Skręcenie kostki to jeden z najbardziej popularnych problemów ortopedycznych w społeczeństwie, a zwłaszcza wśród sportowców. Ten najczęstszy uraz kończyny dolnej polega na uszkodzeniu jednego z dwóch głównych więzadeł stabilizujących “kostkę” (w skład której wchodzą staw skokowy i najbliższe kości).
Podstawowymi objawami są ból i niemożność oparcia ciężaru swojego ciała na nodze. Uniemożliwia to swobodne poruszanie się i znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie.
W Centrum KORE w Swarzędzu mamy duże doświadczenie w leczeniu skręconej kostki.
Co wchodzi w skład kostki?
Myśląc o kostce, najczęściej mamy na uwadze zgrubienia po obu stronach kończyny dolnej przy stopie. Owe guzki to wypustki kostne odpowiednio na kości strzałkowej (kostka boczna) i piszczelowej (kostka przyśrodkowa, od strony wewnętrznej). Są położone tuż nad stopą i ich celem jest stabilizacja stawu skokowego oraz jego ochrona przed urazami mechanicznymi (przede wszystkim spowodowanymi uderzeniem).
Powszechnym błędem jest przyznanie miana kostki wszystkim strukturom dookoła stawu skokowego. Nomenklatura anatomiczna nieco odbiega tu od potocznego postrzegania tej części ciała. Jednak w celu ułatwienia kontaktu z pacjentem, stosuje się zbiorczą nazwę kostki (jako stawu skokowego) i w zależności od doznanych urazów – przypisuje się jej odpowiednie schorzenia.
Do najczęstszych problemów w obrębie tego stawu zalicza się:
- Skręcenia – pojawiają się w sytuacji przekroczenia fizjologicznych zakresów ruchu w stawie. Uszkodzeniu ulegają wówczas struktury wewnątrzstawowe oraz okołostawowe (więzadła, torebka). Może być to tylko nadmierne rozciągnięcie, ale niewykluczone jest również naderwanie ciągłości tkanek miękkich (naderwanie mięśnia).
↓
- Zwichnięcia – w tym przypadku dochodzi do utraty łączności między powierzchniami stawowymi (końców kości) a torebką. Tutaj również można zaobserwować uszkodzenia struktur wewnątrz i zewnątrzstawowych, natomiast torebka zostaje znacznie naciągnięta, co może doprowadzić do jej naderwania, a nawet całkowitego zerwania.
↓
- Złamania – czyli częściowe lub całkowite przerwanie ciągłości kości, które następujące na skutek działania dużych sił działających z zewnątrz.
Schorzenia zostały uporządkowane w kolejności biorącej pod uwagę skomplikowanie urazu, prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań i długości gojenia się. Na kontuzje w obrębie stawu skokowego narażony może być każdy, jednak dotyczą one głównie osób ruchliwych, które regularnie uprawiają sport lub są w inny sposób aktywne fizycznie (np: ze względu na charakter swojej pracy).
Umów się na leczenie skręconej kostki:
Tel: 503-733-127
Lub umów się on-line
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Przyczyny skręcenia kostki
Skręcenie stawu skokowego jest niczym innym jak uszkodzeniem więzadła strzałkowo-skokowego lub więzadła strzałkowo-piętowego (oba stabilizują kości wchodzące w skład stawu uniemożliwiając ich nadmierne przesuwanie się).
Do urazu może dojść podczas nadmiernego skręcenia struktur stawowych w bok (najczęstsza przyczyna, stąd też wzięła się nazwa schorzenia) lub obciążenia stopy opartej na jednej lub drugiej krawędzi. Doprowadza to do nadwyrężenia struktur ze względu na ich ograniczone możliwości elastyczne.
W zależności od działającej siły, może dojść do mikrouszkodzeń, naderwania lub zerwania więzadeł czy torebki stawowej. Najczęściej urazy pojawiają się po zewnętrznej stronie kostki, czyli podczas wygięcia stopy do wewnątrz, odwrotna sytuacja nie jest częsta, jednak również może się zdarzyć. Z tego względu wyróżnia się 2 typy skręcenia kostki:
- Inwersyjne – czyli “do środka”; najczęściej spotykane, polegające na wygięciu stopy do wewnątrz, a wypukłości kostnej na zewnątrz.
- Ewersyjne – zdecydowanie rzadsze, podczas urazu stopa oparta jest o podłoże na przyśrodkowej krawędzi przez co wygina się bardziej na zewnątrz, natomiast kostka wędruje w przeciwną stronę. Skutki takiego uszkodzenia są trudne do przewidzenia, niekiedy powikłania mogą utrudniać powrót do pełnej aktywności fizycznej.
Do skręcenia kostki może dojść w przeróżnych sytuacjach, nierzadko przypadkowych. Chwila nieuwagi, utrata równowagi czy poślizgnięcie się mogą kosztować nie tylko kilka siniaków, ale także nadwyrężenie struktur stawu skokowego.
Skręcona kostka – objawy
W momencie, w którym dochodzi do urazu, wielu pacjentów nie zgłasza żadnych dolegliwości. Jeśli stracili równowagę, podnoszą się, uśmiechają pod nosem śmiejąc się z własnej niezdarności i po minięciu początkowego bólu – idą dalej. Problemy mogą pojawić się dopiero po jakimś czasie.
Nikogo chyba nie zdziwi, że pierwszym objawem będzie ból po uszkodzonej stronie stawu skokowego (najczęściej przyśrodkowej). Pojawią się trudności w poruszaniu kostką, a po kilku godzinach można zauważyć również obrzęk wokół niej (i to niemały) oraz krwiak w postaci zasinienia tkanki podskórnej.
Zwykle nie obserwuje się niestabilności stawu, chyba, że dojdzie do całkowitego rozerwania więzadeł – nie można tego jednak klasyfikować jako skręcenie. Charakterystyczna jest jednak wysoka tkliwość struktur dookoła kostki i niemożność postawienia swojego ciężaru ciała na uszkodzonej kończynie.
Objawy mogą nie być nasilone i nie muszą w dużym stopniu ograniczać swobody ruchów i normalnego funkcjonowania – z tego względu wiele osób nie zgłasza się do lekarza z podobnymi symptomami. Jest to błąd, bowiem niewłaściwie leczone (lub wcale nieleczone) skręcenie kostki może doprowadzić do poważnych powikłań, które będą miały długotrwałe konsekwencje.
W zależności od tego, ile więzadeł uległo uszkodzeniu, skręcenia są oznaczone trzema stopniami: 1 oznacza łagodne, 2 umiarkowane, a 3 poważne.
Diagnostyka – skręcenie, zwichnięcie czy złamanie
Wszystkie trzy typy urazów objawiają się bardzo podobnie. Dlatego też często ciężko jest z samej rozmowy przeprowadzonej z pacjentem uzyskać pewność co do diagnozy. Lekarz musi dokładnie wiedzieć w jakiej sytuacji doszło do uszkodzenia, jak zachowała się kostka w trakcie upadku lub w którą stronę się wygięła. Pozwoli to na ewentualną eliminację poszczególnych schorzeń.
W celu postawienia konkretnej już diagnozy, konieczne jest wykonanie trzech zdjęć rentgenowskich (w projekcji AP, czyli od przodu, bocznej i celowanej na staw skokowy), aby wykluczyć potencjalne złamania.
One również objawiają się obrzękiem, bólem, zaczerwienieniem, zasinieniem, wysoką tkliwością i ograniczeniem swobody ruchów. RTG wyraźnie pokaże czy struktura kości została naruszona, czy problem dotyczy wyłącznie tkanek miękkich.
Wykluczenie schorzeń kostnych daje zielone światło do badania USG. Za jego pomocą można w szybki i bezpieczny sposób ocenić stan więzadeł, więzozrostu oraz stwierdzić, bądź wykluczyć ewentualne uszkodzenia ścięgien mięśni.
Dobrym pomysłem jest również wykonanie dynamicznego USG pozwalającego na wykonanie tzw: prób stresowych. Ocenia się wówczas w czasie rzeczywistym wydolność struktur stawu skokowego.
Niekiedy lekarz ortopeda może zlecić wykonanie MR (rezonans magnetyczny), które w najbardziej dokładny sposób spośród wszystkich badań obrazuje struktury tkanek miękkich. Zwykle wykonuje się go by zdiagnozować uszkodzenia chrząstki stawowej.
Leczenie skręcenia kostki
Zdecydowana większość skręceń stawu skokowego nie wymaga specjalnego leczenia. Kiedy dojdzie do łagodnych lub umiarkowanych urazów, pacjentom rekomenduje się postępowanie zgodnie z wytycznymi, które określa akronim RICE:
R(est) – czyli odpoczynek. Odciążenie bolącej kończyny zabezpiecza przed pogorszeniem stanu stawu i rozszerzenia uszkodzenia. Warto zastosować tutaj kule łokciowe, które umożliwią swobodniejsze poruszanie się i zapewnią stabilność podczas chodzenia.
I(ce) – lód, czyli chłodzenie. Stosowanie zimnych okładów pozwala na kontrolowanie i znaczną redukcję obrzęku i stanu zapalnego. Rekomenduje się więc regularne przykładanie lodu do obolałej kostki zwłaszcza w ciągu pierwszych 2 dni od urazu.
C(ompression) – ucisk poprzez zastosowanie opaski elastycznej, stabilizatora czy ortezy pozwala nie tylko na stabilizację i unieruchomienie stawu, ale również zmniejsza obrzęk poprzez jego mechaniczne “ściskanie”.
E(levation) – uniesienie kostki powyżej poziomu serca pozwala na swobodny odpływ chłonki i krwi z końcowych fragmentów kończyny dolnej, dzięki czemu obrzęk jest mniejszy, a ból znacznie łagodnieje.
Dodatkowo, przydatne mogą być w tym przypadku leki z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), które oprócz złagodzenia stanu zapalnego i zmniejszenia bólu – przyspieszą regenerację tkanek i zabezpieczą przed powstawaniem zakrzepów.
Jeśli trzymanie się zasad powyższego protokołu przynosi korzystne skutki i wyraźną poprawę, prawdopodobnie dodatkowe leczenie nie będzie potrzebne. Niekiedy jednak lekarz może zalecić unieruchomienie w postaci opatrunku gipsowego.
Należy pamiętać, że brak możliwości jakiegokolwiek ruchu upośledza działanie mięśni i innych struktur tkanek miękkich. Konieczna jest wówczas odpowiednia rehabilitacja w postaci ćwiczeń fizjoterapeutycznych.
Większość skręceń kostki nie wymaga operacji, jednak jeśli dojdzie do przemieszczenia elementów wchodzących w skład stawu skokowego – może być konieczna interwencja chirurgiczna. Pozwoli ona na zrekonstruowanie uszkodzonych więzadeł, które uległy dużemu zniszczeniu.
Na wizycie nasz specjalista wykona USG i zarekomenduje odpowiedni stabilizator. Otrzymasz także zlecenie na
Ortezę na stopę refundowaną przez NFZ.
Klasyfikacja rodzajów skręcenia kostki
Ciężkość urazu w postaci skręcenia kostki klasyfikuje się w trzech stopniach:
I stopień – lekkie uszkodzenie tkanek, do którego gojenia się nie potrzeba specjalnych zabiegów. Wystarczy regularnie stosować zimne okłady, usztywnić bolący staw bandażem elastycznym i na jakiś czas ograniczyć aktywność fizyczną.
II stopień – umiarkowany uraz, który oprócz kompresów wymaga zastosowania preparatów żelowych i maści o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwobrzękowym (np: Voltaren, Ketonal, Altacet itp.).
III stopień – poważne skręcenie wymagające zastosowania gipsu lub stabilizatora. Niezbędne jest także przyjmowanie leków przeciwobrzękowych i przeciwzapalnych.
Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego
Każdy ortopedyczny uraz w mniejszym lub większym stopniu wymaga odpowiedniej rehabilitacji w celu przywrócenia prawidłowych funkcji struktur kostno-mięśniowych. Zawiera ona szereg odpowiednich zabiegów fizjoterapeutycznych połączonych z ćwiczeniami. Odpowiednio wczesne podjęcie rehabilitacji zapobiegnie powikłaniom po skręceniu kostki.
Fizjoterapia na skręconą kostkę
Zabiegi fizjoterapeutyczne pozwalają na szybszy powrót do normalnego funkcjonowania, usprawniają regenerację uszkodzonych tkanek i ich prawidłowe zrastanie. Mają także działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, dzięki czemu pacjent w krótkim czasie odczuwa wyraźną ulgę.
Terapia manualna
To nieinwazyjna i naturalna technika pomocna podczas diagnozowania i leczenia dysfunkcji w układzie ruchu. Podczas terapii wykorzystywane są wyłącznie dłonie, dotyk i odpowiednia siła ucisku. Pozwala to na odblokowanie stawów, zwiększenie swobody ruchów w ich obrębie i poprawę samopoczucia pacjenta poprzez zlikwidowanie dolegliwości bólowych. Uszkodzone więzadła dzięki zastosowaniu terapii manualnej zostaną pobudzone do regeneracji, a opuchnięta kostka zmniejszy swoją objętość.
Terapia laserem wysokoenergetycznym
Czyli laseroterapia HILT, jest to jedno z najbardziej nowoczesnych metod mających na celu eliminację bólu w schorzeniach układu ruchu i przyspieszenie regeneracji zniszczonych struktur. To także jest technika nieinwazyjna i bezbolesna.
Laser emituje światło o starannie dobranej długości fali i mocy, dzięki czemu precyzyjnie trafia w problematyczne miejsce i można spersonalizować terapię uwzględniając stopień złożoności schorzenia u danego pacjenta, jego wrażliwość, wiek i trwałość poszczególnych struktur.
Metoda ta jest również wykorzystywana podczas leczenia skręcenia kostki. Pozwala na otrzymanie natychmiastowej ulgi w bólu (dzięki hamującemu działaniu stymulacji fotomechanicznej), poprawę mobilności i funkcjonalności w obrębie stawu, zmniejszenie napięcia mięśni i szybki powrót do normalnych aktywności (takich jak chodzenie, ale także bieganie i uprawianie sportu).
Taping
Jest to metoda tzw: plastrowania polegająca na naklejaniu w odpowiedni sposób plastrów w bolącej okolicy. Taping stawu skokowego umożliwia jego usztywnienie wraz z okolicznymi tkankami. Umożliwia ruch wyłącznie w ściśle określonych zakresach niejako zmuszając mięśnie do układania się w poprawny sposób. W zależności od potrzeb, plastry aplikuje się na mięśnie, więzadła, a także elementy kostne, które łącznie tworzą cały staw.
Taśmy wyróżniają się pod względem różnorodności. Mogą być zarówno sztywne, jak i elastyczne i każdy typ cechuje się zupełnie innymi właściwościami i przeznaczeniem.
Ćwiczenia po skręceniu stawu skokowego
Oprócz terapii przeprowadzanych w gabinetach fizjoterapeutyczych, konieczny jest również wkład własny by w pełni wrócić do zdrowia. Ćwiczenia na skręconą kostkę, które będą regularnie i skrupulatnie wykonywane, skutecznie przyspieszają powrót do zdrowia, zabezpieczą przed nieprawidłowymi zrostami i stymulują uszkodzone tkanki do regeneracji i naprawy.
Ruch w obrębie struktur stawu skokowego usprawnia również krążenie, dzięki czemu więcej krwi dopływa do zniszczonych tkanek, a wraz z nią – niezbędne do życia i dzielenia się komórek tlen i składniki odżywcze.
Choć w Internecie łatwo jest znaleźć zestaw ćwiczeń na skręcony staw skokowy, to jednak zalecana jest wizyta u fizjoterapeuty. Sprawdzi on jaki jest zakres ruchów, siła, koordynacja mięśniowa oraz jak pracują pozostałe stawy. Dzięki temu specjalista ustali konkretne działania i pokaże techniki, które (ze względu na dopasowanie do pacjenta) pozwolą na jeszcze szybsze poradzenie sobie z urazem.
Jeśli podczas wykonywania ćwiczeń ból uniemożliwia ich kontynuowanie – nie można robić ich na siłę. Może to bowiem grozić uszkodzeniem okolicznych struktur i doprowadzić do poważnych powikłań. Być może technika i ustawienie podczas ćwiczeń są nieprawidłowe. Wówczas fizjoterapeuta je skontroluje i skoryguje.
Do najpopularniejszych ćwiczeń po skręceniu stawu skokowego należą:
- Ćwiczenie 1 – wykonuje się naprzemienne ruchy zginania i prostowania stopy w stawie skokowym w maksymalnym zakresie. Należy pamiętać o angażowaniu całych palców poprzez ich zadzieranie i zginanie. Technikę można wykonywać na dwa sposoby: bez zatrzymywania lub z przytrzymaniem końcowych pozycji przez około 5-7 sekund.
- Ćwiczenie 2 – odtwarza się naprzemiennie ruchy supinacji i pronacji, czyli przyciągania stopy w stronę przyśrodkową i odginania jej w drugą. Trzeba zwrócić uwagę na to, by cała kończyna dolna była wobec tych działań obojętna. Ruch powinien odbywać się wyłącznie w stawie skokowym (tak samo jak przy zginaniu, wykonuje się maksymalne odgięcie w obie strony).
- Ćwiczenie 3 – za pomocą taśmy do ćwiczeń (trzymanej jak lejce) i przy wyprostowanej sylwetce wykonuje się te same ruchy stopy jak w ćwiczeniu 1. Zginanie i prostowanie jest jednak w tym przypadku nieco trudniejsze. Jeśli pacjent nie czuje zbyt dużego oporu, warto bardziej naciągnąć taśmę dostosowując do swoich możliwości. Te same czynności powinno się powtórzyć po przywiązaniu taśmy do grzejnika, szafki czy stołu. Tym razem większy opór będzie po stronie grzbietowej stopy.
- Ćwiczenie 4 – trzymając taśmę elastyczną w dłoniach wykonuje się ruchy jak w ćwiczeniu 2. Pronacja i supinacja nie powinny być bierne, należy tak manewrować gumą pociągając ją raz w jedną, raz w drugą stronę, by stworzyć jak największy (ale jednocześnie możliwy do pokonania) opór.
- Ćwiczenie 5 – wykonuje się je w pozycji stojącej w wykroku. Noga ze skręconą kostką znajduje się z przodu, zdrowa z tyłu. Następnie zdrowa jest zginana w stawie kolanowym i przyciągana do przodu bez podpierania jej o podłoże. Po przełożeniu ciężaru ciała na uszkodzoną kończynę, należy stanąć na palcach, by zaangażować mięśnie podudzia. Ruchy obu nóg muszą być ze sobą zsynchronizowane.
- Ćwiczenie 6 – pacjent stoi na nodze chorej, natomiast drugą kończyną zatacza półkole wokół swojego ciała. Tempo ruchu można modyfikować, trzeba jednak pamiętać, że kończyna ze skręconą kostką musi pozostać nieruchoma.
Najczęstsze pytania na temat skręconej kostki
Skręcenie kostki – co robić?
Jeśli dolegliwości bólowe nie są zbyt mocno nasilone, a kostka jest jedynie delikatnie opuchnięta – wizyta u lekarza nie jest konieczna. Warto zastosować tu protokół RICE, w skład którego wchodzi 5 podstawowych działań zachowawczych: odpoczynek, schładzanie stawu, ucisk oraz uniesienie kończyny.
Dużą ulgę może przynieść także stosowanie leków z grupy NLPZ (które skutecznie znoszą ból) oraz maści przeciwobrzękowych i przeciwzapalnych.
Jeśli nie przyniesie to widocznych efektów lub będzie pogorszenie stanu stawu – należy zgłosić się do specjalisty. Techniki fizjoterapeutyczne w postaci terapii manualnej, lasera wysokoenergetycznego czy tapingu w krótkim czasie likwidują ból i przyspieszają powrót do normalnego funkcjonowania. Nie można również zapominać o odpowiednich ćwiczeniach rehabilitacyjnych.
Jak długo boli noga po skręceniu?
Długość trwania dolegliwości jest w ścisłej korelacji ze stopniem uszkodzenia stawu skokowego. Jeśli uraz nie jest rozległy, ból zwykle ustępuje po około tygodniu.
Skręcenie kostki – jak długo nie można chodzić?
To zależy od typu skręcenia i stopnia zaawansowania urazu. Czas rehabilitacji może trwać nawet kilka, kilkanaście tygodni. Nierzadko nawet po pełnym powrocie do normalnych aktywności, specjaliści zalecają noszenie stabilizatora i dalsze stosowanie maści mających na celu zmniejszenie opuchlizny i wykazujące działanie przeciwzapalne.
W standardowej procedurze (kiedy bierze się pod uwagę lekkie lub umiarkowane skręcenie) zaleca się oszczędzanie nogi przez kilka dni (od 5 do 10). Zazwyczaj pacjent sam odczuwa kiedy jest w stanie wrócić do codziennych aktywności.
Czytaj więcej: Nauka chodzenia po złamaniu kostki
Umów się na leczenie skręcenia kostki:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia:
- dr hab. n. med. Jerzy Sułko, “Skręcenie stawu skokowego” https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165580,skrecenie-stawu-skokowego
- “Sprains and strains” https://www.nhs.uk/conditions/sprains-and-strains/
- “Skręcenie kostki” https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z,skrecenie-kostki—objawy–leczenie–odszkodowanie,artykul,1727198.html
- “Sprained Ankle: When Is It Time to See a Doctor?” https://www.uclahealth.org/vitalsigns/sprained-ankle-when-is-it-time-to-see-a-doctor
- Healthwise Staff, “Ankle Sprain. Topic Overview” https://www.uofmhealth.org/health-library/te7557
- https://www.medonet.pl/zdrowie,skrecona-kostka—objawy–powiklania–rehabilitacja,artykul,1729041.html
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Data publikacji: 10.03.2022
Data ostatniej aktualizacji: 29.05.2023
