Nietrzymanie moczu, nazywane inaczej inkontynencją, jest poważnym problemem, który został określony przez WHO jako choroba cywilizacyjna. Choć dotyka najczęściej kobiet, może występować także u mężczyzn i dzieci.
Inkontynencja polega na mimowolnym wypływie moczu z pęcherza i dla większości pacjentów jest dolegliwością niezwykle wstydliwą.
Jakie są przyczyny nietrzymania moczu?
Przyczyn tego stanu może być wiele, dlatego kluczową rolę pełni jego odpowiednia diagnostyka. Dobra wiadomość jest taka, że istnieje wiele skutecznych metod leczenia nietrzymania moczu.
W Centrum KORE w Swarzedzu (15 min. od centrum Poznania) mamy bardzo duże doświadczenie kliniczne w leczeniu nietrzymania moczu.
Z artykułu dowiesz się:
Nietrzymanie moczu – co to jest?
Nietrzymaniem moczu nazywa się mimowolne, niezależne od woli oddawanie moczu, prowadzące do częściowego lub nawet całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego.
Dotyczy obu płci, jednak zdecydowanie częściej występuje u kobiet. Wynika to z ich budowy anatomicznej, a także ilości ciąż i porodów.
Szacuje się, że z inkontynencją zmaga się nawet 20% kobiet po 40 roku życia.
Objaw nietrzymania moczu jest nieprawidłowy w każdym przypadku, niezależnie od wieku, dlatego konieczne jest zgłaszanie swoich dolegliwości do specjalisty, mężczyźni – specjalisty z zakresu urologii, kobiety – z zakresu uroginekologii.
Niestety inkontynencja dla wielu osób jest dolegliwością wstydliwą, dlatego zaledwie połowa pacjentów decyduje się poinformować o niej specjalistę.
Ze względu na skrępowanie wynikające z popuszczania moczu wiele osób wycofuje się także z kontaktów towarzyskich, obawia się wyjścia z domu, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Fizjologia oddawania moczu
Jak dochodzi do tego, że pacjentka nie jest w stanie utrzymać moczu?
Wyjaśnijmy najpierw, na czym polega fizjologia oddawania moczu, czyli mikcji. Mocz jest produkowany przez nerki, z których następnie spływa moczowodami do pęcherza moczowego, gdzie jest gromadzony i przetrzymywany.
Zatrzymanie moczu w pęcherzu i zapobieganie jego samodzielnemu wypływowi jest możliwe dzięki otaczającym cewkę moczową mięśniom dna miednicy.
Zaciskają one cewkę w taki sposób, aby płyn nie mógł się przez nią przedostać. Gdy pęcherz jest pełen, do naszego mózgu dociera impuls nerwowy z informacją, co wywołuje potrzebę skorzystania z toalety.
W momencie świadomego podjęcia decyzji o oddaniu moczu, do mięśni dna miednicy dociera sygnał, który powoduje ich rozluźnienie przy jednoczesnym skurczu mięśniówki pęcherza. To powoduje wypływ moczu z pęcherza do cewki moczowej i mikcję.
Nietrzymanie moczu – przyczyny
Przyczyn nietrzymania moczu może być wiele. W większości przypadków bezpośrednim podłożem jest uszkodzenie lub osłabienie mięśni dna miednicy, nazywanych także mięśniami Kegla. Przyczynia się do tego między innymi nadwaga lub otyłość.
Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej powoduje ucisk, a co za tym idzie – zwiększone parcie na mocz i trudności w jego kontrolowaniu. Niezwykle częstym powodem inkontynencji jest także menopauza.
W jej wyniku w ciele kobiety dochodzi do licznych, nieuniknionych zmian hormonalnych, w wyniku których mięśnie dna miednicy tracą swoją elastyczność.
Z tego powodu nie są w stanie kontrolować prawidłowego przepływu płynu, co prowadzi do popuszczania moczu.
Do innych czynników ryzyka inkontynencji należą:
- przebyte zabiegi w obrębie układu moczowo-płciowego,
- przewlekłe zaparcia,
- ciężka praca fizyczna,
- przewlekły kaszel,
- infekcje układu moczowo-płciowego,
- niektóre choroby układu nerwowego (np. choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane).
Rodzaje nietrzymania moczu
W zależności od przyczyny, a także objawów nietrzymania moczu, możemy je podzielić na kilka podstawowych rodzajów. Należą do nich:
- wysiłkowe nietrzymanie moczu,
- nietrzymanie moczu z nagłym parciem,
- nietrzymanie moczu z przepełnienia.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu
Typ pierwszy – wysiłkowe nietrzymanie moczu – występuje zdecydowanie najczęściej. Tego rodzaju inkontynencja wynika z osłabienia siły mięśni dna miednicy.
Do popuszczania moczu dochodzi w sytuacji zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej, które może być spowodowane takimi sytuacjami jak śmiech, kaszel, kichanie lub zwiększona aktywność fizyczna (np. podnoszenie ciężkich przedmiotów, wstawanie z krzesła, bieganie).
Jednoczesny napór na pęcherz i obniżenie napięcia mięśni zwieraczy cewki moczowej powoduje wypływ niewielkiej ilości moczu. Charakterystyczny dla wysiłkowego nietrzymania moczu jest brak uczucia parcia.
Popuszczenie moczu może z tego powodu pozostać niemal niezauważone. Ze względu na swoją etiologię do wysiłkowego nietrzymania moczu dochodzi niemal wyłącznie w ciągu dnia.
To właśnie ten typ inkontynencji dotyczy zwykle nietrzymania moczu w ciąży oraz po porodzie.
Nietrzymanie moczu z nagłym parciem
Kolejnym rodzajem jest nietrzymanie moczu z nagłym parciem. Spowodowane jest ono nadmierną aktywnością mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, który odpowiedzialny jest za usuwanie moczu w nim się znajdującego.
Nadreaktywność wywołuje nagłe i bardzo silne parcie na mocz, a już po kilku sekundach dochodzi do mimowolnego wycieku płynu.
Do skurczu pęcherza dochodzi nagle, zanim dojdzie do jego całkowitego wypełnienia.
Do sytuacji takiej może dojść pod wpływem zmiany pozycji ciała, niektórych dźwięków, a także podczas współżycia. Ze względu na to wyciek jest możliwy zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy, w spoczynku.
Nietrzymanie moczu z przepełnienia
Ostatnim typem jest nietrzymanie moczu z przepełnienia. Dochodzi do niego w sytuacji, gdy występuje pewna przeszkoda w odpływie przepełnionego już pęcherza. Ten rodzaj inkontynencji dotyczy przede wszystkim mężczyzn.
Umów się na diagnostykę i leczenie nietrzymania moczu:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Pobierz i wypełnij Formularz dysfunkcji dna miednicy i dowiedz się czy możesz mieć kłopoty.
Nietrzymanie moczu w ciąży
Jedną z najczęstszych przyczyn nietrzymania moczu jest także ciąża. Dla wielu kobiet może to być zaskakujące ze względu na młody wiek.
Kropelkowe nietrzymanie moczu zdarza się jednak przede wszystkim w takich sytuacjach jak śmiech, kaszel, kichanie lub większy wysiłek fizyczny.
Jest to tak zwane wysiłkowe nietrzymanie moczu. Z czego to wynika?
Ciało kobiety w stanie brzemiennym ulega licznym zmianom na tle hormonalnym, co przyczynia się do rozluźnienia mięśni otaczających cewkę moczową.
Z tego względu nie są one w stanie odpowiednio zacisnąć cewki, aby zatrzymać przepływ płynu. Dodatkowym czynnikiem jest stale rosnąca macica, która powoduje ucisk na pęcherz moczowy, a co za tym idzie – zwiększone parcie.
Nietrzymanie moczu w ciąży może występować w każdym momencie jej trwania, jednak zwykle przyjmuje większe nasilenie w III trymestrze, gdy macica jest największa.
Nietrzymanie moczu po porodzie
Wraz z narodzeniem dziecka problemy z inkontynencją w wielu przypadkach niestety się nie kończą. Kobiety zmagają się z nietrzymaniem moczu także po porodzie.
Podobnie jak w trakcie trwania ciąży, przyczyną jest wysiłkowe nietrzymanie moczu, czyli takie, które pojawia się w wyniku zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej.
Tuż po porodzie mięśnie Kegla wciąż pozostają osłabione, w związku z czym nie są zdolne do odpowiedniej kontroli wypływającego moczu. Dzieje się tak zarówno w przypadku porodu waginalnego, jak i cięcia cesarskiego.
W pierwszym przypadku dolegliwości mogą być jednak pogłębione w sytuacji urodzenia dziecka o dużej masie ciała, przedłużonej akcji porodowej, a także zastosowaniu kleszczy lub próżnociągu.
Co powoduje nietrzymanie moczu u mężczyzn?
Różne rodzaje nietrzymania moczu mają różne przyczyny. U mężczyzn nietrzymanie moczu może wystąpić po usunięciu prostaty, może też być spowodowane nieprawidłowym działaniem mięśni pęcherza moczowego oraz uciskiem cewki moczowej.
Nietrzymanie moczu u mężczyzn – czytaj więcej
Diagnostyka nietrzymania moczu
Warto pamiętać, że nietrzymanie moczu jest stanem nieprawidłowym w każdym przypadku. Dlatego też mimo, że jest to dolegliwość wstydliwa, należy zgłosić się z nią do lekarza, aby móc rozpocząć leczenie.
Podstawą diagnostyki inkontynencji jest prawidłowo wykonany wywiad, analiza oddawania moczu oraz badanie ultrasonograficzne.
Konieczne jest także prowadzenie tak zwanego dzienniczka mikcji. Polega to na codziennym zapisywaniu ilości i czasu wypijanych płynów, ilości i czasu oddawania moczu, a także epizodów jego popuszczania.
Dodatkowo każda kobieta powinna mieć przeprowadzone badanie ginekologiczne z USG, a także badanie ogólne i posiew moczu. W niektórych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie dodatkowych badań, na przykład urodynamicznych.
Nietrzymanie moczu – leczenie
Leczenie nietrzymania moczu przynosi bardzo dobre efekty, dlatego tak ważne jest, aby nie lekceważyć swoich dolegliwości. Terapia uzależniona jest od przyczyny, a jej podstawą jest zdrowy styl życia, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna, a w przypadku nadwagi lub otyłości – zmniejszenie masy ciała.
Warto także ograniczyć spożywanie alkoholu oraz kawy. Jeśli przyczyną inkontynencji jest infekcja układu moczowo-płciowego, należy w pierwszej kolejności ją wyleczyć.
Fizjoterapia uroginekologiczna
Leczeniem pierwszego rzutu wysiłkowego nietrzymania moczu jest fizjoterapia uroginekologiczna. Metody fizjoterapii uroginekologicznej takie jak: trening dna miednicy, pessaroterapia i elektrostymulacja dają doskonałe efekty w leczeniu nietrzymania moczu.
Taka rehabilitacja ma na celu uelastycznienie oraz wzmocnienie mięśni, dzięki czemu cewka moczowa będzie ponownie w odpowiedni sposób regulowana.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy
Ćwiczenia mięśni dna miednicy są proste i możne wykonywać je dosłownie w każdym miejscu i warunkach. Aby przyniosły efekty konieczna jest jednak regularność.
W jaki sposób wykonywać trening mięśni Kegla?
Ćwiczyć można w każdej pozycji – zarówno na siedząco, leżąco, jak i stojąco.
Należy rozchylić lekko kolana, a następnie napiąć mięśnie dna miednicy w taki sposób, jak gdyby się chciało zatrzymać strumień moczu w takcie sikania. Czynność można wykonywać powoli lub szybko aż do maksymalnego napięcia mięśni.
Następnie mięśnie należy rozluźnić. Co ważne, nie należy jednocześnie napinać brzucha oraz pośladków i pamiętać o normalnym, regularnym oddechu. Czynność należy powtórzyć kilka razy.
Aby trening przyniósł efekty ćwiczenia powinno się wykonywać co najmniej 3 razy dziennie przez minimum 3 miesiące.
Po tym czasie dostrzec można pierwsze rezultaty. Ze względu na to, że ćwiczenie jest proste, warto wyrobić sobie nawyk jego wykonywania w trakcie innych czynności, takich jak praca przy komputerze lub czytanie książki.
Pessaroterapia
Kolejną metodą stosowaną w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu jest pessaroterapia. Polega ona na umieszczeniu w pochwie specjalistycznych, silikonowych wkładek nazywanych pessarami.
Przyjmują one różne kształty oraz rozmiary, dzięki czemu możliwe jest ich dokładne dopasowanie do warunków anatomicznych oraz dolegliwości każdej pacjentki.
Wyróżnia się między innymi pessary kostkowe, cewkowe, pierścieniowe oraz kołnierzykowe. Zadaniem urządzeń jest podtrzymanie narządu rodnego oraz cewki moczowej kobiety w taki sposób, aby zapobiec mimowolnemu wypływowi moczu. Takie pessary należy nosić okresowo lub stale.
Niezwykle istotną rolę pełni dobranie odpowiedniego kształtu i rozmiaru, a także nauka prawidłowego zakładania pessarów. Zaletą tego rodzaju leczenie jest mała inwazyjność, duże bezpieczeństwo oraz duża skuteczność.
Elektrostymulacja
Doskonałą metodą leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu jest także elektrostymulacja. Terapia polega na stymulacji włókien nerwowych unerwiających mięśnie dna miednicy poprzez umieszczenie specjalnych elektrod na skórze sromu, w pochwie lub w odbycie.
Tak przymocowane elektrody generują rytmiczne impulsy, które pobudzają mięśnie do skurczu znacznie mocniej niż jesteśmy w stanie to zrobić własnymi siłami. Takie bodźce powodują stopniowe wzmocnienie mięśniówki oraz regenerację uszkodzonych nerwów.
Metoda ta cechuje się bardzo dobrą skutecznością. Regularne stosowanie terapii daje pierwsze efekty już po 2-3 tygodniach.
Stymulacja elektryczna mięśni dna miednicy może przynieść kilka korzyści w leczeniu nietrzymania moczu. Po pierwsze, wzmacnia te mięśnie, poprawiając ich siłę i wytrzymałość.
Silniejsze mięśnie dna miednicy mogą skuteczniej kontrolować ujście cewki moczowej, co zmniejsza ryzyko niekontrolowanego wycieku moczu. Po drugie, elektrostymulacja może pomóc w poprawie czucia w okolicy miednicy, co zwiększa świadomość fizyczną i umożliwia lepszą kontrolę mikcji.
Należy pamiętać, że elektrostymulacja powinna być przeprowadzana przez wykwalifikowanego specjalistę, takiego jak fizjoterapeuta uroginekologiczny specjalizujący się w terapii dna miednicy.
Umów się na diagnostykę i leczenie nietrzymania moczu:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Specjaliści KORE
fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta uroginekologiczny, hirudoterapeuta
Źródła:
- „Nietrzymanie moczu – rodzaje, leczenie i sposoby zapobiegania” dr n. med. Robert Drabczyk
- Nonsurgical Management of Urinary Incontinence in Women: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians, Qaseem A., Dallas P., Forciea M.A. i wsp., Ann Intern Med. 2014;161(6):429-440. doi:10.7326/M13-2410
- Wytyczne Zespołu Ekspertów odnośnie postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u kobiet z nietrzymaniem moczu i pęcherzem nadreaktywnym,Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego 2006-2011
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/inne/nietrzymanie-moczu-wstydliwy-klopot-ale-jest-na-to-rada/
Data publikacji: 21.09.2022
Data ostatniej aktualizacji: 04.10.2023
