Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest dość częstym schorzeniem dotykającym szczególnie kobiet. Wynika to przede wszystkim z budowy anatomicznej, która zdecydowanie sprzyja pojawieniu się infekcji. Co jeśli objawy ZUM pojawiają się u mężczyzn? Dolegliwości zwykle świadczą o aktywnej infekcji, warto jednak zastanowić się, czy na pewno dotyczą właśnie układu moczowego.
Objawy mogą świadczyć także o innej chorobie, której przebieg może być znacznie bardziej niebezpieczny. Zapalenie gruczołu krokowego, bo to właśnie o nim mowa, to schorzenie o charakterze ostrym lub przewlekłym. Czym się objawia? Jakie są jego przyczyny? I jak możne je leczyć?
Zadzwoń – Wielkopolska:
Tel: 503-733-127
Zadzwoń – Małopolska – Kraków:
Tel: 12 375 14 77
Zadzwoń – Warszawa:
Tel: 22 417 68 49
Czym jest gruczoł krokowy?
Gruczoł krokowy, czyli inaczej prostata lub stercz, to narząd występujący tylko i wyłącznie u mężczyzn. Znajduje się w miednicy mniejszej: pod pęcherzem moczowym, do tyłu od spojenia łonowego i do przodu od odbytnicy. Otacza cewkę moczową oraz przewody wytryskowe.
Prostata kształtem i wielkością przypomina kasztana. Ma budowę płatową – składa się z dwóch płatów bocznych oraz cieśni, która lokalizuje się dokładnie pomiędzy przewodami wytryskowymi. Funkcją gruczołu krokowego jest produkcja substancji będącej składnikiem spermy.
Płyn zawiera enzymy, które pełnią funkcje odżywcze dla plemników oraz ułatwiają zapłodnienie. Stercz jest więc narządem zdecydowanie potrzebnym, warto jednak zaznaczyć, że nie jest niezbędny do życia. W niektórych przypadkach jego wycięcie może być konieczne.
Zapalenie gruczołu krokowego – podział
Zapalenie gruczołu krokowego może mieć charakter ostry lub przewlekły w zależności od czasu trwania objawów. Różne mogą być także przyczyny choroby. Czynnikiem infekcyjnym w większości przypadków są bakterie, jednak często źródło dolegliwości nie jest znane.
Ostre zapalenie gruczołu krokowego
Ostre zapalenie prostaty występuje stosunkowo rzadko – zdarza się u około 20-25 na 100 000 mężczyzn. Przyczyną infekcji są bakterie, najczęściej E. coli, Proteus lub Klebsiella. Do zakażenie dochodzi przez ich przedostanie się do cewki moczowej, a stąd następnie do prostaty, co wywołuje zapalenie. Ostre zapalenie gruczołu krokowego może być poprzedzone lub współistnieć z zapalaniem pęcherza.
Ryzyko pojawienia się choroby wzrasta w niektórych sytuacjach, na przykład gdy:
- gruczoł krokowy jest powiększony,
- zwężona jest cewka moczowa,
- doszło do uszkodzenia prostaty (np. po zabiegu lub biopsji),
- po cewnikowaniu,
- u pacjenta przez długi czas utrzymuje się infekcja układu moczowego,
- pacjent współżył analnie bez prezerwatywy.
Warto jednak zaznaczyć, że zapalenie gruczołu krokowego nie jest chorobą przenoszoną drogą płciową.
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
O przewlekłym zapaleniu prostaty mówi się wtedy, gdy objawy występują przez co najmniej trzy miesiące. Szacuje się, że choroba dotyka nawet 20% wszystkich mężczyzn w którymś momencie ich życia. Na zapalenie prostaty narażeni są głównie panowie w wieku 35-50 lat. Schorzenie można podzielić ze względu na przyczynę jej wystąpienia. Wyróżniamy:
- przewlekłe bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego,
- zespół przewlekłego zapalenia stercza.
Przyczyną przewlekłego bakteryjnego zapalenia prostaty są zwykle te same zarazki, które powodują infekcję ostrą. Ten wariant choroby stanowi jednak zaledwie 5-10% przypadków wszystkich przewlekłych zapaleń stercza. Ponad 90% pacjentów zmaga się z postacią niebakteryjną.
Przyczyny zespołu przewlekłego zapalenia stercza, nazywanego także zespołem przewlekłego bólu w miednicy, wciąż nie są do końca poznane. Do powstawania choroby prawdopodobnie przyczyniają się jednak takie elementy jak: stres, zaburzenia hormonalne, choroby autoimmunizacyjne, zaburzenia psychiczne i emocjonalne.
Z tego powodu niebakteryjne zapalenie prostaty jest znacznie trudniejsze do wyleczenia.
Zapalenie gruczołu krokowego – objawy – co mogę czuć?
Objawy zapalenia gruczołu krokowego zależą od przyczyny i czasu trwania objawów. W przypadku ostrego zapalenia prostaty dolegliwości pojawiają się nagle i szybko się nasilają. Wystąpić mogą objawy grypopodobne:
- ogólne osłabienie,
- gorączka,
- dreszcze,
- bóle mięśniowe.
Do typowych dla choroby dolegliwości należą również:
- silny ból stercza – odczuwany w kroczu, wokół odbytu, nad spojeniem łonowym oraz w okolicy lędźwiowo-krzyżowej pleców,
- ból członka i/lub moszny,
- ból przy oddawaniu stolca.
Dodatkowo wystąpić mogą dolegliwości ze strony układu moczowego, przede wszystkim:
- częste percie na mocz,
- ból, pieczenie w trakcie oddawania moczu,
- trudności w oddawaniu moczu.
W wykonywanym przez lekarza badaniu per rectum prostata jest tkliwa i bolesna.
W przypadku wystąpienia objawów zapalenia gruczołu krokowego należy jak najprędzej zgłosić się do specjalisty, ponieważ konieczne jest jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia.
W miarę możliwości należy także unikać samodzielnego przyjmowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych przed wizytą, ponieważ może to zwiększyć ryzyko wystąpienia powikłań choroby, na przykład powstania ropnia.
W przypadku przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego objawy występować mogą z okresami zaostrzeń i remisji. W infekcji o podłożu bakteryjnym dolegliwości są podobne do tych, które pojawiają się w stanie ostrym. W okresie zaostrzeń występuje silny ból prostaty oraz dolegliwości ze strony układu moczowego. 
W remisji objawy przyjmują znacznie mniejsze nasilenie. Brak jest również grypopodobnych dolegliwości ogólnych. Podobnie jest w przypadku przewlekłego zapalenia stercza o podłożu niebakteryjnym. Dodatkowymi objawami, które mogą wówczas wystąpić są:
- ból, dyskomfort podczas wytrysku,
- spadek libido,
- obecność krwi w moczu lub nasieniu,
- zmiana barwy nasienia.
W niektórych przypadkach objawy przyjmują niewielkie nasilenie lub nie występują wcale.
Zapalenie gruczołu krokowego – diagnostyka
Diagnostyka zapalenia gruczołu krokowego zarówno ostrego, jak i przewlekłego, przebiega podobnie. W pierwszej kolejności lekarz zbiera dokładny wywiad z pacjentem. Objawy są na tyle charakterystyczne, że już na podstawie samych dolegliwości można wysnuć podejrzenie diagnozy zapalenia prostaty.
Następnie należy wykonać badanie fizykalne, które obejmuje także per rectum, czyli badanie przez odbyt. Choć jest to mało przyjemna forma diagnostyki, jej wykonanie jest konieczne, ponieważ dostarcza wielu cennych informacji.
W celu postawienia diagnozy zapalenia gruczołu kroczowego należy także wykonać badanie ogólne oraz posiew moczu. Jeśli wynik będzie dodatni, przyczyną dolegliwości jest infekcja bakteryjna. Jeśli natomiast jest ujemny, należy wykonać badanie wydzieliny gruczołu krokowego.
W tym celu przez około 1 minutę lekarz wykonuje masaż prostaty, a następnie pobierany jest wyciekający z cewki moczowej płyn. Wykonuje się jego posiew oraz badanie mikroskopowe. Technika ta nie zawsze się sprawdza, dlatego alternatywą dla niej jest pobranie dwóch próbek moczu – jednej ze środkowego strumienia, drugiej tuż po wykonanym masażu stercza.
Jeśli wynik ich posiewu jest dodatni, przyczyna zapalenia jest bakteryjna. Gdy ujemny, lekarz może zlecić badania w kierunku innych chorób, na przykład przenoszonych drogą płciową. Nie znalezienie innej przyczyny dolegliwości świadczy o zespole przewlekłego zapalenia stercza.
W niektórych przypadkach konieczne może być także wykonanie diagnostyki obrazowej (np. USG, TK brzucha i miednicy, urografia) lub endoskopowej (np. cystoskopia). Lekarze zlecają również badania krwi. Wysokie wartości PSA mogą świadczyć o zespole przewlekłego zapalenia stercza, jednak nie jest to badanie charakterystyczne i decydujące.
Zapalenie gruczołu krokowego – leczenie
Leczenie zapalenia prostaty o podłożu bakteryjnym skupia się przede wszystkim na farmakoterapii. Przyczyna infekcji jest bakteryjna, dlatego też konieczne jest stosowanie antybiotyków. Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej i powinno ono trwać od 4 do 6 tygodni.
Jeżeli po 2-3 dniach leczenia nie widać poprawy, należy zastosować inny preparat. Dodatkowo zalecane są odpowiednie leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W niektórych przypadkach stosuje się także łagodne leki przeczyszczające, ponieważ zaparcia nasilają dolegliwości bólowe.
Rzadko wykorzystywane są również leki poprawiające odpływ moczu lub preparaty na przerost prostaty. W zdecydowanej większości przypadków leczenie jest ambulatoryjne, a hospitalizacja odbywa się wyłącznie w ciężkich przypadkach.
Inną formą terapii zapalenia gruczołu krokowego jest leczenie chirurgiczne. Nie jest to leczenie pierwszego wyboru, jednak konieczne może być w sytuacji:
- powstania ropnia,
- obecności kamieni sterczowych (które są rezerwuarem bakterii),
- gdy objawy nawracają po każdym leczeniu antybiotykowym.
W przypadku przewlekłego zapalenia stercza o podłożu niebakteryjnym farmakoterapia nie ma sensu. Istnieją jednak inne metody łagodzenia objawów. Przede wszystkim warto zadbać o odpowiednią dietę.
Należy unikać pikantnych pokarmów, napojów gazowanych, kofeiny, alkoholu oraz palenia papierosów.
Warto sięgnąć także po niektóre zioła i suplementy, zawierające na przykład wierzbownicę, pokrzywę lub rdest ptasi. Warto zadbać także o zmianę stylu życia. Należy unikać sytuacji, w których dochodzi do ucisku krocza, np. jazdy konno lub na rowerze.
W przewlekłym zapaleniu prostaty zaleca się także tzw. ejakulacje lecznicze. Ejakulacje nie rzadziej niż co 3 dni zapewniają pobudzenie przepływu wydzieliny gruczołowej. W niektórych przypadkach konieczny może być masaż prostaty. Ulgę w bólu przynoszą również nasiadówki na ciepłej wodzie.
Ze względu na udział stresu i czynników psychicznych w procesie powstawania zespołu przewlekłego zapalenia stercza, istotną rolę w leczeniu może pełnić także psychoterapia (także psychoterapia online). W niektórych przypadkach stosowane jest leczenie przeciwdepresyjne lub przeciwpadaczkowe (leki na depresję).
Nie można zapomnieć o nieocenionej roli fizjoterapii w leczeniu przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego. Doskonałe efekty przynosi terapia manualna mięśni dna miednicy. Polega na masażu przez powłoki brzuszne w odpowiedni sposób, który doskonale wpływa na funkcję narządów wewnętrznych.
Pomaga w rozluźnieniu mięśni, więzadeł, działa przeciwbólowo. Doskonałą metodą leczenia przewlekłego zapalenia prostaty jest także terapia falą uderzeniową ESWT. Jest to metoda całkowicie nieinwazyjna i niebolesna.
Działanie fali powoduje zmniejszenie napięcia mięśni w obrębie dna miednicy, poprawę ukrwienia stercza, zmniejszenie bólu, polepszenie przepływu moczu oraz poprawę erekcji.
Dolegliwości chorobowe są więc minimalizowane, a fale pobudzają procesy naprawcze organizmu, dzięki czemu choroba jest hamowana. Fala uderzeniowa ESWT daje doskonałe efekty już po 4 zabiegach, szczególnie w połączeniu z terapią manualną.
Umów się na diagnostykę i leczenie zapalenia gruczołu krokowego:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Specjaliści KORE
Małgorzata Skubis – Redaktor medyczny
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/urologia/168074,ostre-zapalenie-gruczolu-krokowego-prostaty
- https://www.mp.pl/pacjent/urologia/168136,przewlekle-zapalenie-gruczolu-krokowego-prostaty
- https://www.mp.pl/dermatologia/wytyczne/15565,wytyczne-postepowania-w-zapaleniu-gruczolu-krokowego
- http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?1313
- https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-meskich-narzadow-plciowych,zapalenie-prostaty–gruczolu-krokowego—-objawy–leczenie,artykul,1577601.html
- Anatomia prawidłowa człowieka, pod red. Jerzego Walochy, Wyd. 1, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013
Data publikacji: 18.05.2022
Data ostatniej aktualizacji: 11.12.2023
