długotrwałym stosowaniu opatrunków korekcyjnych lub aparatów w połączeniu z ćwiczeniami. Leczenie operacyjne nie jest stosowane, dlatego że ważne życiowo ośrodki są zlokalizowane w rdzeniu przedłużonym, co grozi ich uszkodzeniem.
Rehabilitacja kręczu szyi u dziecka
Ćwiczenia relaksująco-redresujące
Ich celem jest przede wszystkim wydłużenie skróconego mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego oraz jego jak najlepsze uelastycznienie. Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy pacjenta odpowiednio przygotować, rozgrzać mięśnie np: przy użyciu lampy.
Działanie lampy pomaga rozszerzyć naczynia krwionośne, zwiększa przepływ krwi, limfy, pozwala dostarczyć więcej tlenu i substancji odżywczych.W warunkach domowych tkanki miękkie mogą być rozgrzane za pomocą gorących okładów.
Następnie przechodzi się do wykonywania masażu mięśnia, który polega na delikatnym głaskaniu, rozcieraniu oraz ugniataniu. Takie działania powinny być przeprowadzone bardzo ostrożnie, zarówno po stronie uszkodzonej, jak i zdrowej.
Kluczem do sukcesu terapeutycznego jest wykonywanie ćwiczeń systematycznie i z należytą precyzją. Na początku rehabilitację prowadzi terapeuta, stopniowo wprowadzając w to opiekunów dziecka. Pozwala to zwiększyć częstotliwość wykonywanych ćwiczeń.
Terapia neurorozwojowa NDT-Bobath
Neurorozwojowe i neurofizjologiczne podejście do rehabilitacji dziecka z kręczem szyi jest bardzo ważne. Terapia NDT-Bobath daje szansę na wyrównanie asymetrii i może być wykorzystywana w pracy z niemowlętami, wcześniakami, a także starszymi dziećmi.
Do głównych celów tej terapii zaliczamy walkę z nieprawidłowymi odruchami oraz nadmiernym napięciem mięśni. NDT-Bobath opiera się na dokładnym zbadaniu i ocenie aktywności ruchowej malucha. Po postawieniu odpowiedniej diagnozy dobiera się dopasowane do konkretnego przypadku ćwiczenia.
Terapia metodą Vojty
Metoda ta opiera się głównie na odruchach, czyli reakcjach automatycznych, zależących od prawidłowych funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Jeżeli praca tego układu nie jest właściwa, utrwalają się wzorce nieprawidłowe.
Rehabilitacja za pomocą tej metody opiera się na drażnieniu mięśni i zakończeń nerwowych, które prowadzą do wyzwolenia odruchów prawidłowych. U dzieci z wrodzonym kręczem szyi dąży się do uzyskania prawidłowego napięcia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
Plastrowanie dynamiczne
Kinesiotaping jest bardzo popularną metodą wspomagania leczenia wielu schorzeń, w tym także wrodzonego kręczu szyi. Metoda ta polega na oklejaniu wybranych miejsc na ciele specjalnie do tego przeznaczonymi taśmami. Najlepsze efekty uzyskuje się po uprzednim rozgrzaniu i rozciągnięciu mięśnia ćwiczeniami.
Terapia Integracji Sensorycznej (SI)
Ma na celu przede wszystkim przywrócenie odpowiednich reakcji na sygnały czuciowe, co prowadzi do poprawy funkcjonowania dziecka w codziennych sytuacjach. W przypadku kręczuhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Kr%C4%99cz_szyi szyi u dzieci powyżej 2. roku życia terapia SI poprawia napięcie mięśni okolicy szyi i całego ciała dzięki zastosowaniu podwieszek, hamaków oraz ćwiczeń rozluźniających.
Kręcz szyi na tle napięciowym
Kręcz szyi u osób dorosłych bardzo często jest wynikiem nadpobudliwości układu nerwowego i wzrostem napięcia mięśni:
- mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego
- mięśni gnykowych
- mięśni pochyłych szyi
- mięśnia czworobocznego grzbietu
- mięśni podpotylicznych.
Ten rodzaj kręczu występuje jako wrodzone schorzenie u noworodków, skorelowane z przebiegiem porodu i ułożeniem w łonie matki. U dorosłych kręcz szyi na tle nerwowym wiąże się ze wzrostem częstości pobudzeń układu nerwowego, a także stanami napięcia emocjonalnego.
Leczenie tego schorzenia opiera się w dużej mierze na technikach mięśniowo-powięziowych, osteopatii i terapii manualnej.
Bardzo dobre efekty są uzyskiwane po zastosowaniu zabiegów cieplnych, ultradźwięków, itd.
Domowe sposoby w walce z dolegliwościami
- Maść pieprzowa – rozgrzewające panaceum
Możesz kupić gotową albo wykonać ją sam w warunkach domowych. Wystarczy, że zmieszasz łyżkę oleju kokosowego z 0,5 łyżeczki świeżo zmielonego pieprzu i 10 kroplami olejku eukaliptusowego. Mieszankę wcieraj w kark oraz szyję co 3-4 godziny, albo w zależności od potrzeb.
- Olejki eteryczne dla rozluźnienia i zniesienia bólu
Do pół litra ciepłej wody dodaj około 15 kropli aromatu imbirowego lub cynamonowego. W tak przygotowanym roztworze namocz mały ręcznik i wykonaj okład bolącego miejsca na około 30 minut. Zabieg powtarzaj co 2 godziny. Olejki eteryczne możesz również dodać do kąpieli w wannie.
- Małe poduszeczki z gryką lub piaskiem dla złagodzenia napięcia
Woreczki wypełnione ziarnami lub poduszki z gryką stają się coraz popularniejsze. Wiele osób chwali sobie spanie na poduszkach, które zamiast wypełnienia silikonowego lub pierza, posiadają w swoim wnętrzu różnego rodzaju kasze. Dzięki nim znacząco poprawia się krążenie, a tkanki szybciej regenerują się. Delikatny chrzęst i szum ziaren wewnątrz ułatwiają zasypianie i koją nerwy.
- Poduszka ortopedyczna
Jest ona tak dopasowana, by zapobiegać nieprawidłowemu układaniu głowy podczas spania. Dzięki temu mięśnie nie ulegają naciągnięciu, co niweluje dolegliwości związane z rozwojem kręczu karku. Poduszka ortopedyczna może być stosowana jako środek zapobiegający kręczowi szyi, a także wspomagająco w procesie leczenia.
- Kompres z pasty borowinowej
Pasta borowinowa jest dostępna w aptekach. Działa ona w sposób znieczulający na chorobowo zmienione miejsce. Preparat należy ogrzać w 40 stopniach, a następnie nałożyć na bolący obszar ciała warstwę około 2 cm. Bardzo ważne jest zabezpieczenie folią oraz rozgrzanym ręcznikiem. Po upływie około 30 minut można zmyć pastę pod prysznicem.
- Masaże okolicy szyi i karku
Jeżeli po wstaniu z łóżka odczuwasz napięcie w mięśniach szyi i karku oraz z trudnością wykonujesz ruchy na boki, oznacza to, że prawdopodobnie w wyniku nieprawidłowego ułożenia głowy w trakcie snu doszło do ich naciągnięcia. Na początek spróbuj rozciągania.
Połóż się na plecach, unieść ręce ponad głowę i wyciągnij je, jednocześnie prostując nogi. W kolejnym kroku możesz usiąść na łóżku, postawić stopy na podłodze, a następnie skręcać głowę w lewo, prawo, do przodu i w tył.
Kolejnym etapem może być rozmasowanie napiętych mięśni okolicy szyi i karku. W tym celu możesz wykorzystać piłeczkę tenisową lub masażer w wypustkami. Jeżeli kręcze szyi zdarzają Ci się często, możesz zaopatrzyć się w specjalne urządzenie do wykonania masażu wibracyjnego.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne bez recepty
Jeżeli ból jest bardzo silny i znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie, można stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które można dostać w każdej aptece bez recepty.
Mogą być one stosowane doustnie, a także miejscowo, co ogranicza dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W formie żelu dostępny jest ibuprofen, który ma działanie przeciwbólowe. Jeżeli jednak dolegliwości nie słabną lub nasilają się z czasem, należy zgłosić się do lekarza.
Najczęściej zadawane pytania
Jak długo utrzymuje się kręcz szyi?
Kręcz ułożeniowy u dzieci może trwać kilka tygodni i zazwyczaj mija samoistnie. Kręcz pochodzenia kostnego i mięśniowego jest o wiele poważniejszy i nieleczony może utrwalić się i prowadzić do poważnych uszkodzeń. Kręcz z przewiania lub nieprawidłowej pozycji głowy podczas snu trwa maksymalnie do 2 tygodni i najczęściej mija samoistnie.
Jak pozbyć się kręczu szyi?
Kręcz szyi jest najczęściej spowodowany nadmiernym skurczem mięśni. W tej sytuacji ciepło działa na Twoją korzyść. Spróbuj rozgrzać bolące miejsce gorącymi prysznicami, okładami z maści rozgrzewających lub poduszką elektryczną. Ulgę mogą przynieść także żele lub maści z środkiem przeciwbólowym oraz doustne NLPZ.
Jak spać z kręczem szyi?
To zależy po której stronie występuje przykurcz mięśni. Najlepszy sposób to układać się tak, by mu się przeciwstawiać. Można podkładać poduszkę w odpowiedni sposób, by działać przeciwnie do przykurczu i stabilizować przy tym szyję.
Jak rozpoznać kręcz szyi u niemowlęcia?
Główny objaw kręczu szyi to asymetryczne ustawianie główki przez niemowlę. Głowa przechyla się w stronę uszkodzonego mięśnia i rotuje w stronę przeciwną. Można także zaobserwować uniesienie barku po stronie kręczu.
Co prowadzi do powstania kręczu szyi?
Przyczyny kręczu szyi mogą być różne. Zaliczamy do nich: zmęczenie, silny stres, choroby odcinka szyjnego kręgosłupa, spastyczne napięcie mięśni szyi, choroby o podłożu reumatoidalnym, złe ułożenie głowy i szyi podczas snu oraz przewianie.
Czy można zapobiec nawrotom kręczu szyi?
Istnieją metody, które pozwalają ograniczyć ryzyko wystąpienia kręczu oraz jego nawrotom, chociaż nie dają one stuprocentowej pewności, że więcej się nie powtórzy.
Przede wszystkim warto zainwestwac w poduszkę ortopedyczną lub wypełnioną gryką, które pozwolą zachować odpowiednie ułożenie szyi i głowy przez całą noc. Kolejnym krokiem mogą być regularne masaże i ćwiczenia rozluźniające pod okiem terapeuty oraz w zaciszu domowym. Unikanie stresu i silnych emocji również pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia kręczu.
Postrzał szyi – czym się objawia?
Objawów postrzału, lub jak kto woli kręczu szyi, jest kilka. Główna dolegliwość to brak możliwości swobodnego poruszania głową na boki, a czasem także w przód i tył. Może temu towarzyszyć sztywność oraz ból karku. Bardzo często mięśnie szyi są nad wyraz napięte i twarde.
Postrzał szyi może prowadzić do bólów głowy i opuchlizny mięśni karkowych. Nasilenie objawów może być różne w zależności od etiologii skurczu mięśni.
Jak postępować, kiedy stwierdzę u siebie kręcz szyi?
Pierwszy krok to wprowadzenie mięśni w ruch najszybciej jak to możliwe. Im dłużej będziemy z tym zwlekać, tym dłużej zajmie powrót do pełnej sprawności. Ciepłe okłady ręcznikiem zamoczonym w ciepłej wodzie z olejkiem eterycznym, gorący prysznic lub poduszka elektryczna pozwolą zredukować napięcie w mięśniu i zmniejszą dolegliwości bólowe.
Kolejny etap to delikatne rozciąganie mięśni w kierunku przeciwnym do wymuszonego przez przykurcz. Jeżeli dolegliwości nie będą słabły, należy udać się do specjalisty!
Czy akupunktura może pomóc w leczeniu nabytego kręczu szyi?
Akupunktura powoduje zwiększenie przepływu krwi, co znacząco wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego, rozluźnienie napiętych mięśni oraz ogólną regenerację. Akupunktura może działać przeciwbólowo, pobudzając wydzielanie endogennych opioidów oraz serotoniny.
Liczba zabiegów i czas ich trwania zostaje dopasowany do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta i zależy od czasu trwania dolegliwości – świeży problem to krótsza terapia i szybszy powrót do pełnej sprawności. Akupunktura może wspomagać rekonwalescencję w przypadku kręczu u dorosłych. Stosowanie jej u dzieci z wrodzonym kręczem szyi nie jest zalecane.
Umów się na leczenie kręczu szyi
u osób dorosłych:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia
- Antoni Prusiński, Neurologia praktyczna wyd. III
- Wojciechowska K., Gołębiowski P., Woropaj-Hordziejewicz A., Niedzielski J. (2019): Kręcz szyi u dzieci – etiologia, objawy i leczenie. Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe, 2, 3, s. 127–141.
- Witold Marciniak, Andrzej Szulc, Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja tom 2 wyd. I
- Jaroń M. A., Werner B., Analiza postępowania leczniczego dziecka z kręczem szyi pochodzenia mięśniowego, „Nowa Pediatria” 2013
- Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, Podręcznik dla studentów medycyny
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Data publikacji: 01.04.2022
Data ostatniej aktualizacji: 13.09.2023
