Problemy z prostatą dotykają milionów mężczyzn na całym świecie, zwłaszcza tych powyżej 50. roku życia. Wraz z wiekiem gruczoł prostaty może ulegać powiększeniu, co prowadzi do szeregu nieprzyjemnych i czasami bolesnych objawów. Na szczęście istnieje wiele leków, które mogą pomóc złagodzić te objawy i poprawić jakość życia.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej różnym rodzajom leków stosowanych w leczeniu problemów z prostatą, jak działają oraz jakie mogą mieć skutki uboczne.
Czym jest prostata?
Gruczoł prostaty to gruczoł wielkości orzecha włoskiego, który znajduje się tuż poniżej pęcherza moczowego u mężczyzn. Jego główną funkcją jest produkcja nasienia, które przenosi plemniki podczas ejakulacji. Jednak wraz z wiekiem u mężczyzn może dojść do powiększenia prostaty, co nazywa się łagodnym rozrostem gruczołu krokowego (BPH).
To powiększenie może powodować wiele objawów, takich jak trudności z oddawaniem moczu, słaby strumień moczu i częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy.
Wykaz leków na prostatę na receptę
Leczenie farmakologiczne schorzeń prostaty opiera się w zasadzie od dłuższego czasu na kilku preparatach. Wśród nich główną grupę stanowią antagoniści rec. α1, inhibitory 5-α-reduktazy steroidowej, inhibitory biosyntezy androgenów, inhibitory receptora androgenowego.
Różne leki z tych grup są stosowane w różnych schorzeniach i nie każdy będzie nadawał się do leczenia przerostu prostaty. Poniżej omówię wszystkie te grupy z przykładami preparatów.
- Antagoniści rec. α1 – to najpowszechniejsza grupa leków na receptę, w leczeniu przerostu prostaty. Receptory te są zlokalizowane postsynaptycznie i dzielą się na podtypy 1A, 1B i 1D.
Leki te stosowane są od dawna w nadciśnieniu tętniczym, bowiem rozkurczają naczynia tętnicze. Podtypy tych receptorów znajdują się w różnych miejscach. W związku z tym oddziaływanie na wszystkie z nich będzie obejmowało szereg działań ubocznych.
- Terazosyna, doksazosyna i alfuzosyna są wykorzystywane do leczenia łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Głównym objawem niepożądanym są spadki ciśnienia.
Jednak istnieją też nowsze generacje. Nazwa selektywni antagoniści rec. α1 oznacza, że nie oddziałują na rec. α2. Jednak w obrębie podtypów powyższe leki selektywne nie są (stąd spadki ciśnienia).
- Tamsulozyna, naftopidyl, silodosyna – to leki selektywne wobec podtypów.
Ten pierwszy lek działa na rec. α1A (obecny w sterczu) i dzięki temu używany jest w leczeniu objawów przerostu prostaty.
Drugi lek to antagonista rec. α1D i używany jest w celu poprawy pojemności pęcherza moczowego (zmniejsza częstość oddawania moczu).Trzeci zaś to również antagonista rec. α1A. Dlatego jest używany w leczeniu objawów przerostu prostaty.
Głównym działaniem ubocznym antagonistów selektywnych wobec rec. α1A jest zaburzenie ejakulacji. Dlatego istotną grupą wydają się być antagoniści łączni rec. α1A i α1D, z pominięciem działania na rec. α1B (obecne w naczyniach). Badania jednak trwają.
Dlatego efektywną terapia jest obecnie skojarzenie selektywnych antagonistów rec. α1A z inhibitorami 5-α-reduktazy steroidowej. Leczenie to jest skuteczniejsze niż monoterapia.
- Inhibitory α-5-reduktazy steroidowej – to również ważna grupa leków. Usprawniają one przepływ moczu i zmniejszają wielkość gruczołu. Hamowanie rozrostu wiąże się z blokadą przekształcania testosteronu do DHT (dihydrotestosteron) – hormonu warunkującego rozrost stercza.
Leki te mogą być stosowane w monoterapii. Jednak często, aby przyspieszyć zauważalne efekty łączy się je z wyżej wymienioną grupą – głównie z tamsulozyną. Wśród stosowanych substancji są finasteryd i dutasteryd.
Preparaty z tej grupy są skuteczne ale leczenie przynosi efekty dopiero po kilku miesiącach. FInasteryd stosuje się w dawce 5mg na dobę, a dutasteryd 0,5mg na dobę.
Efekty uboczne to spadek libido, zahamowanie wytrysku, zahamowanie łysienia. Ten ostatni jest często uznawany za korzystny, stąd mniejsze dawki finasterydu są używane w łysieniu androgenowym u mężczyzn.
- Inhibitory biosyntezy androgenów – ta grupa jest już mniejsza i dotyczy leczenia raka gruczołu krokowego.
Abirateron jest wybiórczym inhibitorem cytochromu p-450 C17 (CYP17). Jest on niezbędny do syntezy androgenów komórek rakowych. Stąd jego zastosowanie. Często bywa łączony z prednizonem i prednizolonem.
Leczenie jest obciążone pewnymi skutkami ubocznymi, w tym: biegunką, nadciśnieniem krwi, obrzękami obwodowymi, hipokaliemią, a nawet zakażeniem dróg moczowych.
- Inhibitory receptora androgenowego – łatwo zauważyć, że tutaj następuje blokada tego samego szlaku co w grupie wyżej, z tym że na innym etapie.
Leki z tej grupy blokują receptor androgenowy i w konsekwencji przyczyniają się do opóźnienia przerzutów u chorych na raka stercza opornego na kastrację.
Do leków z tej grupy wliczamy apalutamid, darulutamid i enzelutamid.
Przy stosowaniu tych leków mogą pojawić się różne działania uboczne, w tym głownie zmęczenie, nadciśnienie, bóle głowy.
Leki na prostatę bez recepty
Na rynku jest wiele preparatów dostępnych bez recepty. Część z nich ma status leku. Są to preparaty roślinne, jednak o przebadanych i udokumentowanych właściwościach.
- Prostamol Uno – lek na bazie wyciągu z owoców boczni piłkowanej (palmy sabałowej). Stosowany jest w leczeniu łagodnego przerostu prostaty.
- Urtix – lek w postaci tabletek, na bazie korzenia pokrzywy. Używany w zaburzeniach oddawania moczu. Lek stosowany – jak podaje producent – „w zaburzeniach czynnościowych dróg moczowych z utrudnieniem oddawania moczu u pacjentów z łagodnym przerostem gruczołu krokowego, po wykluczeniu przez lekarza poważnych zmian”.
- Poldanen – lek w tabletkach. Zawiera wyciąg z kory śliwy afrykańskiej. Stosowany we wczesnym stadium łagodnego przerostu prostaty. Produkt nie może być stosowany u pacjentów z rozpoznanym nowotworem gruczołu krokowego.
Jak widać leki o statusie OTC (bez recepty) są. Ich zastosowanie i dawkowanie należy zawsze skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Dawkowanie i przeciwwskazania znajdują się w ulotce.
Skuteczny lek na prostatę – czym powinien się charakteryzować?
Skuteczność terapii to podstawowe kryterium doboru leku. Pacjenci często pytają o to jakie leki są skuteczne. Ważną kwestią jest siła działania przy odpowiednio minimalnym ryzyku działań ubocznych.
W związku z tym ważnym aspektem jest wybiórczość receptorowa. Jeśli receptory α1 dzielą się na dodatkowe podtypy, a podtyp α1A dominuje w obrębie stercza, to swoistość względem niego dawać będzie celniejsze działanie.
Takim lekiem jest wspomniana tamsulozyna, która bywa łączona z finasterydem w celu optymalizacji terapii. Niemniej zawsze mogą pojawić się skutki uboczne takiej terapii.
Stąd odpowiednią farmakoterapię zawsze powinien dobierać lekarz. Warto jest zaufać specjaliście. Dlatego charakterystykę produktu leczniczego zostawmy mu.
Najnowsze leki na prostatę
Zdecydowanie najnowszą grupą leków w leczeniu dolegliwości prostaty są wymienione wcześniej inhibitory receptora andreogenowego. Wprowadzone w Polsce, leczenia raka prostaty stosunkowo niedawno.
Z pewnością w przyszłości ważną rolę mogą odegrać antagoniści łączni rec. α1A i α1D, z pominięciem działania na rec. α1B (obecne w naczyniach).
Najnowsze leki na prostatę na receptę
Wspomniane wyżej inhibitory receptora andreogenowego (apalutamid, darulutamid i enzelutamid) są lekami na receptę. Ponadto są to recepty Rpz – lek wydawany na receptę do zastrzeżonego stosowania.
Wśród leków stricte na receptę istnieje bardzo wiele preparatów, wśród których najwyższą skutecznością odznaczają się inhibitory selektywne rec. α1.
Wśród nich nowszą generację stanowią leki selektywne wobec podtypów – tamsulozyna, naftopidyl, silodosyna.
Ich działanie jest dobrze poznane, zbadane i bezpieczne. Stanowią często pierwszą grupę leków przy leczeniu łagodnego przerostu prostaty.
Rośliny w leczeniu przerostu prostaty
Jak już wcześniej wspomniałem preparaty bez recepty na polskim rynku zawierają głównie surowce roślinne. Wśród nich najpopularniejsze są:
- Owoc palmy sabałowej
- Kora śliwy afrykańskiej
- Korzeń pokrzywy
- Olej z nasion dyni
- Wyciąg z zarodków kukurydzy
- Wyciąg z kłącza trawy afrykańskiej
- Wyciąg z pyłków traw
- Ziele wierzbówki kiprzycy
- Ziele wierzbownicy drobnokwiatowej
W przypadku leczenia którymkolwiek preparatem zawierającym powyższe składniki należy dobrze zapoznać się z ulotką i skonsultować z farmaceutą lub lekarzem.
Pacjenci znajdą też wiele suplementów diety, jednak warto pamiętać, że suplement to nie lek. Zawierają one często glicynę, β-sitosterol i inne składniki. Stąd przy tak dużej ilości leków bez recepty lepiej zaufać preparatom bardziej sprawdzonym i stale monitorowanym – lekom.
Zaś co do uzupełniania diety dobrze sprawdzą się zwykłe pestki dyni i słonecznika. Szczególnie podkiełkowane. Można tez jeść częściej płatki owsiane, kaszę mannę, kukurydziankę. Zmniejszyć spożycie tłuszczów zwierzęcych na koszt większego udziału warzyw i owoców. Należy też ciepło się ubierać.
Leki na prostatę – podsumowanie
Jednym z najczęściej stosowanych leków do leczenia przerostu prostaty są blokery alfa. Działają one poprzez rozluźnienie mięśni w gruczole krokowym i pęcherzu moczowym, co ułatwia oddawanie moczu.
Przykładami blokerów alfa są tamsulozyna (Flomax) i alfuzosyna (Uroxatral). Chociaż blokery alfa mogą być bardzo skuteczne w leczeniu przerostu prostaty, mogą również powodować skutki uboczne, takie jak zawroty głowy, zmęczenie i bóle głowy.
Innym rodzajem leków często stosowanych w leczeniu przerostu prostaty są inhibitory 5-alfa reduktazy. Działają one poprzez zmniejszenie wielkości gruczołu krokowego, co pomaga złagodzić objawy takie jak trudności z oddawaniem moczu.
Przykładami inhibitorów 5-alfa reduktazy są finasteryd i dutasteryd. Chociaż te leki mogą być skuteczne w zmniejszaniu rozmiaru gruczołu krokowego, mogą również powodować skutki uboczne, takie jak zmniejszona libido i zaburzenia erekcji.
Dla mężczyzn z bardziej zaawansowanymi przypadkami BPH, konieczna może być operacja. Jednym z najczęściej stosowanych rodzajów operacji do leczenia przerostu jest transuretialne usunięcie prostaty (TURP).
Najczęściej zadawane pytania
Tabletki na prostatę – jakie są dostępne na receptę?
Na receptę dostępne są różne preparaty z grupy selektywnych inhibitorów rec. α1. Większość z nich jest w formie tabletek o przedłużonym uwalnianiu lub kapsułek o zmodyfikowanym uwalnianiu.
Tabletki na prostatę – jakie są dostępne bez recepty?
Są to głównie preparaty na bazie surowców roślinnych. Na polskim rynku znajdziemy ich bardzo dużo. Są łatwo dostępne i dobrze przebadane, o ile mają status leku OTC.
Tabletki na prostatę – kiedy warto je stosować?
Leczenie zaburzeń prostaty, w tym najczęściej przerostu, wymaga zawsze konsultacji z lekarzem. Samoleczenie może przynieść ulgę ale zazwyczaj nie wyeliminuje problemu, jeśli ten faktycznie występuje.
Stosowanie tabletek na prostatę w leczeniu łagodnego przerostu zazwyczaj opiera się na preparatach roślinnych. Gdy zauważymy pierwsze symptomy schorzenia warto zacząć leczenie. Pierwszą konsultację uzyskamy już w aptece, zaś w dalszej kolejności należy zwrócić się do lekarza.
Symptomy, które powinny wskazywać na konieczność kontroli i leczenia to: częstomocz, skąpomocz, naglące parcia na mocz, przerywany strumień moczu, poczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.
Leki na prostatę – czy wymagają konsultacji?
W aptekach znajdziemy wiele preparatów dostępnych bez recepty. Są to środki do samoleczenia. Mogą mieć status leku OTC lub suplementu diety. Lepiej wybrać te pierwsze, gdyż podlegają dokładniejsze kontroli i badaniom.
W teorii ulotka powinna rozwiać wszystkie wątpliwości pacjenta, a status leku OTC być bezpieczeństwem normalnego stosowania. Przede wszystkim trzeb trzymać się wytycznych ulotki.
Jednak w praktyce język w niej zawarty stwarza trudności. Zwłaszcza u osób starszych może wystąpić problem ze zrozumieniem lub nawet odczytaniem małych liter.
Dlatego dobrą praktyką jest skonsultować się z farmaceutą w aptece. Można też udać się do lekarza. Będzie to znacznie bezpieczniejsze niż używanie leków bez jakiejkolwiek porady. Nawet tych dostępnych bez recepty.
Leki na prostatę – czy są bezpieczne?
Preparaty o statusie leku są zawsze odpowiednio przebadane i monitorowane. Skoro zostały dopuszczone do użytku to znaczy, że są bezpieczne. Jednak nie oznacza to że nie mogą dawać skutków ubocznych lub interakcji.
Wszelkie przeciwwskazania i działania niepożądane znajdziemy w ulotce, karcie charakterystyki produktu leczniczego i u specjalisty (lekarza lub farmaceuty). Im mocniejszy jest lek, tym silniej możemy sobie zrobić nim krzywdę.
Tabletki na prostatę – kiedy nie brać?
Przeciwwskazania do zażywania leków na łagodny przerost prostaty są wyszczególnione już nawet w ulotce. Wszelkie współistniejące dolegliwości, brane leki i suplementy, a nawet choroby genetyczne obecne w rodzinie należy zgłosić lekarzowi przed rozpoczęciem leczenia.
Prawidłowy wywiad lekarski to podstawa skutecznej terapii. Przykładowo niektórych leków na łagodny przerost prostaty nie można używać podczas raka prostaty. Nawet jeśli są to leki bez recepty.
Lepiej nie wyrządzić sobie dodatkowej szkody. Dlatego lekarze i farmaceuci zawsze odpowiedzą nam na nasze pytania lub skierują do innego specjalisty.
Leki na prostatę – dla kogo są przeznaczone?
Na problemy z prostatą cierpi wielu mężczyzn. Z racji unikalności tego narządu problem ten nie dotyka kobiet (brak stercza).
Łagodny przerost prostaty to problemu wielu mężczyzn po czterdziestym roku życia. Po pięćdziesiątym dotyka on nawet co drugiego Polaka.
Dlatego nie należy wstydzić się tego problemu. Jest on całkowicie powszechny i im szybciej podejmiemy leczenie tym mniejsza będzie jego szkodliwość.
Badania po czterdziestce są bardzo wskazane. Zaleca się też profilaktykę, zmianę diety, więcej ruchu i ciepłe ubrania.
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Specjaliści KORE
Bibliografia:
Baza leków. Prostata – leki na prostatę. [04.04.2023r.]
Czechowicz, K. (2022). Kombinacja trzech leków wydłuża życie u mężczyzn z rakiem prostaty. [04.04.2023r.]
Drabczyk, R. Łagodny przerost prostaty (stercza, gruczołu krokowego): przyczyny, objawy i leczenie. [04.04.2023r.]
Inhibitory 5-α-reduktazy (2022). [04.04.2023r.]
Kiss, A. (2022). Lek pochodzenia naturalnego. Wydawnictwo Lekarskie.
Korbut, R. (2012). Farmakologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kułakowski, A. (2020). Prostata – męski problem. FarmaProfit, 13, 66-67.
Kurowski, J. (2021). Choroby prostaty a sprawność seksualna. FarmaProfit, 18, 38-39.
Martowski, Ł. (2023). Odkrycia anatomiczne i zmiany w paradygmacie naukowego myślenia w średniowieczu na podstawie wybranych autorów tamtej epoki. Człowiek jak lek i obiekt badań, 153-172.
Matławska, I. (2008). Farmakognozja. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
Rang, H.P., Dale, M.M., et al. (2014). Farmakologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Sroka, G. (1989). Poradnik Ziołowy. Warszawa: Instytut Wydawnictwa Związków Zawodowych.
Data publikacji: 25.04.2023
Data ostatniej aktualizacji: 20.10.2023
Ukończył farmację na Uniwersytecie Medycznym imienia Piastów Śląskich we Wrocławiu. Autor publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu farmacji i medycyny. Publikował między innymi w czasopiśmie Pharmacopola. Pasjonat leku roślinnego, etnomedycyny, farmacji klinicznej i historii nauk medycznych. Prywatnie miłośnik futbolu i piwowarstwa.
