Medyczna marihuana – czym jest, od kiedy się stosuje?

Przybliżony czas czytania: 6 min.

 

 

Wielowiekowe rośliny ukrywają w swoich łodygach i liściach niezwykły sekret medycyny. Jednak w dzisiejszych czasach jedna z nich wyróżnia się szczególnie, stając się przedmiotem fascynujących badań i kontrowersji – jest nią medyczna marihuana.

Wieloletni zakaz, któremu podlegała, zahamował badania nad jej potencjalnymi korzyściami dla zdrowia, ale dzięki postępowi w medycynie i zaawansowanym badaniom naukowym, właściwości lecznicze marihuany są odkrywane na nowo.

Współcześnie, coraz więcej krajów na świecie dokonuje przełomowych zmian w polityce narkotykowej, otwierając drzwi do badań nad medycznymi właściwościami tej rośliny. Chociaż związane z nią stereotypy wciąż pozostają, to coraz więcej osób i instytucji zdaje sobie sprawę, że medyczna marihuana może okazać się niezastąpionym narzędziem w leczeniu wielu schorzeń i dolegliwości.

Niniejszy artykuł skupi się na fascynujących aspektach medycznej marihuany, ukazując jej potencjał w leczeniu różnorodnych chorób, od łagodzenia chronicznego bólu po poprawę jakości życia pacjentów z nieuleczalnymi chorobami.

Odkrycia te dają nadzieję milionom ludzi na całym świecie cierpiącym z powodu różnych schorzeń, dla których konwencjonalne leki często nie przynoszą ulgi. Medyczna marihuana otwiera przed nimi nowe perspektywy, wnosząc do medycyny nowatorskie rozwiązania, które w przeszłości były uważane za kontrowersyjne.

Zapraszamy więc do pogłębienia wiedzy na temat tej tajemniczej rośliny i odkrycia, jak medyczna marihuana może wpłynąć na przyszłość opieki zdrowotnej, zmieniając życie pacjentów i budząc w nich nową nadzieję.

Przejedźmy razem przez ten fascynujący świat medycznego potencjału marihuany i odkryjmy, jak wiele możemy zyskać, gdy otworzymy umysły na nowe, innowacyjne podejścia do leczenia.

 

Krótka historia marihuany

Historia ludzkości jest od setek lat nierozerwalnie złączona z używkami. Możemy się zżymać na ten fakt, jednak wobec tylu wieków współistnienia człowieka i odkrytych przez niego (coraz to nowszych) produktów odurzających, tylko wyjątkowi ignoranci nie pokusiliby się o analizę tego fenomenu.

Co ciekawe nie jesteśmy jedyni! Pewien gatunek małp, a dokładnie Kotawiec Sawannowy z chęcią sięgają po sfermentowane owoce. No dobrze, ale człowiek zabrną w swej ewolucji znacznie dalej niż małpa i poza fermentującym winogronem zaczął odkrywać coraz to nowsze substancje.

Co ciekawe marihuanę znaliśmy od bardzo dawna. Badania archeobotaniczne ukazują, że już 8000 lat temu na terenie Chin i Tajwanu ludzi mieli do czynienia z konopiami. Jednak ciężko jest dokładnie ustalić kiedy po raz pierwszy konopie zostały użyte w celach odurzających.

Z pewnością było to jeszcze przed naszą erą. Konopie zyskiwały coraz to większą popularność. Używano ich zarówno do celów praktycznych (np. tkaniny) oraz rytualnych. Starożytne mieszanki łączyły konopie z innymi ziołami psychoaktywnymi.

Niemal zawsze w historii psychoaktywnych substancji istnieje próba wykorzystania ich w celach leczniczych. Tak też było z alkoholem, lulkiem czarnym, psychotrią, tytoniem. Nie inaczej stało się z marihuaną.

Pierwotnie oprócz znaczeń rytualnych postawiono na działanie znieczulające. Traktat Charaka Samhita (ok .900 r.p.n.e.) uwzględnia konopie właśnie w tych celach. Nic zatem dziwnego, że dzisiejsi badacze poszukują podobnych zastosowań.

Wymiar medyczny jaki znamy dzisiaj sięga swoimi początkami do odkrycia układu endoaknnabinoidowego (ECS) przez izraelskiego profesora Raphaela Mechoulama. Ten sam człowiek odkrył tak bardzo popularne dziś związki: THC i CBD.

 

Medyczna marihuana w Polsce – stan prawny

Omawiając kwestie medyczne i prawne musimy trochę usystematyzować naszą dyskusję. Przede wszystkim ważna jest terminologia.

Konopie to rośliny z rodziny Cannabaceae. W jej ramach wyróżnia się gatunki Cannabis indica oraz Cannabis staiva, czyli odpowiednio konopie indyjskie i siewne. Istnieją też konopie dzikie (Cannabis ruderalis) ale nie mają one większego znaczenia z punktu widzenia naszej dyskusji.

Marihuana to pojęcie odnoszące się z reguły do konopi wykorzystywanych w celu odurzania się. W związku z czym pojęcie medyczna marihuana jest niejako błędne, jednak na tyle popularne, że należy je zaakceptować.

Prawo jednak nie operuje siatką pojęć potocznych i nigdzie nie wspomina o medycznej marihuanie, a o konopiach włóknistych (choć poprawniej byłoby powiedzieć o uprawnych. Z punktu widzenia pacjenta, medyczna marihuana to zwykle konopie indyjskie wykorzystywane w lecznictwie.

Zatem przyjmuje się, że pod tym pojęciem kryje się wykorzystanie tych konopi, w celach medycznych, których wytwarzanie (uprawa), obrót czy posiadanie są kontrolowane w świetle ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Ale i tutaj znajdziemy swoiste kameleony, które będą upodabniać się do innych produktów. Zatem należy przedstawić dokładną nomenklaturę:

• Produkty lecznicze z konopi – mają zawartość THC powyżej 0,2% i są zarejestrowane jako lek
• Produkty lecznicze z CBD – mają zawartość THC mniejszą niż 0,2% i też są zarejestrowane jako lek. Ich dobroczynne działanie oparte jest o CBD, a nie o THC (jak w przypadku tych pierwszych).
• Medyczna marihuana – zawartość THC powyżej 0,2%, ale brak jest rejestracji lekowej
• Produkty CBD – zawartość THC poniżej 0,2% oraz brak rejestracji lekowej

Obecny stan rzeczy został uregulowany w 2017 roku. Na mocy nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 7 lipca 2017 r. Przyjęto wtedy, że „ziele konopi innych niż włókniste” może stanowić surowiec farmaceutyczny przeznaczony do sporządzania leków recepturowych wydawanych pacjentom wyłącznie z przepisu lekarza.

Dopuszczenie surowca farmaceutycznego w postaci konopi indyjskich do sprzedaży wymaga uprzedniego pozwolenia wydanego przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Legalizacja ta została przeprowadzona w modelu farmaceutycznym, co oznacz, że obrót i wydawanie kontrolują apteki i nie jest to model wolnorynkowy.

Co innego dzieje się w przypadku produktów CBD, czyli tych z zawartością THC poniżej 0,2% i nie będących lekiem. Te sprzedawane są często w formie suplementów, żywności i kosmetyków

Medyczna marihuana wskazania – medyczna marihuana na co pomaga?

Z pewnością znajdziemy opracowania, które będą zachęcać nas do skorzystania z medycznej marihuany w różnorakich celach. Na co jednak naprawdę pomaga ta roślina? Z pewnością należy odsiać informację wynikające z mody, od tych potwierdzonych badaniami.

Najważniejsze z punktu widzenia farmakologii są fitokannabinoidy. Wśród ponad stu zidentyfikowanych związków najważniejsze wydają się być THC (tetrahydrokannabinol) oraz CBD (kannabidiol).

THC wykazuje właściwości przeciwbólowe i przeciwskurczowe, przeciwwymiotne, wzmaga apetyt, zmniejsza motorykę jelit oraz powoduje euforię, lęk lub odurzenie. CBD wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwdrgawkowe, przeciwwymiotne oraz przeciwpsychotycznie – znosi częściowo skutki psychoaktywne THC.

Powstawanie aktywnych czynnie związków zachodzi na drodze dojrzewania rośliny, suszenia oraz palenia surowca.

Pierwszym zarejestrowanym lekiem na bazie konopi indyjskich, który zawierał zarówno THC, jak i CBD był nabiximols (znany pod handlową nazwą Sativex). Lek ten stosowany jest w postaci sprayu do jamy ustnej w leczeniu bólu neuropatycznego, spastyczności i innych objawów stwardnienia rozsianego.

Sam susz może być zalecany przez lekarza w różnych dolegliwościach. Wśród nich najpopularniejsze to:

• Przewlekły ból neuropatyczny
• Fibromialgia
• Padaczka lekooporna
• Ból nowotworowy
• Ból migrenowy – migrenowe bóle głowy
• Stwardnienie rozsiane
• Wymioty (szczególnie u pacjentów nowotworowych po przebytych zabiegach)
• Choroba Parkinsona
• Zespół Tourett’a

 

Medyczna marihuana, a apteka

Na mocy zmian w 2017 dotyczących ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2017 poz. 1458), w 2018 roku Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL) dopuścił do obrotu jako surowiec farmaceutyczny ziele konopi innych niż włókniste o zawartości THC nie mniej niż 17,1% i nie więcej niż 20,9% oraz CBD nie więcej niż 1%.

Obecne na rynku preparaty różnią się jednak zawartością tych dwóch składników czynnych.

Jedynymi podmiotami, które mogą zamawiać ten surowiec są apteki i to też nie wszystkie. Wymogiem kluczowym jest posiadanie przez aptekę (ogólnodostępną czy szpitalną) wyrobu leków recepturowych. Ogranicza to liczbę placówek, gdzie taki surowiec możemy spotkać.

Placówki posiadające jedynie działy farmacji szpitalnej (np. hospicja) nie podlegają możliwości sprowadzania medycznej marihuany, w rozumieniu definicji ustawy.

 

Medyczna marihuana w Polsce – stan prawny

W związku z owymi regulacjami brak jest karty charakterystyki produktu leczniczego. Niesie to za sobą braki w zaleceniach. Z jednej strony nie ma konkretnych wskazań co do wieku czy dawkowania, zaś z drugiej daje do szersze możliwości do podjęcia terapii.

Z roku na rok przybywa produktów zarejestrowanych przez URPL. Na początku roku 2023 było to jedenaście produktów na bazie konopi.  Koszty suszu są duże, a wynika to z jego długiego transportu i wysokiej stawki VAT.

Susz konopny jest wydawany jedynie w aptekach, na receptę wystawioną przez lekarza. W związku z zarejestrowaniem go jako surowca farmaceutycznego brak jest ulotki wydawanej dla pacjenta.

W związku z tym lekarz powinien szczegółowo wytłumaczyć wszelkie możliwe skutki uboczne oraz przeciwwskazania, omówić model dawkowania i nadzorować kurację.

 

Medyczna marihuana – rodzaje

Jak omówiono powyżej – nie wszystko złoto, co się świeci. Wokół nas pojawiać się będzie wiele nowych produktów na bazie konopi. Będą wśród nich oczywiste wytwory obecnej mody, jak energetyki, żelki czy herbaty mrożone, które z leczeniem nie będą miały nic wspólnego.

• W gabinecie lekarza zostaną przepisane nam zarówno leki na bazie konopi, zawierające THC i CBD, jak chociażby wspomniany Sativex, a także susz konopny (zwany potocznie medyczną marihuaną, który nie ma statusu leku, a środka farmaceutycznego), który w zależności od producenta (i potrzeby zastosowania) będzie miał różne zawartości dwóch głównych składników.
• Pomiędzy jedynymi i drugimi skrajnymi przykładami znajdziemy także wiele produktów CBD bez rejestracji lekowej. Te będą sprzedawane nam pod najróżniejszymi postaciami, w najróżniejszych miejscach na ziemi.
• Bardzo często (aby nie powiedzieć, że niemal zawsze) w przypadku sklepów ze zdrową żywnością, odżywkami i preparatami wellness znajdziemy produkty, które zmyślnie będą czerpać mądre i zdrowotne zastosowania z przebadanych leków z CBD.

Jednak takie przypisywanie właściwości przebadanych leków do preparatów, które lekiem nie są (i najczęściej takich badań nie mają) jest daleko idącym nadużyciem. Przykładowo – właściwości dopuszczonego na UE, w 2019 roku leku Epidyolex nie muszą być takie same, jak produktów nieprzebadanych, o zmiennym składzie, które zawierają CBD.

Wracając do suszu konopnego i jego różnych zawartości THC i CBD, to w zależności czy przeważa ten pierwszy – stosowany jest wtedy w leczeniu pacjentów onkologicznych oraz ze stwardnieniem rozsianym, lub jeśli przewaga jest CBD – susz służy do leczenia migreny czy fibromialgii.

Przykładowo – na polskim rynku znajdziemy susze o zbilansowanej zawartości THC i CBD, jak Aurora (THC 8%, CBD 8%) oraz te o wysokiej zawartości THC, jak na przykład Red No 2 (THC 19%, CBD <1%).

 

Medyczna marihuana – zawartość THC

Jak już wcześniej wspomniano, zawartość THC w suszu konopnym medycznej marihuany może być różna. Dzięki temu lekarze mają większe możliwości terapeutyczne, w zależności od rodzaju i zaawansowanej postaci danego schorzenia.

Zawartość THC w poszczególnych preparatach wahać się będzie od 1% do 22%, przy czym są to wartości skrajne, dla produktów o ważnym co prawda pozwoleniu, jednak chwilowo niedostępnych w Polsce (zmiany kanałów dostaw i inne czynniki wpływają na dynamiczne zmiany rynku).

Dlatego najczęściej zawartość THC będzie oscylowała między 15, a 20% w przypadku produktów bogatych w THC. W przypadku środków zbilansowanych będzie to zawartość od ok. 7 do ok. 8%

Medyczna marihuana – dawkowanie

Prawidłowe i bezpieczne dawkowanie powinien określić lekarz. Działanie poszczególnych preparatów zależy od ich zawartości THC i CBD oraz od uwarunkowań osobniczych.

Na jednych dana ilość po waporyzacji będzie działać silniej, a na innych słabiej. W związku z tym ważna jest samokontrola. Należy zapisywać pobierane ilości i kontrolować efekty. Często zaczyna się od waporyzacji mniejszych ilości preparatu, a następnie sukcesywnie zwiększa.

Medyczna marihuana a policja

• Pacjenci objęci kuracją muszą mieć możliwość swobodnego przenoszenia zakupionych środków leczniczych. W związku z tym, że chociażby droga z apteki do domu musi być legalna, a zażywanie danego środka w charakterze nagłym również nie może stanowić choćby wykroczenia, medyczną marihuanę można posiadać przy sobie i stosować w miejscach publicznych.
• Jedynym właściwym sposobem użycia jest waporyzacja. Nie jest palenie! Waporyzacja wymaga specjalistycznego waporyzatora, który będzie w sposób kontrolowany uwalniał związki czynne. Palenie nie jest procesem stabilnym i doprowadza do strat w substancji leczniczej.
• Zatem prawidłowe zażywanie medycznej marihuany jest dopuszczone przez polskie prawo. Jednak na żądanie policji należy okazać odpowiednie dokumenty potwierdzające legalne stosowanie tego środka. W związku z tym należy mieć przy sobie receptę, zaświadczenie o leczeniu danym produktem oraz fakturę zakupu.

 

Medyczna marihuana a prowadzenie auta

Niestety polskie regulacje nie nadążają za dynamicznie zmieniającym się prawem farmaceutycznym. Na dzień dzisiejszy (07.2023) nie ma określonego granicznego poziomu THC w naszym organizmie, który predysponowałby prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Pacjenci mogą bazować jedynie na wytycznych literaturowych z zagranicznych ośrodków badawczych. College of Family Physicians of Canada zaleca, by po waporyzacji powstrzymać się od prowadzenia pojazdów mechanicznych od ok. 4 do ok. 8 godzin. Długość ta wynika z różnic osobniczych pacjentów.

Instytut Diagnostyki i Leczenia Bólu – Klinika Leczniczej Marihuany podaje, że „ze względu na niedoskonałość Polskich przepisów należy przyjąć że podczas leczenia preparatami konopi, oraz kilka tygodni po zakończeniu leczenia, nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych. Przy czym realne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego występuje od 4 do 8 godzin od przyjęcia leku”

 

Medyczna marihuana – recepta

Receptę na medyczną marihuanę może przepisać każdy lekarz (z wyjątkiem lekarze weterynarii). Jednak może to zrobić dopiero gdy inne dostępne w danym leczeniu metody są nieskuteczne. Będzie to recepta RpW, czyli wystawiana specjalnie na leki narkotyczne.

Środki na niej przepisane nie będą jednak objęte refundacją.

Medyczna marihuana – cena w 2023 roku

Cena medycznej marihuany zależy od producenta i rodzaju danego surowca. Z reguły jest to między 50, a 70zł na gram. W związku z tym zakup opakowania 10g suszu to rząd wielkości około 600zł złotych.

Zatem koszty miesięcznego leczenia potrafią sięgać czasami nawet kilku tysięcy złotych.

Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania medycznej marihuany

• W związku z brakiem kart charakterystyki produktu leczniczego danych środków farmaceutycznych na bazie suszu konopnego należy przyjąć wiedzę w oparciu o dane badawcze różnych ośrodków.
• Najczęstsze działania niepożądane to: suchość w ustach, lęk, rozdrażnienie, euforia, wzrost apetytu, tachykardia, zaburzenia koordynacji i koncentracji, nadciśnienie tętnicze, zawroty głowy, senność i zmęczenie.
• Medyczna marihuana jest przeciwwskazana kobietom w ciąży i karmiących piersią, osobom w młodym wieku, uczulonym na susz konopny oraz chorym na schizofrenię, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, niestabilną depresję, arytmię, niektóre schorzenia układu oddechowego, uzależnienie od narkotyków czy alkoholu.

 

 

Podsumowanie

Jak widać rozwój medycyny przynosi nam z dnia na dzień coraz to nowsze metody leczenia. Nie zawsze nadążają za nimi przepisy prawa. Niekiedy dzieje się tak, że lecznicze rozwiązania znajdują się pod naszym nosem.

Medyczna marihuana z pewnością przynosi ulgę pacjentom cierpiącym z powodu wielu rodzajów bólu. W prowadzenie jej po raz pierwszy do szerszego obiegu farmaceutycznego w Szwajcarii wywołało lawinę następstw.

Dziś dostępna jest także w Polsce. Liczba produktów będących suszem konopnym i środkiem farmaceutycznym rośnie z każdym rokiem. Wiedza społeczeństwa, a przede wszystkim lekarzy i farmaceutów sprawia, że medyczna marihuana staje się coraz popularniejszą alternatywą nie tylko dla pacjentów onkologicznych, ale i dla mniej poważnych schorzeń (w tym bólów migrenowych).

W przyszłości zaobserwujemy znaczny wzrost liczby dostępnych środków w oparciu o CBD i THC. Będą to zarówno leki, środki farmaceutyczne, jaki i najmniej kontrolowane suplementy diety i kosmetyki.

Kierując się własnym zdrowiem należy każde podjęte działanie konsultować z lekarzem i farmaceutą. Leki na bazie marihuany (będącej w świetle prawa narkotykiem) mają silne działanie. Nie należy sięgać po nie z nielegalnych i niesprawdzonych źródeł.

Tylko i wyłącznie prawidłowa i dobrze kontrolowana kuracja może przynieść pożądane efekty.

 

 

 

 

Umów się na fizjoterapię psychosomatyczną:

Tel: 503-733-127

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

OPINIE O NAS:

 

 

 

 

Bibliografia

Kurowska, P., Giermaziak, W. (2020).Personalizacja – przyszłość medycznych konopi?. Farmacja Polska, 2020, 76(2): 73–78

Klinowski, M. (2022). Medyczne konopie i problematyka regulacji produktów CBD. PRZEGLĄD PRAWA MEDYCZNEGO TOM 4 NR 2 (2022): 4-62

Piekuś-Słomka, N. (2020). „Konopie medyczne” – kompendium wiedzy farmaceuty. Farmacja Polska, 2020, 76 (2): 88–92

Znajdek-Awiżeń, P. (2023). ZYM WŁAŚCIWIE JEST MARIHUANA MEDYCZNA – DZIAŁANIE I WSKAZANIA. Aptelia

Szczeklik, A. (2006). Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna.

Craig Reinarman Ph.D., Helen Nunberg M.D. M.P.H., Fran Lanthier M.A. & Tom Heddleston M.A. (2011) Who Are Medical Marijuana Patients? Population Characteristics from Nine California Assessment Clinics, Journal of Psychoactive Drugs, 43:2, 128-135,

KONOPIE MEDYCZNE A PROWADZENIE POJAZDÓW MECHANICZNYCH. [10.05.2023r.]. Instytut Diagnostyki i Leczenia Bólu

Kiedy odkryto psychoaktywne działanie konopi?. [10.05.2023r.]. Pharmacopola Wydawnictwo Naukowe i Specjalistyczne

Talar-Śpionek, A. [10.05.2023r.]. Medyczna marihuana. GdziePoLek

 

 

Data publikacji: 24.07.2023

Data ostatniej aktualizacji: 20.10.2023