Przybliżony czas czytania: 7 min.

 

Rwa kulszowa – to jedno z najbardziej uciążliwych schorzeń, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Silne, promieniujące bóle w dolnej części pleców, pośladkach i nogach mogą znacznie ograniczać codzienne funkcjonowanie i wpływać na jakość życia.

W takich chwilach poszukiwanie ulgi staje się priorytetem, a jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań są leki, zarówno w postaci tabletek, jak i maści.

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne stały się nieodłącznym elementem terapii rwy kulszowej.

W niniejszym artykule zapoznamy się z różnymi rodzajami leków stosowanych w przypadku rwy kulszowej oraz ich działaniem. Przyjrzymy się zarówno popularnym tabletkom, które można dostać w aptece bez recepty, jak i specjalistycznym maściom, które zapewniają bezpośrednie ukojenie na dotkniętych bólem obszarach.

Odkryjemy, jakie substancje czynne są najskuteczniejsze w łagodzeniu bólu i redukcji stanu zapalnego, a także dowiemy się, jakie są potencjalne skutki uboczne i jak unikać ich wystąpienia.

W Centrum KORE w Swarzędz (15 min. od centrum Poznania) mamy duże doświadczenie kliniczne w leczeniu rwy kulszowej.

 

leki na rwę kulszową

Co to jest rwa kulszowa i jak się objawia?

Nerw kulszowy to jeden z wielu nerwów umożliwiających poruszanie naszym ciałem. W związku z czym jakiekolwiek zmiany w jego obrębie będą powodować dyskomfort i trudności z poruszaniem.

Nerw kulszowy zaopatruje ruchowo kończynę dolną. Umożliwia ruch tylnej grupy mięśni uda oraz ruch i czucie całego podudzia i stopy.

Jest to największy nerw w ciele człowieka. Powstaje z połączenia 4 lub 5 korzeni nerwowych.

Dlaczego to tak ważna informacja?

  • Otóż stąd potoczna nazwa „ korzonki ”. Często pacjenci skarżą się na tego typu bóle – nazywane przez nich „korzonkami” – i jest to wyznacznik dla lekarza i farmaceuty, że chodzić może o rwę kulszową.
  • Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk korzeni nerwowych. Spowodowany może być on naciskającym fragmentem krążka między kręgowego, w obrębie kanału kręgowego.
  • Nasz organizm, czy tego chcemy czy nie, starzeje się z roku na rok. Postępujące zmiany, w tym w obrębie kręgosłupa, mogą pogarszać naszą sprawność fizyczną. Dyskopatia, będąca zmianami zwyrodnieniowymi owych krążków, może niekiedy przyspieszyć.

Przyczynami takiego stanu rzeczy mogą być nadmierne obciążenia, zła postawa, długotrwały wysiłek fizyczny czy brak odpowiednich ćwiczeń i dbania o rozwój organizmu.

Oczywiście nie jest to jedyna możliwość ucisku nerwu kulszowego. Są też inne, a wśród nich patologiczne zwężenie kanału kręgowego, zespół mięśnia gruszkowatego czy nawet zmiany nowotworowe.

Dokładne rozpoznanie i diagnostyka przyczyn leży po stronie lekarza specjalisty, dlatego konieczna jest wizyta. Nie zawsze musi być to od razu rwa kulszowa. Zmiany zapalne i reumatyczne potrafią dawać podobne objawy. Szczególnie gdy promieniują na okoliczne narządy.

Objawem rwy kulszowej jest promieniujący ból z odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa oraz pośladka, przez udo, podudzie, kolano, sięgający aż do stopy. Objawy pojawić mogą się nagle lub stopniowo eskalować.

Jednym z pierwszych objawów jest ból w krzyżu i w wielu przypadkach poprzedza bóle korzeniowe. Ból może też mieć różny zakres i źródło. Wszystko zależy od tego, który dokładnie korzeń zostanie uciśnięty.

Niejednokrotnie bywa tak, że nie sięga on stopy, a wychodzi nie z pośladka, a dopiero z uda. Stąd różnice w obrazie klinicznym tej choroby i związane z nimi rozpoznanie przyczyny. Rozpoznanie lekarskie wymagać będzie badań obrazowych. Mogą to być zdjęcia rentgenowskie, rezonans magnetyczny czy tomografia kręgosłupa.

W związku z tym wszelki ruch może powodować objawy bólowe. Już nawet kaszel czy kichanie potrafi zaostrzać ból. Niekiedy dochodzą też mrowienie, drętwienie i zaburzenia czucia.

Leczenie rwy kulszowej skupia się zwykle na odpowiedniej farmakoterapii, unikaniu nadmiernego ruchu, który prowadzi do bólu oraz fizjoterapii.

 

Jakie leki na rwę kulszową?

Leczenie farmakologiczne obejmuje szeroką gamę produktów leczniczych, które wykazują działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Preparaty te możemy znaleźć, w dużej mierze bez recepty.

Badania nad stosowaniem nowych, alternatywnych ścieżek terapii trwają i obejmują głównie silne leki, w tym pochodzenia biologicznego. Pacjenci potrzebują jednak skutecznej pomocy i opieki, z wykorzystaniem preparatów dostępnych od ręki.

 

najpopularniejsze leki na rwę kulszową
Najpopularniejsze leki na rwę kulszową

Leki na rwę kulszową bez recepty

Dostęp do tej grupy leków jest duży i nieograniczony koniecznością posiadania recepty. W związku z tym pacjenci szybko mogą zacząć leczenie.

Często stosowane leki na rwę kulszową to:

Ibuprofen

Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Mechanizm jego działanie opiera się na hamowaniu cyklookysgenazy (enzymu produkującego prostaglandyny uczestniczące w odczynie zapalnym i uczuciu bólu).

Lek ten z przewodu pokarmowego wchłania się bardzo szybko. Stężenie maksymalne osiągane jest po 1-2 godzinach po połknięciu tabletki. W ciągu 24 godzin jest całkowicie eliminowany z organizmu.

Ibuprofen stosowany jest w wielu schorzeniach i dolegliwościach, głównie bólowych. Dostępnych jest wiele preparatów zawierających ten lek. Głównie są one w postaci tabletek i kapsułek, o zawartości ibuprofenu 200, 400 i 600mg.

Dostępne są też formy zawiesin doustnych, plastrów, kremów i żeli. Wskazania do stosowania każdego z nich są różne, ale w większości obejmują bóle kręgosłupa, reumatyczne, pourazowe i wiele innych. W związku z tym leki te mogą stanowić pierwszy wybór pacjentów z rwą kulszową.

Ibuprofen charakteryzuje się względnie małym nasileniem objawów niepożądanych w porównaniu z innymi preparatami o podobnym działaniu.

Przykładowe preparaty zawierające ibuprofen:

Ibuprom – 200mg w postaci tabletek powlekanych

Ibum Forte – 400mg w postaci kapsułek miękkich

Ibum Supermax – 600mg w postaci kapsułek miękkich

Ibuprom Effect żel (Ibuprom Sport żel) – 50mg/g w formie żelu

Ibuprom Sport spray – 50mg/g w formie sprayu

Ibutact – 40mg/g w postaci zawiesiny doustnej

Nurofen Mięśnie i Stawy – 200mg w formie plastrów leczniczych

Dolgit – 50mg/g w postaci kremu

Diklofenak

Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Mechanizm jego działanie opiera się na hamowaniu cyklookysgenazy (enzymu produkującego prostaglandyny uczestniczące w odczynie zapalnym i uczuciu bólu).

Maksymalne działanie tego leku obserwowane jest po około 1 godzinie od podania doustnego. Po podaniu na skórę lek wchłania się powoli i następnie przenika do krwi.

Diklofenak stosowany jest w różnych schorzeniach, z odczynem zapalnym i bólem. Równie często jest wykorzystywany w podaniu na skórę, co doustnie. Można go stosować w leczeniu objawowym zespołów bólowych kręgosłupa, bólach stawów, reumatologicznych czy pourazowych.

Podobnie jak w przypadku ibuprofenu dostępne są różne formy tego leku oraz różne jego dawki. Poniżej przykładowe preparaty bez recepty zawierające diklofenak:

Diclac Lipogel – 10mg/g w formie żelu

Diclomax – 25mg w postaci tabletek powlekanych

Itami – 140mg w formie plastra leczniczego

Voltaren MAX – 20mg/g w formie żelu

Istnieje także wiele preparatów z diklofenakiem na receptę. O nich znajdą Państwo informację w dalszej części artykułu.

 

Naproksen

Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Mechanizm jego działanie opiera się na hamowaniu cyklookysgenazy (enzymu produkującego prostaglandyny uczestniczące w odczynie zapalnym i uczuciu bólu).

Lek wchłania się szybko po podaniu doustnym. Maksymalne stężenie we krwi osiągnę jest po około 1 godzinie.

Lek ten stosowanych jest w różnych schorzeniach, w przebiegu których występuje stan zapalny i ból. W tym wykorzystywany jest też w leczeniu bólów reumatycznych, bólów pleców, bólów pourazowych i stanach zapalnych kręgosłupa.

Naproksen jest popularnym lekiem na receptę, jednak istnieją preparaty OTC. Poniżej lista przykładowych leków z naproksenem, bez recepty:

Opokan Actigel – 100mg/g w formie żelu

Naproxen Hasco – 12mg/mg w formie żelu

Naproxen Aflofarm – 200mg w postaci tabletek

Apo-Napro Fast – 220mg w postaci kapsułek miękkich

 

Etofenamat

Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Mechanizm jego działanie opiera się na hamowaniu cyklookysgenazy (enzymu produkującego prostaglandyny uczestniczące w odczynie zapalnym i uczuciu bólu).

Lek stosowany praktycznie wyłącznie na skórę. Wykazuje dobre przenikanie do tkanek położonych głębiej. Polecany jest w przypadku reumatyzmu, choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, urazach stawów i kości.

Zawarty jest w wielu preparatach bez recepty (OTC), głównie w formie żelu. Poniżej przykłady:

Traumon – 100mg/g w formie żelu

Traumon – 100mg/ml w formie aerozolu na skórę

Difortan – 100mg/g w formie żelu

 

 

Ketoprofen

Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Mechanizm jego działanie opiera się na hamowaniu cyklookysgenazy (enzymu produkującego prostaglandyny uczestniczące w odczynie zapalnym i uczuciu bólu).

Ketoprofen jest bardzo podobny w budowie chemicznej do ibprofenu (stąd ta sama końcówka „profen”). W związku z tym charakteryzuje się bardzo zbliżonym profilem działania.

Lek ten z przewodu pokarmowego wchłania się bardzo szybko. Stężenie maksymalne osiągane jest po 1-2 godzinach po połknięciu tabletki.

Lek ten można podawać zarówno miejscowo jak i doustnie. Stąd też mnogość różnych form na rynku. Poniżej przykłady:

Ketolek – 50mg w formie kapsułek twardych

Ketokaps MAX – 50mg w formie kapsułek miękkich

Ketonal Sprint – 25mg w formie granulatu do sporządzania roztworu doustnego

Innym przykładem z grupy profenów jest deksketoprofen. Na rynku również znajdziemy wiele preparatów mających go w składzie. Również można z niego skorzystać w leczeniu objawowym rwy kulszowej.

Istnieje także wiele preparatów z ketoprofenem na receptę. O nich znajdą Państwo informację w dalszej części artykułu.

Meloksykam

Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Mechanizm jego działanie opiera się na hamowaniu cyklookysgenazy (enzymu produkującego prostaglandyny uczestniczące w odczynie zapalnym i uczuciu bólu).

Lek ten stosowany jest głównie w chorobach reumatoidalnych kręgosłupa i stawów. Bywa jednak używany w rwie kulszowej. W porównaniu z ibuprofenem dłużej utrzymuje się w organizmie. Często może powodować ból głowy.

Poniżej przykładowe preparaty bez recepty:

Opokan – 7,5mg w postaci tabletek

Mel – 7,5mg w postaci tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej

Grupa NLPZ-ów to bardzo szeroka grupa leków. Stąd lekarz może zalecić różne preparaty (w tym te bez recepty na początku leczenia). Powyżej przedstawiłem najpopularniejsze z nich.

Zastanawiający może wydawać się fakt, że nie wymienia się wśród nich paracetamolu. Jednak ten lek po pierwsze nie należy do NLPZ-ów (brak mi działania przeciwzapalnego). Po drugie zaś w praktyce okazuje się być za słaby w leczeniu rwy kulszowej.

Należy również pamiętać, by zwracać uwagę nie tyle na nazwę handlową leku, co na środek jaki zawiera. Często pacjenci łączą kilka leków, które zawierają tą samą substancję czynną np. Ibum i Nurofen (oba zawierają ten sam lek – ibuprofen), poprzez co zwiększają dawkę np. do 800mg dziennie.

Takie działanie mogą sprawić, że pacjent przekroczy maksymalną dawkę dobową danego leku i narazi się na szereg działań ubocznych. NLPZ-y są zaś jedną z najczęściej przedawkowywanych grup leków.

Dobre działanie mają również maści chłodzące. Przykładowo Bengay Maść Przeciwbólowa zawiera chłodzący mentol i salicylan metylu – NLPZ działający przeciwbólowo i przeciwzapalnie.

Żel Dip Rilif zawiera w swoim składzie mentol w połączeniu z ibuprofnem i łagodzi objawy bólowe, przynosząc również przyjemny chłód.

 

Istnieje bardzo wiele preparatów chłodzących, jak widać łączonych skutecznie z lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Warto zapytać o nie w aptece.

Popularne jest także stosowanie leków zawierających witaminę C oraz B. W suplementach diety dostępnych na rynku znajdziemy też selen, cynk, chrom, wit. D i E. Należy jednak pamiętać, że suplementy to nie leki i jeśli to możliwe wybierać to o statusie leku.

Rwa kulszowa leki  i tabletki na receptę – leczenie farmakologiczne

Wśród leków dostępnych na receptę znajdziemy także wymienione wcześniej substancje czynne jak naproksen, diklofenak, ketoprofen czy nawet niektóre preparaty z ibuprofenem.

Z reguły będą one różnić się zawartością substancji leczniczej (lub wielkością opakowania). Leki na receptę są zwyczajnie silniejsze, dlatego ich stosowanie powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

 

Poniżej przykłady wymienionych już wcześniej leków, tym razem w formie leku na receptę:

Ibuprofen:

Ibuprofen Hasco – 200mg w formie kapsułek miękkich (60 sztuk)

Diklofenak:

Diclac 50 – 50mg w formie tabletek powlekanych dojelitowych

Diclac 75 Duo – 75mg formie tabletek powlekanych dojelitowych

Diclac 150 Duo – 150mg formie tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu

Majamil prolongatum – 100mg w postaci tabletek powlekanych o przedłużonym uwalnianiu

Voltaren – 25mg/ml w formie roztworu do wstrzykiwań lub sporządzania roztworu do infuzji

Solacutan – 30mg/g w formie żelu.

Ketoprofen:

Fastum – 25mg/g w formie żelu

Ketokaps Med. – 100mg w postaci kapsułek miękkich

Ketonal – 25mg/g w formie żelu

Ketonal DUO – 150mg w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu

Refastin – 100mg w postaci tabletek

Naproksen:

Apo-Napro – 250mg w postaci tabletek

Anapran EC – 500mg w postaci tabletek dojelitowych

Meloksykam

Melobax 15 – 15mg w postaci tabletek

Movalis – 7,5mg w postaci tabletek

Opokan FAST – 10mg/ml w formie roztworu do wstrzykiwań

Powyższe preparaty służą w większości leczeniu chorób zapalnych kręgosłupa, w tym ZZSK (zesztywnieniowe zapalenia stawów kręgosłupa) i RZS (reumatoidalne zapalenia stawów). Ponadto stosowane są w różnych bólach i mogą być zaleceniem lekarza w kuracji rwy kulszowej.

Istnieją również inne preparaty na receptę stosowane w leczeniu rwy kulszowej. Zawierają one inne środki lecznicze.

Połączenie paracetamolu z tramadolem.

To połączenie wydaje się być bardzo zasadne. Paracetamol to lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, który nie hamuje prostaglandyn obwodowych (jedynie w ośrodkowym układzie nerwowym). Nie jest też lekiem opioidowym.

Tramadol to zaś lek opioidowy o działaniu ośrodkowym wobec receptorów opioidowych. Działa 10 razy słabiej niż morfina.

Takie połączenie dwóch różnych punktów uchwytu daje możliwość efektywnego hamowania bólu. Preparat Doreta zawiera 37,5mg tramadolu i 325mg paracetamolu w jednej tabletce. Lek ten bywa zalecany z leczeniu rwy kulszowej.

Baklofen

Jest to lek spazmolityczny (rozkurczowy), o punkcie uchwytu w rdzeniu kręgowym. Zmniejsza się napięcie mięśni szkieletowych poprzez działanie na poziomie rdzenia.

Lek wchłania się szybko po podaniu doustnym. Może powodować częste nudności, senność, splątanie, osłabienie, zawroty głowy, spadki ciśnienia i osłabienie mięśni.

Lek ten jest stosowany do przerywania stanów spastycznych w przebiegu stwardnienia rozsianego, uszkodzenia rdzenia kręgowego, czy urazów mózgu.

Jest też stosowany w stanach patologicznych rdzenia kręgowego jak kompresja rdzenia, niedowład kończyn, jamistość rdzenia. W związku z tym znajduje zastosowanie w leczeniu rwy kulszowej.

Tyzanidyna

Lek ten służy do łagodzenia bolesnych skurczów mięśni związanych z chorobami kręgosłupa. Blokuje ośrodkowe rec. α2 adrenergiczne i tym samym zmniejsza napięcie mięśni.

Tolperyzon

Lek ten również zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych i jest przepisywany głównie w stanach spastycznych po przebytym udarze. Jednak zdarza się, że znajdziemy go jako lek stosowany w rwie kulszowej. Prawdopodobnie w zaawansowanym stadium.

 

Maść na rwę kulszową bez recepty

Leki w formie maści to bardzo wygodne i popularne rozwiązanie. Wśród nich znajdziemy zarówno leki o działaniu przeciwbólowym, jak i chłodzącym, a także połączenia dwóch preparatów.

Dobrą skutecznością objawiają się preparaty z mentolem. Wspomniana już wcześniej maść Bengay jest popularnym lekiem w aptekach.

Nie tylko maści, ale i tez żele i kremy to podobne preparaty na skórę, do stosowania zewnętrznego. Różnią się jedynie konsystencją. Wśród nich warto wymienić wspomniane już wcześniej:

Bengay Maść Przeciwbólowa – 150mg salicylanu metylu i 100mg mentolu w 1g w formie maści

Dolgit – 50mg/g w postaci kremu

Fastum – 25mg/g w formie żelu

Ketonal – 25mg/g w formie żelu

Solacutan – 30mg/g w formie żelu

Difortan – 100mg/g w formie żelu

Traumon – 100mg/g w formie żelu

Opokan Actigel – 100mg/g w formie żelu

Naproxen Hasco – 12mg/mg w formie żelu

Voltaren MAX – 20mg/g w formie żelu

Diclac Lipogel – 10mg/g w formie żelu

Traumon – 100mg/ml w formie aerozolu na skórę

Wszystkie wymienione wyżej preparaty mają status leku. Niektóre wymagają recepty. Jednak znajdziemy też wiele środków o statusie wyrobu medycznego. Zewnętrzne ich stosowanie jest bezpieczne.

Wielu lekarzy poleca je, ze względu na swoją dostępności i tradycyjne zastosowanie. Poniżej przykłady takich preparatów:

Maść końska

Maść niedźwiedzia

Maść chłodząca

Wiele tych specyfików to preparaty rozgrzewające lub chłodzące. Pomagają w prawidłowej regeneracji i zwalczaniu bólu. Stąd też są chętnie stosowane w kuracji. Warto zapytać o nie w aptece, bowiem ich mnogość na rynku sprawia, że pacjent ma w czym wybierać.

 

 

Lekarstwo na rwę kulszową – co wybrać?

Ciężko jest sobie wyobrazić skuteczne lekarstwo na rwę kulszową. A to dlatego, że u jej podłoża jest najczęściej czynnik stricte fizyczny. W związku z tym farmakoterapia opiera się głównie na zwalczaniu i łagodzeniu objawów.

Badania prowadzone wobec inhibitorów TNFα otworzyły nową ścieżkę leczenia. Jednak są to nadal badane ścieżki terapii. Możliwe, że w przyszłości będą możliwe kuracje z wykorzystaniem leków biologicznych.

Skuteczne wyleczenie pacjenta wymaga skutecznego usunięcia przyczyny choroby. W związku z czym zabiegi operacyjne stanowią najefektywniejszą technikę trwałego pozbycia się bólu.

Zapalenie nerwu kulszowego – leki

Stosowanie leków w zapaleniu nerwu kulszowego to podstawa szybkiej interwencji. Pacjenci mogą skorzystać z całej gamy leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych.

Najczęściej stosowane wydają się być NLPZ-y. One też dostępne są w dużej mierze bez recepty. Lekarz może przepisać preparat zawierający ten sam lek, ale w wyższej dawce czy większym opakowaniu. Wtedy też wymagana jest recepta.

W przypadku bardzo silnego bólu lekarz podejmuje decyzję o zastosowaniu zastrzyków. Preparaty przeciwbólowe, przeciwzapalne, a nawet witaminowe mogą być podawane domięśniowo. Taka forma podania omija przewód pokarmowy i ułatwia dotarcie efektywnej dawki do miejsca działania.

Niekiedy konieczne są zastrzyki dotwardówkowe, które podawane są bezpośrednio w miejsce związane z przyczyną bólu (w przypadku rwy kulszowej – często okolice L4).

 

Co oprócz leków na rwę kulszową?

Niekiedy leczenie farmakologiczne nie przynosi pożądanych efektów. Wtedy należy rozważyć inne opcje.

Fizjoterapia polegająca na odpowiednich ćwiczeniach jest zalecana we wczesnych fazach rwy kulszowej.

Fizjoterapia stanowi bardzo dobre uzupełnienie prawidłowej rehabilitacji. Wśród metod zaliczanych do fizjoterapeutycznego leczenia rwy kulszowej znajdują się:

  • Krioterapia
  • Ultradźwięki
  • Masaże rozgrzewające
  • Przezskórna elektrostymulacja.

Bardzo ważne jest regularne ćwiczenie pod okiem specjalisty. Połączenie ćwiczeń i zabiegów uzupełniających warunkuje lepsze efekty. Rehabilitację można kontynuować w domu, gdy pacjent zyska wyższą sprawność fizyczną.

W ostateczności istnieje także możliwość operacyjnego leczenia rwy kulszowej. Lekarz może ją zalecić, jeżeli dotychczasowe leczenie nie przynosi poprawy lub w sytuacji gdy pacjent ma przepuklinę na bardzo zaawansowanym etapie lub jego stan powoduje ciężkie utrudnienie funkcjonowania codziennego.

 

 

Umów się na fizjoterapię ortopedyczną:

Tel: 503-733-127

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

Zespół KORE Fizjoterapia Specjalistyczna.

OPINIE O NAS:

 

Bibliografia

Pyskło, B., et al. (2010). Nowe trendy w farmakoterapii zespołów bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Reumatologia, 48, 5: 345-348.

Pietraszko, W. Rwa kulszowa (pot. korzonki): przyczyny, objawy i leczenie. [22.04.2023r.].

Kostowski, W., Hermann., Z. (2014). Farmakologia. Podstawy farmakoterapii 2. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Rang, H.P., Dale, M.M., et al. (2014). Farmakologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.

Szczeklik, A. (2006). Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna.

Korbut, R. (2012). Farmakologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

 

Data ostatniej aktualizacji: 07.05.2024

Łukasz Martowski - farmaceuta

Studiuje farmację na Uniwersytecie Medycznym imienia Piastów Śląskich we Wrocławiu. Autor publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu farmacji i medycyny. Publikował między innymi w czasopiśmie Pharmacopola. Pasjonat leku roślinnego, etnomedycyny, farmacji klinicznej i historii nauk medycznych. Prywatnie miłośnik futbolu i piwowarstwa.