Wiosna za oknem, wszystko budzi się do życia, a Ty myślisz o wyciągnięciu sportowych butów i powrocie do biegania? Wraz z ciepłymi dniami coraz więcej osób decyduje się zadbać o formę po zimie. Jednak, choć bieganie to świetny sposób na poprawę kondycji, nagły zryw aktywności często kończy się... kontuzją.
Jednym z najczęstszych problemów, z którymi zmagają się biegacze – zarówno nowicjusze, jak i zawodowcy – są kłopoty z kolanami. Dowiedz się, czym jest „kolano biegacza”, jak go uniknąć i co robić, gdy już pojawią się pierwsze objawy. Sprawdź, jak biegać bez bólu!
Czym jest kolano biegacza?
Schorzenie, które może dotknąć każdego, jednak zdecydowanymi przodownikami są w tym przypadku sportowcy – a zwłaszcza biegacze (stąd też wzięła się nazwa).
Mianem tym określa się charakterystyczne objawy w postaci:
- bólu kolana z przodu (Patellofemoral pain syndrome – PFPS, czyli zespół bólu rzepkowo-udowego lub zespół bólowy przedniego przedziału stawu kolanowego)
- lub bólu kolana z boku (Ilio-tibialis band syndrome – ITBS, czyli zespół pasma biodrowo-piszczelowego).
Schorzenie wywołane jest przeciążeniem, nieprawidłowym rozkładem sił podczas treningów, złą techniką ćwiczeń i zbyt długim wysiłkiem w stosunku do możliwości. Jak sama nazwa wskazuje, bieganie jest najczęstszą przyczyną kolana biegacza, jednak okazuje się, że każda aktywność (która jest wielokrotnie powtarzana) obciążająca staw może powodować to zaburzenie.
PFPS lub ITBS stwierdza się bowiem również u ciężarowców, osób spacerujących, jeżdżących na nartach, rowerach czy uprawiających sporty drużynowe (np: piłkę nożną).
Według Harvard Medical School kolano biegacza występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn (szczególnie w średnim wieku). Co więcej, większą podatność na to schorzenie wykazują osoby z nadwagą. Inną często występująca dolegliwością w obrębie kolan jest kolano skoczka.
Umów się na leczenie kolana biegacza:
Tel: 503-733-127
Lub umów się on-line
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Jak można zapobiec wystąpieniu kolana biegacza?
Amerykańska Akademia Chirurgów Ortopedycznych zaleca następujące kroki, by zminimalizować ryzyko ITBS lub PFPS:
- Rozgrzewka i rozciąganie – każdy trening powinien być poprzedzony odpowiednio długą rozgrzewką i ćwiczeniami rozciągającymi. Długotrwałe wykonywanie aktywności obciążających kolano zwiększa napięcie mięśni, przez co łatwiej o kontuzje.
- Trening dostosowany do możliwości – trudność i intensywność ćwiczeń nie mogą wykraczać poza fizyczne możliwości sportowca (nieważne czy początkującego czy profesjonalisty). Każdy amator biegania musi ocenić swój ogólny stan zdrowia, kondycję i wytrzymałość.
- Stopniowe zwiększanie trudności ćwiczeń – nagłe, długotrwałe i intensywne treningi bez wcześniejszego przygotowania są najczęstszym powodem wystąpienia kolana biegacza.
- Odpowiednie obuwie – nawet jeśli mają być użyte tylko do kilku treningów, muszą być dobrej jakości. Bieganie w niedopasowanych, znoszonych butach bez amortyzacji sprawia, że całą siłę powstającą podczas przenoszenia ciężaru ciała z nogi na nogę biorę na siebie stawy (głównie kolana).
- Prawidłowa postawa ciała – podczas biegania sportowiec musi pilnować by nie pochylać się zbytnio do przodu lub do tyłu. Kolana muszą być ugięte pod odpowiednim kątem zarówno w czasie biegu po płaskim terenie, jak i na wzniesieniach.
Przyczyny wywołujące kolano biegacza
Przyczyny wywołujące kolano biegaczaBól w przebiegu kolana biegacza może być spowodowany mechanicznym uszkodzeniem tkanek miękkich wchodzących w skład stawu, naciągniętymi ścięgnami lub problemami z chrząstką. Przedstawiamy ogólną etiologię, która może przyczynić się do powstania schorzenia, a następnie poszerzymy te informacje odwołując się do najczęstszych typów kolana biegacza, czyli ITBS oraz PFPS.
- przeciążenie
- uraz rzepki (np: złamanie, częściowe lub całkowite zwichnięcie)
- zaburzenia osi biomechanicznej kończyn
- płaskostopie
- słabe lub nadmiernie napięte mięśnie ud
- niewystarczające rozciąganie przed ćwiczeniami lub brak rozgrzewki
- artretyzm
- zespół fałdu przyśrodkowego błony maziowej, w którym wyściółka stawu staje się pogrubiona i zaogniona
- chondromalacja rzepki
ITBS
Jeśli chodzi o zespół pasma biodrowo-piszczelowego, to jest to jedna z najczęstszych kontuzji przeciążeniowych, która wynika z regularnie powtarzanych ruchów wywołujących tarcie wspomnianego pasma o nadkłykieć boczny kości udowej (wypustka po zewnętrznej stronie nogi będąca przyczepem pasma biodrowo-piszczelowego).
W normalnych warunkach ta ścięgnista struktura ma na celu hamowanie przywodzenia oraz usztywnianie i stabilizację kolana w pozycji wyprostnej. Błędy treningowe doprowadzają jednak do licznych (początkowo niewielkich) zaburzeń biomechanicznych, w skład których wchodzą: osłabienie mięśnia pośladkowego średniego, mięśni zginających i prostujących staw kolanowy, przykurcz mięśni przywodzących w stawie biodrowym, a nawet lekkie lub umiarkowane ograniczenie ruchomości.
Częstym błędem wywołującym ITBS wśród kolarzy jest nieprawidłowe ustawienie wysokości siodełka, natomiast u biegaczy nadwyrężenie taśmy kolagenowej jest wynikiem wielokrotnie powtarzanego ruchu zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym ze zbyt dużym obciążeniem.
PFPS
Fizjoterapeuci i lekarze ortopedzi nagminnie spotykają się z przypadkami pacjentów dotkniętych tym schorzeniem. Zespół bólowy przedniego przedziału stawu kolanowego nie daje charakterystycznych objawów, przez co jest trudny do zdiagnozowania oraz leczenia.
Choroba obejmuje wszystkie dolegliwości pojawiające się w okolicach stawu rzepkowo-udowego. Mogą do niej doprowadzić: uwięźnięcie ciała tłuszczowego, zapalenie kaletki nadrzepkowej lub podrzepkowej, przeciążenie ścięgna mięśnia czworogłowego uda, niestabilność stawu rzepkowo-udowego i wiele innych.
Problemy pojawiają się podczas zginania i prostowania nogi, zwłaszcza podczas poruszania się po nierównym terenie (schodach, górach itp.).
Kolano biegacza – objawy
Objawy są ściśle związane z określonym schorzeniem wywołującym kolano biegacza, jednak pojawiają się w podobnych sytuacjach. Ból jest odczuwany podczas:
- aktywności fizycznej związanej z dużym obciążeniem stawu kolanowego
- chodzenia
- wchodzenia lub schodzenia ze schodów
- przyjmowania pozycji kucającej
- klęczenia
- siadania lub wstawania
- długotrwałego siedzenia z ugiętym kolanem
ITBS
Ze względu na to, że pasmo biodrowo-piszczelowe przyczepia się z boku kolana – dolegliwości bólowe pojawiają się po zewnętrznej stronie kończyny dolnej. Często ból jest określany przez pacjentów jako palący, kłujący i promieniujący ku dołowi.
W spoczynku występuje rzadko lub jest wywołany konkretnymi działaniami (np: długotrwałym zgięciem w stawie), pojawia się zazwyczaj po treningu lub w jego trakcie.
Wokół bolesnego obszaru może wystąpić obrzęk, a podczas ruchu charakterystyczny, trzeszczący odgłos. Należy wówczas bezwzględnie zaprzestać aktywności, ponieważ dalsze obciążenie stawu kolanowego zwiększa ryzyko powstania kontuzji przewlekłej, a symptomy znacznie się pogorszą.
PFPS
Tym razem ból pojawia się z przodu kolana (pod rzepką lub w jej okolicy). Do objawów należą: trzeszczenie i uczucie przeskakiwania. Pacjent może skarżyć się również na niestabilność, co będzie nasilało obawy przed kontynuowaniem aktywności.
Tak jak w przypadku ITBS, tu także może wystąpić obrzęk, a nawet częściowo blokada stawu.
Do lekarza lub fizjoterapeuty należy zgłosić się już przy pierwszych symptomach kolana biegacza, ponieważ wczesna diagnoza pozwala na znaczne skrócenie czasu leczenia rehabilitacyjnego. Specjalista wskaże także błędy podczas ćwiczeń, które mogły doprowadzić do schorzenia, dzięki czemu po wyzdrowieniu ryzyko nawrotu znacznie się zmniejszy.
Diagnostyka kolana biegacza
W celu potwierdzenia diagnozy kolana biegacza, specjalista musi najpierw przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad, w którym dowie się w jakich okolicznościach pojawiają się objawy, jak długo trwają, co je nasila oraz w którym miejscu występują.
Następnym krokiem jest dokładne badanie fizykalne. Można również zlecić badanie krwi, prześwietlenie, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową (w zależności od wstępnej diagnozy, skomplikowania schorzenia i chorób współistniejących). Te dwa ostatnie pozwalają na określenie stopnia zwyrodnienia struktur stawu kolanowego i dokładne zobrazowanie ich budowy.
- Test Noble’a – pacjent proszony jest położenie się na boku w taki sposób, by boląca noga znajdowała się na górze i była zgięta w stawie kolanowym do kąta 90 stopni. Następnie specjalista naciska nadkłykieć boczny kości udowej lub nieco powyżej (w odległości 1-2 cm) i prostuje kończynę chorego. Jeśli po wyprostowaniu do kąta 30 stopni pojawi się ból – test należy uznać za pozytywny, świadczący o ITBS.
- Test Thomasa i test Obera – służą do oceny elastyczności mięśnia lędźwiowego, mięśnia prostego uda i pasma biodrowo-piszczelowego. Konieczna jest również weryfikacja stopnia elastyczności mięśnia brzuchatego łydki i płaszczkowatego oraz sprawdzenie możliwości supinacji i pronacji stopy.
Jeżeli wszystkie testy jednoznacznie będą wskazywać na problemy z pasmem biodrowo- piszczelowym, dodatkowe badania obrazowe nie są konieczne.
Kolano biegacza – leczenie zachowawcze
Przy pierwszych i niezbyt nasilonych objawach, warto zastosować doraźny i łagodny sposób leczenia kolana biegacza. Jest to tak zwany protokół RICE. Polega on odpowiednio na:
- odpoczynku (Rest),
- stosowaniu chłodnych okładów na kontuzjowane miejsce (Ice),
- ucisku kolana za pomocą bandaża, opaski lub stabilizatora (Compression),
- uniesieniu kończyny ponad poziom serca (Elevation).
Schemat ten pozwala na zredukowanie obrzęku, zniesienie dolegliwości bólowych (lub ich znaczne osłabienie). W razie potrzeby można sięgnąć po niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ, np: Aspiryna, Ibuprofen Naproksen) dostępne bez recepty.
Pomocne mogą być również maści i żele o właściwościach chłodzących, przeciwzapalnych, przeciwobrzękowych i przeciwbólowych. Po stwierdzeniu poprawy, warto odwiedzić gabinet fizjoterapeuty w celu ustalenia odpowiednich ćwiczeń, które pozwolą na wzmocnienie odpowiednich mięśni i odciążenie struktur kolana.
Dalsze postępowanie
Jeżeli ból nie ustąpi, pojawią się znaczne ograniczenie ruchomości w stawie kolanowym lub niemożność wykonywania określonych ruchów – niezbędna będzie wizyta u specjalisty.
W zależności od postawionej diagnozy i wyników badań obrazowych, może on zalecić rehabilitacje w postaci zabiegów fizjoterapeutycznych i ćwiczeń, stosowanie ortezy czy odpowiednich wkładek do butów, a nawet operację (sytuacja ta jest jednak rzadka i zalecana wyłącznie wtedy, gdy uszkodzona jest chrząstka lub kiedy struktury stawu kolanowego uległy przemieszczeniu).
Leczenie fizjoterapeutyczne
Mnogość oferowanych terapii przez centra fizjoterapeutyczne sprawia, że leczenie ortopedycznych schorzeń takich jak kolano biegacza jest dużo łatwiejsze niż dotychczas. W zależności od zaawansowania patologicznych zmian w strukturach stawu, powrót do zdrowia może zajmować różną ilość czasu, a proces wyeliminowania problemu – przybierać różne formy.
Kinesiotaping
Czyli plastrowanie dynamiczne. Polega na naklejaniu elastycznych taśm w taki sposób, by zapewnić prawidłowe napięcie mięśni i ich działanie w określony sposób. Ustawienie stawu kolanowego zostaje skorygowane, co ułatwia wykonanie ruchu (np: zgięcia lub prostowania).
Wbrew powszechnej opinii, plastry nie są nasączone żadnymi lekami ani związkami rozgrzewającymi. Mikrokrążenie krwi i limfy nie zostaje ograniczone, a nawet jest usprawnione, dzięki czemu obrzęki, stany zapalne i dolegliwości bólowe się zmniejszają.
Kinezyterapia
Tzw: leczenie ruchem (gr. kinesis, czyli ruch). Wykorzystywane są głównie masaż oraz gimnastyka lecznicza. Dzięki zastosowaniu tych dwóch metod możliwe jest wzmocnienie osłabionych mięśni (np: mięśnia pośladkowego średniego), uporanie się z bólem przeciążeniowym i rozluźnienie napiętych struktur. Specjalista dobiera terapię zgodnie z indywidualnymi potrzebami i rodzaju schorzenia.
Fala uderzeniowa
To jedna z najnowocześniejszych i najchętniej stosowanych terapii, która znajduje wykorzystanie w wielu schorzeniach. Ma klinicznie potwierdzoną skuteczność w leczeniu kolana biegacza.
Zabieg polega na nałożeniu specjalnego żelu sprzęgającego i przyłożeniu głowicy aparatu bolące miejsce. Następnie wyemitowane zostają pojedyncze impulsy ciśnienia, które osiągają wartość nawet 5 barów. Częstotliwość i nasilenie impulsów zostaje dostosowane do stanu zdrowia, wrażliwości i rodzaju schorzenia danego pacjenta.
Choć zabieg jest krótki i bezbolesny, to jednak możliwe jest wyczuwanie łagodnych uderzeń, a w krótkim czasie od sesji może pojawić się chwilowy wzrost bólu (który jednak szybko mija).
Wzrost ciśnienia i jego stopniowe obniżanie (aż do uzyskania ujemnych wartości) powoduje wiele pozytywnych efektów biologicznych. Należą do nich m.in: wzrost przepływu krwi, zmniejszenie się stanu zapalnego, lepszy metabolizm wewnątrzkomórkowy i pobudzenie regeneracji zniszczonych lub obumarłych tkanek. Co więcej, następuje redukcja napiętych tkanek, zminimalizowanie dolegliwości bólowych oraz rozpuszczanie zwapniałych fibroblastów.
Laseroterapia wysokoenergetyczna
Terapia laserem jest szybka, efektywna i nie wywołuje skutków ubocznych. To bardzo komfortowa terapia przeciwbólowa i regeneracyjna, w wyniku której można uzyskać błyskawiczne efekty podczas leczenia bólu i stanów zwyrodnieniowych pojawiających się przebiegu kolana biegacza.
Zostaje wyemitowane światło o starannie dobranej długości fali i mocy, dzięki czemu terapia jest dokładnie dopasowana do konkretnego pacjenta. Terapię można połączyć z falą uderzeniową, co jeszcze bardziej zwiększy działanie analgetyczne.
Krioterapia
Czyli leczenie zimnem. Polega na schładzaniu bolącego miejsca. Początkowo dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych, co może wydawać się niewskazane, jednak organizm zaczyna kompensować zaistniałą sytuację poprzez znaczne rozszerzenie owych naczyń i zwiększenie przepływu krwi wraz z substancjami odżywczymi i tlenem.
Krioterapia wpływa na układ hormonalny i odpornościowy, przez co produkowane i wydzielane są naturalne czynniki przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Przezskórna elektroliza EPTE
Czyli tzw. elektroigłoterapia to nowoczesna metoda, która pozwala na bardzo szybkie poradzenie sobie z tendinopatiami. Stymuluje zdegenerowane włókna więzadłowe do przebudowy w zdrowe, elastyczne struktury. Zmniejszenie dolegliwości bólowych i zwiększenie zakresu ruchu następują w ciągu pierwszych 48 godzin od zabiegu.
Na czym polega?
Przez powłoki skórne, w miejscu wystąpienia bólu i schorzenia, specjalista wprowadza igłę do akupunktury. Ze względu na to, że proces ten musi przebiegać bardzo precyzyjnie, konieczne jest wykonywanie go pod kontrolą USG. Kiedy igła jest umiejscowiona prawidłowo, podłączony zostaje mikroprąd galwaniczny o niskiej mocy. Igła jako metal staje się bardzo dobrym przewodnikiem, co umożliwia wywołanie kontrolowanego stanu zapalnego w ścięgnie.
Choć może się to wydawać niewiarygodne, stan zapalny jest również sprzymierzeńcem. To właśnie on zapoczątkowuje wszystkie procesy regeneracyjne. Mówiąc ogólnie, “daje znać” organizmowi, że coś jest nie tak, co stymuluje procesy odbudowy.
Zabieg jest krótki, trwa maksymalnie 30 minut i jest praktycznie niewyczuwalny dla pacjenta (możliwe jedynie łagodne szczypanie na początku). Skuteczność przezskórnej elektrolizy jest bardzo wysoka i w zdecydowanej większości pozwala na uniknięcie operacji.
Ćwiczenia na kolano biegacza – czytaj więcej
Umów się na leczenie kolana biegacza:
Tel: 503-733-127
Lub umów się on-line
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia:
- Fizjoterapia w ortopedii, dr hab. n. med. Dariusz Białoszewki, Warszawa 2014
- mgr Jakub Piotrowski, mgr Anna Drozdek, mgr Aleksandra Baryła, lic.Agata Baryła, praca recenzowana “Przeciążenie pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS)”
- dr Elżbieta Mirek, dr Magdalena Filip, “Kolano biegacza” https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/kinezyterapia/cwiczenia-czynne/170340,kolano-biegacza
- Maureen Donohue, (reviewed by William Morrison, M.D) “Runner’s Knee”, https://www.healthline.com/health/runners-knee
- Tyler Wheeler, MD, “Runner’s Knee: What You Need to Know” https://www.webmd.com/pain-management/knee-pain/runners-knee
- “Knee pain and other running injuries” https://www.nhs.uk/live-well/exercise/knee-pain-and-other-running-injuries/
- Ryszard Biernat, Dariusz Czaprowski, “Protokół rehabilitacyjny w przypadku “kolana biegacza” (zespół pasma biodrowo-piszczelowego) – studium przypadku”.
- “„Kolano biegacza” – najczęstsza dolegliwość miłośników biegania”, informacja prasowa
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Data publikacji: 16.03.2022
Data ostatniej aktualizacji: 06.10.2024
Dagmara Porada - Redaktor medyczny
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
