Bolesne miesiączki, czyli inaczej dysmenorhhea to zaburzenie, które dotyczy dużej części kobiet, szczególnie kobiet w młodym wieku.
W Cemtrum KORE w Swarzędzu koło Poznania mamy duże doświadczenie kliniczne w fizjoterapii bolesnego miesiączkowania.
Bolesne miesiączki – objawy
Dysmenorhhea objawia się silnymi dolegliwościami bólowymi w obrębie podbrzusza lub w okolicy nadłonowej, podczas miesiączki lub kilka godzin przed jej rozpoczęciem. Ból ma charakter skurczowy oraz zmniejsza się stopniowo podczas kolejnych dni krwawienia miesięcznego.
Dodatkowo u pacjentek mogą pojawić się nudności, wymioty, problemy ze snem, ból głowy, osłabienie, ból pleców w odcinku lędźwiowo–krzyżowym, biegunka, obniżony nastrój, zmęczenie oraz drażliwość.
Czy wyróżniamy różne rodzaje bolesnych miesiączek?
Ze względu na etiopatogenezę, czyli przyczynę powstawania danej patologii, możemy wyróżnić pierwotne oraz wtórne bolesne miesiączki.
Pierwotne bolesne miesiączkowanie pojawia się u młodych kobiet, już kilka miesięcy po pierwszej miesiączce. Jest to związane z pojawieniem się cykli owulacyjnych, co jest powiązane z nadmierną produkcją prostaglandyn (są to substancje, które powodują skurcz mięśniówki macicy). Podczas badania ginekologicznego nie stwierdza się również żadnych odchyleń.
Wtórne bolesne miesiączkowanie występuje u kobiet, które wcześniej nie zgłaszały takich dolegliwości. W tej grupie należy pogłębić diagnostykę, ponieważ objawy mogą być spowodowane chorobami narządu rodnego lub jelit.
Co najczęściej powoduje wtórne bolesne miesiączki?
Najczęstszymi przyczynami wtórnego bolesnego miesiączkowania, szczególnie u młodych kobiet, jest endometrioza i adenomioza.
Endometrioza charakteryzuje się obecnością elementów endometrium, czyli błony śluzowej macicy, poza jamą macicy. Są to gruczoły oraz podścielisko, które mogą występować w jajnikach, jajowodach, zatoce Douglasa (jest to zachyłek pomiędzy macicą, a odbytnicą), obszarach jamy otrzewnowej czy nawet w węzłach chłonnych, płucach, mięśniach szkieletowych czy w sercu.
U prawie wszystkich pacjentek z endometriozą występują bolesne miesiączki i ból w dolnej części brzucha, co jest spowodowane krwawieniami wewnątrzmiednicznymi (endometrioza prawie zawsze zawiera funkcjonującą śluzówkę maciczną, którą reaguje na zmiany stężenia hormonów podczas cyklu i „zachowuje się” jak prawidłowa tkanka macicy) oraz zrostami wokółmacicznymi.
Adenomioza, nazywana inaczej endometriozą wewnętrzną, to wrastanie warstwy podstawnej endometrium w głąb myometrium, czyli w głąb mięśniówki macicy. Gniazda zrębu błony śluzowej macicy oraz gruczoły, znajdują się wtedy pomiędzy włóknami mięśniowymi w macicy.
Nieprawidłowa tkanka endometrialna indukuje przerost mięśniówki macicy, która zaczyna mieć powiększony, kulisty kształt. Gruczoły w adenomiozie wywodzą się jednak tylko z warstwy podstawnej endometrium, dlatego nie przechodzą cyklicznego krwawienia.
Niestety wzmożona endometrioza wewnętrzna może spowodować krwotok miesiączkowy, bolesne miesiączki oraz ból w okolicy miednicy przed pojawieniem się menstruacji.
Bolesne miesiączki – na czym polega diagnostyka
Proces diagnostyczny opiera się na przeprowadzeniu szczegółowych badań, aby wykluczyć inne schorzenia oraz na zebraniu wywiadu psychospołecznego i ginekologicznego.
- Jak przebiega diagnoza wtórnych bolesnych miesiączek?
Wtórne bolesne miesiączki mogą być spowodowane stanami zapalnymi, mięśniakami macicy, endometriozą, adenomiozą czy chorobami jelit takimi jak zespół jelita drażliwego.
Dlatego należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku tych schorzeń.
Bolesne miesiączki – leczenie
U kobiet z podejrzeniem pierwotnego bolesnego miesiączkowania można rozpocząć leczenie empiryczne bez dodatkowych badań. Terapie empiryczne, takie jak terapia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi lub terapia hormonalna, są bardzo skuteczne.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Np. 300-600 mg ibuprofenu w odstępach 6 godzin, maksymalnie 2400 mg na dobę.
Lek zażywa się kiedy wystąpią pierwsze objawy lub w pierwszym dniu miesiączki oraz kontynuuje się jego przyjmowanie do 2 lub 3 dnia cyklu.
- Terapia hormonalna
- Złożone środki antykoncepcyjne z estrogenem i progestagenem, które przyjmuje się w sposób cykliczny lub ciągły. Są dostępne w postaci doustnych tabletek antykoncepcyjnych, plastrów lub krążków.
- Środki zawierające tylko progestagen, w postaci wkładki wewnątrzmacicznej z lewonorgestrelem, wszczepianym prętem etonorgestrelu lub doustnych progestagenów np. noretyndronu w dawce 5 mg dziennie.
- Terapia wspomagająca
Pacjentkom zaleca się ćwiczenia, okłady rozgrzewające lub przezskórną stymulację nerwów.
Następnie oceniany jest przebieg leczenia po 3-6 miesiącach. Jeśli pacjentka pozytywnie odpowiedziała na wdrożoną terapię empiryczną, jest ona kontynuowana. Stawiane jest prawdopodobne rozpoznanie pierwotnego bolesnego miesiączkowania.
Jeśli pacjentka nie zgłasza poprawy po zastosowanej terapii empirycznej, pogłębiana jest diagnostyka w kierunku wtórnych bolesnych miesiączek. Na początku rewidowane jest to czy pacjentka stosowała się do wcześniejszych zaleceń.
Następnie przeprowadza się m.in badanie miednicy, badanie USG miednicy, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, histeroskopię czy laparoskopię, aby znaleźć przyczynę utrzymujących się dolegliwości bólowych.
Jak działają niesteroidowe leki przeciwzapalne stosowane w terapii bolesnych miesiączek?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), zwane potocznie lekami przeciwbólowymi, są to substancje, które działają poprzez hamowanie działania enzymów cyklooksygenazy-1 (COX-1) i cyklooksygenazy-2 (COX-2). Dokładnie izoforma COX-1 odpowiada za produkcję prostaglandyn, które jak już wiemy, są odpowiedzialne za dolegliwości bólowe występujące w przebiegu dysmenorhhea .
Jakie niesteroidowe leki przeciwzapalne są najczęściej stosowane?
Pacjentki najczęściej wybierają leki zawierające ibuprofen, drotawerynę oraz paracetamol. Aż 86,14% uczestniczek badania stosowało wyżej wymienione leki i deklarowało satysfakcję z zastosowanej farmakoterapii.
Jaki niesteroidowy lek przeciwzapalny najlepiej wybrać podczas bolesnej miesiączki?
Pacjentki najchętniej sięgały po dostępny bez recepty ibuprofen, ale zaleca się również NLPZ takie jak nimesulid, ketoprofen, kwas mefanemowy czy naproksen.
Należy jednak pamiętać, że niesteroidowe leki przeciwzapalne hamują wytwarzanie prostaglandyn w całym organizmie, które jednak spełniają swoją funkcje. W nerkach powodują rozkurcz tętniczki doprowadzającej krew do kłębuszka nerkowego, co ułatwia filtrację krwi.
Dlatego przewlekłe stosowanie NLPZ prowadzi do stanu zwanego nerką analgetyczną, czyli do przewlekłego zapalenia nerek i martwicy brodawek nerkowych.
Również aż 34-46% osób przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne doznaje uszkodzenia przewodu pokarmowego, które może być bezobjawowe, ale istnieje ryzyko poważnego krwawienia lub perforacji.
Dzieje się tak, ponieważ NLPZ wykazują bezpośrednie działanie drażniące na błonę śluzową żołądka oraz hamują enzym COX-1, który jest zaangażowany w cytoprotekcję żołądka. Dokładnie wytwarzane pod jego wpływem prostaglandyny PGE i PGI nasilają wydzielanie śluzu i jonów HCO3- do śluzu oraz hamują wydzielanie kwasu solnego.
Bezpieczniejszy dla żołądka jest na pewno paracetamol, który zaliczamy do grupy nieopioidowych leków przeciwbólowych. Nie wpływa on na syntezę prostaglandyn, ale działa stricte przeciwbólowo.
Jeśli terapia jednym lekiem jest nieskuteczna, można zastosować kombinację 2 leków. Stosuje się NLPZ i metamizol, który działa również rozkurczająco na mięśnie gładkie lub NLPZ i drotawerynę, która niweluje nadmierne napięcie mięśniówki macicy.
Na czym polega terapia hormonalna i dlaczego się ją stosuje w dysmenorhhea ?
Podczas terapii hormonalnej stosuje się leki antykoncepcyjne. Można zastosować preparaty estrogenowo-progesteronowe albo składające się tylko z progestagenów.
Leki antykoncepcyjne zmniejszają wytwarzanie prostaglandyn, które są przyczyną odczuwania silnego bólu podczas menstruacji.
Jaki lek najlepiej wybrać decydując się na terapie hormonalną w przebiegu bolesnych miesiączek?
Na pewno przed wyborem leku antykoncepcyjnego należy skonsultować się z lekarzem. Odradzamy portale internetowe poprzez które można zdobyć receptę na wiele preparatów. Leki to nie cukierki, wchodzą między sobą w interakcje, istnieją przeciwwskazania do ich stosowania oraz mają działania niepożądane, dlatego ich stosowanie wymaga wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Lekiem, który można stosować podczas terapii hormonalnej jest na przykład etynyloestradiol i dienogest. Pacjentki, które go stosowały zgłosiły zmniejszenie częstości występowania bolesnego miesiączkowania.
Nie należy jednak zapominać, że przy stosowaniu leków antykoncepcyjnych, istnieje możliwość wystąpienia incydentów zakrzepowo – zatorowych, których częstość wyniosła 0,05% w przypadku etynyloestradiolu i dienogestu. Odnotowano również jeden przypadek zakrzepicy kończyn dolnych.
Nie demonizujmy jednak leków antykoncepcyjnych, ponieważ wpływają dobrze na kondycję skóry i włosów. Etynyloestradiol i dienogest stosowany w przypadku trądziku grudkowatego o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu, przyniósł znaczną poprawę stanu skóry aż u 91,9% pacjentek.
Etynyloestradiol i dienogest stosowany jest również w przypadku przetłuszczających się włosów i przyczynił się do znacznej poprawy tego stanu u stosujących go pacjentek.
Również badania przeprowadzone na 256,661 tysiącach kobiet urodzonych pomiędzy rokiem 1939, a 1970 w Wielkiej Brytanii, ukazały ciekawe wnioski dotyczące doustnej antykoncepcji. Naukowcy dowiedli, że stosowanie tych środków może radykalnie zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jajnika i endometrium, a ich wpływ na rozwój raka piersi w ciągu całego życia jest ograniczony.
Czy w dysmenorhhea stosuje się leczenie chirurgiczne?
W przypadku ciężkich, opornych na leczenie bolesnych miesiączkach można rozważyć leczenie chirurgiczne. Są one wskazaniem do histeroskopii, która polega na przezpochwowym wprowadzeniu histeroskopu z torem wizyjnym (kamerą) do jamy macicy, co pozwala na ocenę wnętrza macicy oraz na uwidocznienie nawet małych zmian patologicznych w obrębie błony śluzowej, takich jak mięśniaki podśluzówkowe, polipy endometrialne czy zrosty wewnątrzmaciczne.
Można wykonać również laparoskopową ablację (niszczenie) nerwów maciczno-krzyżowych lub neurektomię krzyżową (przecięcie nerwów krzyżowych). Rok po laparoskopowej ablacji złagodzenie bólu utrzymywało się u 51% pacjentek, a w przypadku neurektomii krzyżowej u 82%.
Zabiegi narażają jednak na powikłania takie jak obniżenie narządu rodnego, uszkodzenie moczowodów, odnerwienie odbytnicy i pęcherza moczowego, co może prowadzić do zaparć i nietrzymania moczu.
Bolesne miesiączki – suplementy i domowe sposoby na uśmierzenie bólu
Wykazano, że zmniejszenie dolegliwości bólowych w dysmenorhhea przynosi pacjentkom spożywanie potraw bogatych w rybi tłuszcz, który zawiera dużo kwasów omega-3 lub jego suplementacja w dawce 2 g dziennie.
Witamina B1 w dawce 100 mg przyjmowana codziennie przynosi również dobre efekty.
Jedno z badań wykazało, że suplementacja witaminy E w dawce ok.1,5 mg codziennie przez 5 dni, począwszy od 2 dni przed miesiączką, jest skuteczna w łagodzeniu bolesnego miesiączkowania.
Możemy również spróbować rodzimych, ziołowych preparatów takich jak krwawnik pospolity, który łagodzi bolesne miesiączki i stany skurczowe macicy. Możemy zakupić go w aptece i przygotować z niego napar.
Na bolesne miesiączki można również zastosować napar z mieszanki: kwiatu ślazu, kwiatu jasnoty białej, liści pokrzywy, liści mięty, kwiatów wrzosów, kwiatów nagietka, koszyczków rumianku, liści szałwii, ziela krwawnika i dziurawca.
Każdego składnika musimy użyć po 50 gramów i zrobić mieszankę ziołową. 1 łyżkę tak przygotowanej mieszanki zalewamy szklanką wrzątku, parzymy pod przykryciem przez 30 minut i przecedzamy. Pijemy 3 razy dziennie po szklance naparu 3 dni przed spodziewaną miesiączką i podczas jej trwania.
Badania pokazują również, że stosowanie 500 mg sproszkowanego korzenia imbiru 3 razy dziennie, 2 dni przed spodziewaną miesiączką oraz przez 3 jej pierwsze dni, istotnie złagodziło i skróciło dolegliwości bólowe.
Również niskotłuszczowa dieta wegetariańska ma wpływ na skrócenie czasu trwania i nasilenia bolesnych miesiączek u kobiet.
Jakimi domowymi sposobami można uśmierzyć ból w trakcie bolesnej miesiączki?
Jedynym ze sposobów jest stosowanie ciepłych okładów. Może być to szklana butelka z ciepłą wodą o temperaturze 40-45 stopni, przykryta ręcznikiem, aby nie miała bezpośredniego kontaktu ze skórą, przykładana przez 10 minut w miejscu, gdzie odczuwany jest ból. Czas jest ważny, ponieważ po 30 minutach organizm osiągnie równowagę termiczną i dalsze ocieplanie nie przyniesie już korzyści.
Ciepłe kompresy dają ulgę w bólu, ponieważ uruchamiają fizjologiczne procesy takie jak zmniejszenie aktywności włókien C, które przewodzą czucie bólu oraz hamują sygnały bólowe w rdzeniu kręgowym.
Na tej samej zasadzie pomagają ciepłe kąpiele i nie są one przeciwwskazane podczas miesiączki.
Czy ćwiczenia fizyczne pomagają w łagodzeniu dolegliwości bólowych w bolesnych miesiączkach?
Tak, badania pokazują, że 4-tygodniowy trening aerobowy przyczynił się do zmniejszenia odczuwania bólu w przypadku pierwotnej dysmenorhhea, a znaczące korzyści utrzymywały się do 7 miesięcy.
Również po 4 i 8 tygodniach zumby, intensywność bólu znacząco zmniejszyła się u pacjentek z pierwotnymi bolesnymi miesiączkami. Sugeruje się, ze regularne wykonywania zumby może być uzupełnieniem leczenia.
Bolesne miesiączki – fizjoterapia
Fizjoterapia pomaga zmniejszeniu dolegliwości bólowych podczas dysmenorhhea, jeśli są to pierwotne bolesne miesiączki, które nie są spowodowane innymi stanami chorobowymi. Tutaj fizjoterapeuta może zaproponować wiele skutecznych terapii:
- Głęboki masaż poprzeczny – polega na wykonaniu masażu w poprzek przebiegu włókien mięśniowych mięśni przykręgosłupowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
- Trakcja specyficzna (segmentarna) – to mobilizacja trakcyjna wszystkich segmentów odcinka lędźwiowego kręgosłupa, a też segmentu L5-S.
- Akupresura – zastosowanie znajdują na przykład opaski akupresurowe, które zakłada się na nadgarstki i kostki w punktach, które odpowiadają strefom, gdzie identyfikuje się ból. Uciskanie tych punktów na nadgarstkach i kostkach daje szybką redukcję bólu w bolesnych miesiączkach.
- Akupunktura – wywiera efekt przeciwzapalny poprzez zmniejszenie uwalniania prostaglandyn i innych cytokin prozapalnych, co przekłada się na zmniejszenie dolegliwości bólowych. Jest to metoda bezpieczna, która w 90% jest skuteczna w redukcji bólu w bolesnych miesiączkach, a jej najczęstszym działaniem niepożądanym może być siniak.
- Elektrostymulacja prądem TENS – jest to przezskórna elektryczna stymulacja nerwów, która zmniejsza dolegliwości bólowe. Jest metodą nieinwazyjną oraz niefarmakologiczną, dzięki czemu ma o wiele mniej skutków ubocznych.
- Kinesiotaping – inaczej nazywany dynamicznym plastrowaniem, polega na naklejeniu taśm na ciele. Przeprowadzono badania podczas których pacjentkom naklejono po dwie taśmy na 2 dni przed wystąpieniem miesiączki, na skórze brzucha w okolicy poniżej pępka oraz na podbrzuszu. Taśmy utrzymywano przez 7 dni. Pacjentki u których zastosowano kinesiotaping zgłosiły, że ból podczas menstruacji zniknął całkowicie lub był minimalny. Jest to bezpieczna alternatywa, która z powodzeniem może zastąpić środki przeciwbólowe.
Czy fizjoterapeuta uroginekologiczny może pomóc w bolesnych miesiączkach?
Tak! Fizjoterapeuta uroginekologiczny zajmuje się nauką świadomości kobiecego ciała, utrwaleniem wzorców ruchowych oraz prawidłowych nawyków. Jest to specjalista, który skupia się na problemach zdrowotnych kobiet takich jak nietrzymanie moczu, dysfunkcje seksualne czy bolesne miesiączki.
Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego?
Wizyta rozpoczyna się zebraniem szczegółowego wywiadu medycznego. Następnie analizowana jest postawa ciała. Jeśli istnieją dodatkowe wskazania i pacjentka wyrazi zgodę, fizjoterapeuta przeprowadza badanie per vaginum czyli badanie przez pochwę, które umożliwia funkcjonalną ocenę mięśni dna miednicy.
Następnie zależnie od dysfunkcji, fizjoterapeuta przeprowadzi pierwszą terapię oraz przekazuje pacjentce ćwiczenia, które będzie wykonywała samodzielnie oraz systematycznie w domu.
Jakie problemy w przypadku bolesnych miesiączek najczęściej stwierdza fizjoterapeuta uroginekologiczny?
Często okazuje się, że problemem są zbyt napięte tkanki. Mogą być to mięśnie dna miednicy, mięśnie pośladkowe, struktury w obrębie miednicy, mięśnie przywodziciele, zbyt duże napięcie przepony czy nieprawidłowy sposób oddychania lub postawa ciała.
Fizjoterapeuta uroginekologiczny razem z pacjentką jest w stanie zaradzić dolegliwościom bólowym w zależności od przyczyny, która powoduje ból. Właśnie dlatego nie ma jednego uniwersalnego zestawu ćwiczeń na bolesne miesiączki, potrzebna jest indywidualna konsultacja.
Pacjentki cierpiące na bolesne miesiączki nie są skazane na życie w bólu, ani nie powinny się godzić na ostateczną diagnozę brzmiącą: „Taka już pani uroda”. Ten problem jest do rozwiązania i to właśnie fizjoterapeuta uroginekologiczny jest w stanie go rozwiązać w swoim gabinecie.
Bolesne miesiączki – najczęstsze pytania
Czy jest to częsta dolegliwość?
Badania pokazują, że bolesne miesiączki zgłasza aż 50-90% kobiet w wieku rozrodczym. Szczyt zapadalności na to schorzenie przypada między 19, a 23 rokiem życia.
Dlaczego pacjentki z pierwotnymi bolesnymi miesiączkami odczuwają silny ból?
Jest to powiązane z dużą ilością prostaglandyn. Ich produkcja jest kontrolowana przez progesteron. Kiedy poziom progesteronu spada, co ma miejsce bezpośrednio przed miesiączką, poziom prostaglandyn wzrasta.
Prostaglandyny działają na mięśnie gładkie macicy. Powodują skurcz mięśniówki, co ogranicza przepływ krwi i powoduje, że powstają beztlenowe metabolity (czyli substancje), które drażnią receptory bólowe, co jest odczuwane przez pacjentki jako intensywny ból.
Podczas badań tkanki endometrium oraz wydzieliny menstruacyjnej pacjentek z dysmenorhheą, odkryto że natężenie bólu koreluje z ilością zawartych w niej prostaglandyn.
Czy bolesne miesiączki są uciążliwym schorzeniem?
Niestety tak. Dysmenorhhea wpływa na samopoczucie fizyczne, życie towarzyskie oraz zawodowe kobiet, ponieważ często objawy powodują absencję w pracy czy szkole, pomimo stosowania środków przeciwbólowych.
Badania 623 studentek na Uniwersytecie Kütahya Dumlupınar w Turcji, wykazały korelację pomiędzy występowaniem bolesnych miesiączek, a obniżeniem jakości zdrowia. W innych badaniach kobiety cierpiące na pierwotne bolesne miesiączki deklarowały poczucie niższej satysfakcji z życia.
Jedno z badań wykazało nawet, że kobiety tracą 140 MILIONÓW godzin rocznie w pracy lub szkole z powodu bolesnych miesiączek.
Czy istnieją czynniki ryzyka, które predysponują do wystąpienia bolesnych miesiączek?
U kobiet spożywających kawę, u których w rodzinie występowały wcześniej bolesne miesiączki oraz u których krwawienie trwa 7 bądź więcej dni, dysmenorhhea w 72,7% występowała częściej w porównaniu do innych kobiet.
Wśród czynników predysponujących do bolesnych miesiączek wymienia się również:
- Wiek poniżej 30 lat
- Brak potomstwa
- Obfite i bolesne miesiączki
- Wskaźnik masy ciała <20 kg/m2
- Palenie papierosów
- Wiek pierwszej miesiączki poniżej 12 roku życia
- Długie oraz nieregularne cykle miesiączkowe
- Występowanie objawów PMS (zespołu napięcia przedmiesiączkowego)
- Kliniczne podejrzenie zapalenia narządów miednicy mniejszej
- Sterylizacja
- Historia wykorzystania seksualnego
- Stres
- Utrzymujący się dłuższy czas obniżony nastrój
- Wysoki status społeczno-ekonomiczny
Czy istnieją czynniki, które zmniejszają ryzyko wystąpienia bolesnego miesiączkowania?
Tak, są to stosowanie doustnej antykoncepcji oraz wielodzietność.
Zaobserwowano, że bolesne miesiączki łagodnieją znacznie po porodzie. Ciekawy jest fakt, że większą poprawę zaobserwowano u pacjentek rodzących naturalnie, w porównaniu z pacjentkami, u których ciążę rozwiązano drogą cięcia cesarskiego.
Jak często diagnozowana jest dysmenorhhea?
Badania przeprowadzone w Polsce przez naukowców z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego ukazały, że spośród 192 przebadanych, aż 86,5% czyli 166 kobiet nie zostało do końca zdiagnozowanych ani nie rozpoznano u nich wtórnego bolesnego miesiączkowania.
Ponad połowa kobiet nie skonsultowała się z ginekologiem ani z położną, z powodu bolesnych miesiączek, ponieważ były przekonane, że są to objawy fizjologiczne, a menstruacja po prostu wiąże się z bólem.
Czy bolesne miesiączki mogą same ustąpić?
Tak, często pierwotne bolesne miesiączki ustępują samoistnie. Zdarza się to również po porodzie na skutek rozszerzenia się kanału szyjki macicy, co ułatwia wypływanie krwi menstruacyjnej.
Co więcej wtórne bolesne miesiączki też ustępują po znalezieniu przyczyny i wyleczeniu stanu chorobowego, który je powoduje.
Czy po wyleczeniu dysmenorhhea może znowu powrócić?
Niestety, czasem z nieznanych przyczyn, bolesne miesiączki nawracają po zaprzestaniu leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi lub po zakończeniu terapii hormonalnej.
Umów się na leczenie:
Tel:
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta uroginekologiczny, hirudoterapeuta
Bibliografia:
https://www.termedia.pl/Women-s-experiences-of-dysmenorrhoea-preliminary-study,4,45377,1,1.html
https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/263497,bolesne-miesiaczkowanie
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.3109/03009730903457218
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S002072920500634X
https://sci-hub.se/10.1001/jama.2019.16921
Dienogest. Profil pięciu pacjentek, u których zastosowano doustną antykoncepcję hormonalną. Violetta Skrzypulec-Plinta, Marcin Sadłocha
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5585876/
„PATOLOGIA ROBBINS” V. Kumar, A.K. Abbas, J.C. Aster
Diagnosis and Management of Primary Dysmenorrhea Kimberly A. Kho, MD, MPH; Jessica K. Shields, DO
https://www.mp.pl/bol/ekspert/208915,postepowanie-w-bolesnym-miesiaczkowaniu
https://www.ingentaconnect.com/content/ben/rrct/2017/00000012/00000003/art00003
https://aptekarz.pl/fitoterapia-zaburzen-miesiaczkowania/
https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2005/0115/p285.html
https://link.springer.com/article/10.1186/1472-6882-12-92
https://pdfs.semanticscholar.org/ba1e/be7c654cb5cb0a21dab1913e73349be0b67b.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7220230/
https://akupunktura24.pl/artykuly/31-miesiaczka.html
https://www.hindawi.com/journals/ecam/2021/1907009/
Plastrowanie dynamiczne jako alternatywa dla środków przeciwbólowych w redukcji bólu menstruacyjnego. Wilk Tomasz, Niewęgłowska-Wilk Magdalena, Załęska Izabela
Data publikacji: 10.05.2023
Data ostatniej aktualizacji: 27.11.2024
Róża Maria Huszcza - Redaktor medyczny
Studiuje na kierunku lekarskim na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku. Redaktor Naczelna „Młodego Medyka” – miesięcznika studentów UMB. Od małego uwielbia pisać, czytać książki, chodzić na długie spacery i gotować. W wolnym czasie (czyli bardzo rzadko) spotkacie ją na ostrych dyżurach w kole naukowym przy I Klinice Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej w USK w Białymstoku.
