Staw skroniowo–żuchwowy to jeden z najbardziej skomplikowanych stawów w ciele człowieka. Podczas mówienia i jedzenia wykonuje wiele skomplikowanych ruchów. Przez cały dzień staw ten intensywnie pracuje i jest często przeciążony, co niejednokrotnie skutkuje pojawieniem się dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego, w skrócie DSSŻ.
Prowadzi to do sporych ograniczeń, bólu i uczucia dyskomfortu. Jakość życia takiego pacjenta spada, a proste czynności, takie jak jedzenie czy mówienie – sprawiają wiele problemów. Sytuacja nie jest jednak bez wyjścia. W leczeniu bólu i dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego bardzo pomocna okazuje się fizjoterapia stomatologiczna.
W praktyce fizjoterapeutów stomatologicznych oraz lekarzy dentystów bardzo często pojawiają się pacjenci, w których staw żuchwowo–skroniowy posiada dysfunkcje, które uniemożliwiają jego prawidłowe funkcjonowanie.
Ta grupa wymaga odmiennego podejścia terapeutycznego niż osoby z chorobami zębów lub przyzębia. Statystyki mówią, że u około 50% pacjentów dolegliwości mijają bez leczenia. Reszta potrzebuje interwencji medycznej, by wrócić do pełnej sprawności.
W Centrum KORE w Swarzędzu (15 min. od centrum Poznania) mamy duże doświadczenie kliniczne w nieoperacyjnym leczeniu stawu skroniowo-żuchwowego.
A zatem jak fizjoterapia stomatologiczna może pomóc w leczeniu bólu i dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego?
Zadzwoń i umów się na wizytę :
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
OPINIE O NAS:
Budowa i anatomia stawu skroniowo-żuchwowego
Na początku warto napisać kilka zdań o budowie SSŻ.
Na kości skroniowej znajduje się dół żuchwowy, który zawiera dołek stawowy oraz guzek stawowy. Natomiast na żuchwie występuje głowa żuchwy, która ma kształt podłużnie elipsoidalny. Powierzchnia stawowa głowy jest skierowana w stronę guzka stawowego.
Wewnątrz stawu skroniowo-żuchwowego znajduje się krążek stawowy.
Jest to owalna płytka, grubsza na obwodzie niż w środku. Krążek zbudowany jest z chrząstki włóknistej i zrasta się z torebką stawową. Dolna powierzchnia krążka jest wklęsła i dopasowana do głowy żuchwy.
Krążek stawowy dzieli jamę stawową na dwie komory i umożliwia przesuwanie się głowy żuchwy podczas ruchów otwierania ust.
Torebka stawowa jest podobna do lejkowatego worka, a jej wierzchołek jest skierowany ku dołowi. Torebka stawowa jest luźna, aby umożliwić przesuwanie się głowy żuchwy podczas otwierania ust.
Staw skroniowo-żuchwowy stabilizują trzy więzadła.
- Więzadło boczne jest trójkątnym pasmem, które wzmacnia torebkę stawową i rozciąga się od podstawy wyrostka jarzmowego kości skroniowej do boczno-tylnej części szyjki żuchwy.
- Więzadło klinowo-żuchwowe przebiega przyśrodkowo, oddalone od torebki stawowej, i rozpoczyna się na kości klinowej oraz szczelinie skalisto-bębenkowej kości skroniowej, a kończy się na powierzchni wewnętrznej gałęzi żuchwy.
- Więzadło rylcowo-żuchwowe ma początek na wyrostku rylcowatym i przyczepia się w rejonie kąta i brzegu tylnego gałęzi żuchwy. Pełni ono funkcję oddzielającą śliniankę przyuszną od podżuchwowej i przechodzi przez nie tętnica szyjna zewnętrzna.
Zaburzenia w pracy tych skomplikowanych struktur anatomicznych mogą powodować tzw. dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego.
Główne objawy dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego (DSSŻ)
Do najczęstszych objawów dysfunkcji stawu skroniowego-żuchwowo zaliczamy:
- ból głowy, promieniujący do uszu i prowadzący do uczucia ucisku za gałkami ocznymi
- ból podczas mówienia, żucia, otwierania i zamykania ust
- blokowanie żuchwy podczas ziewania lub wykonywania nagłych ruchów w stawie skroniowo–żuchwowym
- ból mięśni, odpowiedzialnych za zamykanie i otwieranie ust
- zmianę ułożenia dolnych i górnych zębów.
Co prowadzi do powstawania dysfunkcji stawów skroniowo–żuchwowych?
Przyczyny dysfunkcji w stawie skroniowo–żuchwowym mogą być różne. Bywa również tak, że lekarz nie jest w stanie ustalić, co doprowadziło do obecnego stanu pacjenta.
Główne przyczyny dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego to:
- stres i nieświadome napinanie mięśni twarzy oraz zaciskanie zębów
- choroby reumatyczne atakujące mniejsze stawy, np. reumatoidalne zapalenie stawów
- bruksizm – bardzo mocne zaciskanie szczęki i zgrzytanie zębami podczas snu
- braki w uzębieniu, co prowadzi do ich nieprawidłowego stykania się
- częste żucie gumy i przeciążanie mięśni zgryzu
- urazy mechaniczne jako wynik wypadków komunikacyjnych czy silnych uderzeń w tył głowy
- stan zapalny w obrębie stawu
- obgryzanie paznokci
- nawykowe zagryzanie warg.
Diagnozowanie dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego
Diagnozowanie dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego rozpoczyna się od zebrania dokładnego wywiadu przez specjalistę.
W wywiadzie pacjent często skarży się na:
- ból w omawianym stawie,
- ograniczenie jego ruchomości,
- charakterystyczne przeskakiwanie oraz “klikanie”.
Częstym objawem jest uczucie silnego zaciśnięcia zębów po przebudzeniu oraz zgrzytanie przez sen, które może powodować wybudzanie.
Wymienionym objawom może towarzyszyć również ból głowy, szyi, uszu i barków. Zdarzają się też problemy z wydzielaniem śliny i krwawienia podczas szczotkowania zębów. Dalsza część diagnostyki opiera się na badaniu przedmiotowym, a więc oceny “okiem lekarza”, a także zbadaniu zakresu ruchów w stawie skroniowo–żuchwowym.
Stomatolog oglądając powierzchnie zębów, może zauważyć ich nieprawidłowe ścieranie, zaburzona jest również struktura śluzówek policzków i języka. Badanie wizualne może także uwidocznić obniżenie linii dziąseł oraz przerost niektórych mięśni, mających swój udział w ruchomości stawu żuchwowo-skroniowego.
Jak wygląda leczenie stawu skroniowo–żuchwowego?
Ze względu na skomplikowaną budowę stawu skroniowo–żuchwowego, leczenie dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego jest stosunkowo trudne.
Najczęściej obejmuje ono usuwanie przyczyn, które prowadzą do dysfunkcji, oraz zwalczanie nawyków – nawykowego zagryzania warg, zgrzytania zębami oraz obgryzania paznokci. Niekiedy może być potrzebna interwencja stomatologiczna i protetyczna.
W zależności od przypadku, pomocne są:
- fizjoterapia,
- fizykoterapia,
- ćwiczenia zmniejszające napięcie.
W stanach nagłych dobrze sprawdzają się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które ograniczają ból i stan zapalny, umożliwiając wprowadzenie ćwiczeń bądź terapii manualnej.
Szyna na staw skroniowo-żuchwowy jest wykonywana na specjalne zamówienie i powinna być zakładana na noc przez osoby zmagające się z bruksizmem. Płytka ta chroni zęby przed ścieraniem. Gdy staw skroniowo–żuchwowy jest bardzo zdeformowany, ostatnią deską ratunku jest interwencja chirurgiczna.
Fizjoterapia stomatologiczna w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego
Ból stawu skroniowo–żuchwowego może mieć różne podłoże i tym samym odpowiada na różne metody leczenia. W ostatnim czasie coraz więcej uwagi poświęca się fizjoterapii stomatologicznej jako leczeniu wspomagającemu.
Fizjoterapia i terapia manualna to metody leczenia, którym warto poświęcić więcej uwagi, ze względu na ich zbawienny wpływ na rekonwalescencję osób zmagających się z dysfunkcją stawu skroniowo-żuchwowego.
Wiedza o zastosowaniu terapii manualnej stale rośnie, przez co pacjentom oferowane są zabiegi znacznie skracające czas leczenia.
Wskazaniem do zastosowania terapii manualnej są zaburzenia czynności stawu skroniowo–żuchwowego, nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni oraz zawroty głowy. Do przeciwwskazań zaliczamy świeże złamania, osteoporozę, ostre stany zapalne i nowotwory w obrębie omawianego stawu.
Poniżej omawiamy niektóre metody i techniki, które stosujemy w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo żychwowego.
Mobilizacja stawowa
Mobilizację stawową wdraża się, gdy w stawie obserwuje się zaburzenia ruchu oraz tzw. “blokowanie” stawu, czyli jego przemijająca hipomobilność. Przyczynami zablokowania stawu są najczęściej nieprawidłowe wzorce ruchowe, które prowadzą do patologicznych obciążeń stawów, uszkodzeń, zmian w strukturze stawu i wielu innych niepożądanych zjawisk.
Zabiegi mobilizacji wykonuje fizjoterapeuta, stosując specjalne chwyty. Wykonuje on powolne ruchy o wzrastającym wychyleniu. Zabieg trwa około 20 minut.
Głęboki masaż poprzeczny
Głęboki masaż poprzeczny należy do technik, które są wykonywane poprzecznie do anatomicznego przebiegu tkanek, takich jak więzadła, ścięgna czy mięśnie. Odtworzenie fizjologicznej ruchomości w stawie skroniowo-żuchwowym należy do jej głównych celów.
Poprzeczny masaż prowadzi do usunięcia wewnętrznych lub zewnętrznych sklejeń w tkankach i przywrócenia ich prawidłowego umiejscowienia.
Głęboki masaż poprzeczny wywołuje również efekt przeciwbólowy. Masaż ten prowadzi do usuwania zbędnych substancji, które działają drażniąco na tkanki.
Ten rodzaj terapii jest przeciwwskazany u osób posiadających spore zwapnienia tkanek miękkich, choroby skóry, zapalenia ścięgien o podłożu reumatoidalnym oraz zapalenia w obrębie stawu o etiologii bakteryjnej.
Rozluźnienie skóry przy pomocy stretchingu
W tej metodzie fizjoterapeuta rozciąga skórę nad stawem skroniowo-żuchwowym (w którym zostały stwierdzone zmiany dysfunkcyjne) do granicy elastyczności i utrzymuje ją w tym stanie przez pewien czas, zwykle od 10 do 15 sekund.
Pacjent zwykle odczuwa wtedy powolne rozluźnianie tkanek miękkich w okolicy stawu. Zabieg należy powtarzać, dochodząc małymi krokami do nowych granic elastyczności skóry.
Uogólnione rozluźnienie pozycyjne
W czasie wykonywania tej metody pacjent jest ułożony na wznak. Fizjoterapeuta za pomocą jednej ręki utrzymuje żuchwę pacjenta. Drugą ręką próbuje znaleźć punkt, w którym odpowiedź bólowa jest duża. Zastosowany przez terapeutę delikatny ucisk może doprowadzić do wystąpienia dolegliwości.
Następnym krokiem podczas zabiegu jest zmiana pozycji żuchwy pacjenta z jednoczesnym utrzymaniem punktu ucisku aż do momentu, w którym pacjent przestanie odczuwać dyskomfort. Zabieg kończy się zmianą pozycji żuchwy na taką, która doprowadzi do rozciągnięcia opracowywanych tkanek.
Poizometryczna relaksacja mięśni
Kolejna metoda, która działa cuda w przypadku dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego to poizometryczna relaksacja mięśni. Można ją z powodzeniem stosować u pacjentów ze zdiagnozowanym ograniczeniem otwierania ust. Efekt terapeutyczny tej metody polega przede wszystkim na zwiększeniu zakresu ruchów w stawach skroniowo–żuchwowych.
Terapia punktów spustowych w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego
Co to są punkty spustowe?
Najprościej można je opisać jako miejsca szczególnej wrażliwości, najczęściej zlokalizowane na brzuścu mięśnia, czyli jego zasadniczej części. Objawem charakterystycznym jest tzw. rzutowanie bólu.
Punkty spustowe powstają w większości przypadków w odpowiedzi na spore długotrwałe przeciążenia. W lokalizacji punktu spustowego pomaga dokładna palpacja, czyli obmacanie bolącego miejsca.
Już bardzo niewielka siła nacisku może wywołać u pacjenta ból i dyskomfort. W praktyce fizjoterapeutycznej najczęściej używaną techniką dezaktywacji punktów spustowych jest aktywne uciskanie owych punktów.
Po zniwelowaniu punktu spustowego należy niezwłocznie zastosować poizometryczną relaksację mięśni lub stretching, w celu przywrócenia fizjologicznej długości mięśnia.
Leczenie dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego – masaż
Masaż to zabieg, który w gabinecie fizjoterapeutycznym wykonywany jest najczęściej. Ma on na celu zrelaksowanie pacjenta oraz obniżenie napięcia mięśni zgryzu. Terapeuta w trakcie wykonywania zabiegu skupia się na mięśniach żwaczach, skroniowych i pozostałych, które mają swój udział w ruchach żuchwy podczas mówienia oraz jedzenia.
Aby opracować wszystkie mięśnie, należy również wejść do jamy ustnej. Masaż może być wykonywany przez terapeutę lub przez samego pacjenta. Ten rodzaj terapii na początku może wiązać się z nieprzyjemnymi odczuciami, jednak warto wytrwać, by już po kilku sesjach móc poczuć na własnej skórze jej zbawienne efekty.
Kinesiotaping jako leczenie uzupełniające dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego
Kinesiotaping, zwany również plastrowaniem dynamicznym, to bardzo popularna metoda leczenia nie tylko dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego, ale używana także w celu zniesienia obrzęków i poprawy krążenia. Do głównych celów terapii w wykorzystaniem taśm zaliczamy:
- uśmierzenie bólu
- usprawnienie pracy mięśni
- poprawa przepływu krwi i chłonki.
Kinesiotaping korzysta z odpowiednich bawełnianych plastrów, pokrytych specjalnym klejem, które nakleja się bezpośrednio na skórę pacjenta. Taśmy są stosowane nie tylko przez lekarzy medycyny sportowej, ale także neurologopedów.
Kinesiotaping jest niezwykle skuteczny u pacjentów z hipermobilnością, czyli nadmierną ruchomością w stawie skroniowo–żuchwowym. Profesjonalnie naklejone taśmy pomagają także zredukować napięcie mięśni i niwelują przeciążenia stawu.
Igłoterapia (suche igłowanie) w leczeniu stawu skroniowo-żuchwowego
Metoda fizjoterapeutyczna, która polega na nakłuciu punktu spustowego w mięśniu, a czasem także napiętego pasma mięśniowego. Używa się do tego sterylnych igieł do akupunktury. Chociaż do wykonania tego zabiegu używa się jednorazowych igieł stosowanych w akupunkturze, to obie te metody nie mają ze sobą wiele wspólnego.
Podczas suchego igłowania dochodzi do oddziaływania w miejscu połączenia nerwu z mięśniem, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia napięcia oraz ustąpienia bólu, lub chociaż jego ograniczenia. Aby osiągnąć jak najlepszy efekt, warto łączyć igłoterapię na przykład z terapią manualną.
Laser biostymulacyjny w terapii stawu skroniowo-żuchwowego – zasady działania i zalety
Wykorzystanie słabej wiązki światła o określonej długości fali pozwala uzyskać efekt przeciwbólowy, który jest konsekwencją przemian w komórkach nerwowych. Efekt przeciwzapalny uzyskuje się dzięki wzrostowi stężenia serotoniny. Zabiegi laserowe powodują wzmożone usuwanie produktów zapalenia, regulują procesy metaboliczne oraz korzystnie wpływają na zaopatrzenie mięśni w tlen.
Ćwiczenia, które można stosować w terapii dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego
Ćwiczenia, wykonywane w trakcie leczenia DSSŻ powinny być wdrażane pod okiem profesjonalisty, najlepiej fizjoterapeuty stomatologicznego. Warto zacząć od czegoś prostego, np. rolowania skóry twarzy w celu jej rozluźnienia.
Wyróżniamy trzy rodzaje ćwiczeń, zalecanych w terapii tego schorzenia: ćwiczenia bierne, wspomagane i oporowe. Bardzo ważne jest, by zalecane ćwiczenia były wykonywane tylko i wyłącznie w fizjologicznych zakresach ruchomości stawu skroniowo–żuchwowego i nie powodowały bólu!
Pacjent nie powinien także odczuwać “klikania” w stawie, kiedy wykonuje ćwiczenia.
Najprostsze ćwiczenie polega na leżeniu przodem i jednoczesnym unoszeniu głowy. Prowadzi ono do wzmocnienia mięśni nad- i podgnykowych. W gabinecie terapeutycznym możliwe jest wykorzystanie technik z użyciem szpatułek laryngologicznych w celu przeprowadzenia terapii oporowej języka.
Każda sesja gabinetowa kończy się zadaniem pacjentowi treningu, który powinien wykonywać samodzielnie w warunkach domowych. Są one warunkiem powodzenia terapii i szybkiego powrotu do pełnej sprawności.
Przykładowe ćwiczenia wspomagające regenerację stawu skroniowo–żuchwowego w przebiegu DSSŻ
Ćwiczenia wspomagające staw skroniowo–żuchwowy najlepiej jest wykonywać przed lustrem. Pozycja wyjściowa to wyprostowana, lekko cofnięta broda.
- Czubek języka ułożyć na podniebieniu za górnymi jedynkami. Pozostając w takim ustawieniu należy powoli otwierać usta. Podczas jednej sesji powtarzać ćwiczenie przynajmniej 10 razy.
- Pod brodą trzeba umieścić nasze dwa kciuki. Następnie przechodzimy do powolnego otwierania ust. Szczęka obniża się do dołu w kierunku oporu stawianego przez kciuki. Nasze usta pozostają otwarte przez 10 sekund. Po upłynięciu tego czasu, powoli je zamykamy. Ćwiczenie należy powtórzyć 10 razy.
- Na brodzie układamy dłoń. Między palcem wskazującym a kciukiem umieszczamy żuchwę, tak by odpowiednio ją ustabilizować. Należy pamiętać, aby całe nasze ciało miało prawidłową postawę. Trzeba też unikać garbienia się i przekrzywiania na którąkolwiek ze stron. Żuchwę należy cofnąć ku tyłowi, a w każdej serii ćwiczenie powtórzyć przynajmniej 10 razy.
- Dłoniowa część ręki powinna być umieszczona na policzku. Po otwarciu ust powolnym ruchem – przesunąć żuchwę w prawo. To ćwiczenie wykonuje się analogicznie w lewo, a w serii po 10 razy na jedną stronę.
- Aby wykonać to ćwiczenie, przyda się patyczek do lodów, patyk laryngologiczny, ołówek lub kredka. Patyk trzeba oprzeć o górny łuk zębowy, ale usta muszą pozostać otwarte. W tej pozycji poruszać żuchwą na boki w obu kierunkach. Ćwiczenie powinno być powtórzone po 10 razy najpierw na prawo, a następnie na lewo.
Najczęściej zadawane pytania
Jakie są objawy zapalenia stawu skroniowo–żuchwowego?
Do klasycznych objawów zapalenia stawu skroniowo–żuchwowego należy ból, nadmierne ocieplenie tkanek, obrzęk i zaczerwienienie. Utrudnione jest także mówienie i jedzenie, a każda próba otwarcia ust kończy się bólem, “klikaniem” i ogromnym dyskomfortem. Stan zapalny może wywoływać ból głowy, zębów oraz przeczulicę.
Jak wygląda diagnostyka zapalenia stawu skroniowo-żuchwowego?
Diagnoza jest stawiana przez lekarza stomatologa i opiera się głównie na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu oraz kompleksowego badania – oceny wizualnej, a także sprawdzenia ruchomości w stawach. W pewnych przypadkach lekarz może zalecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Jak złagodzić ból w DSSŻ w warunkach domowych?
Połowa przypadków dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego przechodzi samoistnie lub po zastosowaniu mało inwazyjnych metod leczenia. Do takich bez wątpienia należą leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które można kupić bez recepty. Powodują one złagodzenie bólu, redukują stan zapalny i zmniejszają opuchliznę.
W nagłych stanach dobrym sposobem na redukcję dolegliwości jest wykonywanie naprzemiennych ciepłych i zimnych okładów. Jeżeli objawy nie ustępują albo ulegają nasileniu, należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza stomatologa.
Na czym polega szynoterapia?
Szyny zgryzowe są stosowane w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo–żuchwowego w celu ustabilizowania pozycji żuchwy względem pozostałych struktur, między innymi mięśni, szczęki i więzadeł. Szyna na staw skroniowo–żuchwowy powinna być noszona przez 24h na dobę i ściągana jedynie na czas mycia zębów.
Tylko ten sposób użytkowania daje warunki, by żuchwa mogła ulec przemieszczeniu do fizjologicznego położenia. Czas trwania szynoterapii uzależniony jest od kilku czynników, między innymi stopnia nasilenia problemu oraz indywidualnej odpowiedzi organizmu na zastosowane leczenie. Standardowo szyny są stosowane od 2 do 12 miesięcy.
Co mogę zrobić, by uniknąć uczucia “strzelania” w stawie skroniowo–żuchwowym?
Aby uniknąć tego charakterystycznego, nieprzyjemnego uczucia, należy najpierw zrozumieć, co go powoduje. Jeżeli to wada zgryzu jest przyczyną “strzelania”, należy zasięgnąć porady stomatologa i prawdopodobnie wdrożyć leczenie ortodontyczne. Gdy winne są braki w uzębieniu, najlepiej zasięgnąć porady protetyka.
Przyczyną DSSŻ mogą być także negatywne nawyki, np. żucie gumy, obgryzanie paznokci lub nawykowe zagryzanie wargi. Aby zniwelować klikanie w stawie, trzeba się ich pozbyć.
Na czym polega zwichnięcie żuchwy?
Zwichnięcie żuchwy jest najczęściej konsekwencją nadmiernego otwarcia ust, kiedy to głowa żuchwy wysuwa się do przodu, opuszcza swoje anatomiczne miejsce i pozostaje w nowym położeniu.
Zwichnięta żuchwa wymaga pilnej konsultacji z lekarzem i nastawienia w warunkach znieczulenia. Nie zależy samemu podejmować prób nastawiania ani rozmasowywania takiego stanu, by sobie nie zaszkodzić.
Umów się na leczenie stawu skroniowo-żuchwowego:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia
- mgr Kamil Zaworski, prof. dr. hab. n. med. Robert Latosiewicz, dr. hab. n. med. Piotr Majcher, prof. nadzwyczajny, mgr Tomasz Derewiecki, mgr Ewa Kołodziej: Zastosowanie terapii manualnej w leczeniu zaburzeń stawu skroniowo–żuchwowego.
- Czajkowska D., Lisiński P., Samborski W.: Terapia manualna w leczeniu zespołu bólu mięśniowo-powięziowego w przebiegu bruksizmu.
- Paweł Büttner, Beata Czarnecka, Honorata Shaw: Zastosowanie terapii manualnej w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo żuchwowego.
- Kleinrok M.: Bólowe i bezbólowe objawy związane z zaburzeniami czynności układu ruchowego narządu żucia.
- Frączak B., Ey-Chmielewska H., Zarek A..: Wpływ czynników psychosocjologicznych i psychoemocjonalnych na możliwości generowania dysfunkcji stawu skroniowo żuchwowego w badaniach ankietowych studentów stomatologii.
- Zalewska A., Pawłowicz K., Gałczyk M., Roman C., Waszkiewicz N.: Wykorzystanie technik fizjoterapii w leczeniu patogennego wpływu stresu na narząd żucia w pracy neurologopedy.
- https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/stawy-skroniowo-zuchwowe
Data publikacji: 15.03.2022
Data ostatniej aktualizacji: 10.10.2023
Dagmara Porada - Redaktor medyczny
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
