Witamina D3 w kroplach – Jakie ma działanie i na co pomaga?

Witamina D znana też pod nazwą witaminą słońca, bo to dzięki niemu jest następuje jej synteza w komórkach skóry. W pierwszych dwóch latach dziecka, w wyniku intensywnego wzrostu ilość tej witaminy w organizmie jest zbyt mały w stosunku do zapotrzebowania.

Dodatkowo w naszej szerokości geograficznej ilość promieni UV, które docierają do nas jest ograniczona np. przez zanieczyszczenie powietrza, co utrudnia jej syntezę. Ciężko też dostarczyć odpowiednie ilości tej witaminy z pożywieniem. Te czynniki powodują niedobory witaminy D_3, które mogą dotyczyć większości z nas.

Dlatego zalecenia jasno mówią o konieczności suplementacji tej witaminy.

Jednak jaką suplementację wybrać, aby skutecznie uzupełnić braki w organizmie?

Jakie ma działanie i na co pomaga witamina D₃ w kroplach?

Jak działanie ma witamina D₃ w organizmie?

Jak już wiemy ta witamina wytwarzana jest w organizmie w komórkach skóry – keratynocytach pod wpływem promieni UV. Jednak stanowi on tzw. prolek, który w organizmie ulega procesom mających na celu przekształcenie go w formę aktywną. Czynną postacią jest więc 1,25-dihydroksycholekalcyferol nazywany też kalcytriolem.

 Aktywna postać stymuluje wytwarzanie białek, które mają udział w transporcie i przemianach wapnia. Zwiększa wchłanianie wapnia i fosforanów w jelitach. Hamuje wydzielanie parathormonu, który odpowiada za uwalnianie wapnia z kości, żeby zwiększyć jego poziom we krwi. To zwiększa poziom wapnia w organizmie, jednocześnie zapobiega demineralizacji kości.

Receptory dla witaminy D₃ znajdują się nie tylko w komórkach nabłonkowych nerek, jelit, osteocytów ale także w keratynocytach,  limfocytach T i B czy makrofagach. Najnowsze badania wykazały, również jej wpływ na prawidłową proliferacje i różnicowanie się komórek skóry. To wyjaśnia wpływ tej witaminy na skórę i układ immunologiczny.

Objawy niedoboru witaminy D3

Często przy niedoborze witaminy słońca, mogą pojawić się objawy takie jak:

• Bóle mięśni
• Przewlekłe zmęczenie
• Skłonność do infekcji
• Bóle kości
• Wypadanie włosów

Takie objawy jednak mogą występować też przy za niskim poziomie innych witamin lub składników mineralnych. Dlatego warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, który pomoże nam ustalić przyczynę dolegliwości.

Suplementacja witaminą D – dla kogo i na co pomaga?

Dla naszej szerokości geograficznej wiadome jest już, że ze względu na zmniejszoną absorbcję promieni UV, a przez to większe ryzyko niedoborów suplementacja witaminy D₃ jest zalecana w każdej grupie wiekowej.

Dodatkowo czynnikiem powodujący obniżony poziom witaminy słońca mogą być: ciemna karnacja skóry, zamieszkanie na niskiej szerokości geograficznej, jesienno – zimowa pora roku, długość ubrań
i nakrycie głowy.

Jeśli chodzi o filtry przeciwsłoneczne to wykazano, że te o wysokim współczynniku ochrony przeciw UVA nie obniżają stężenia witaminy we krwi, a zarazem chronią przed negatywnymi efektami promieniowania słonecznego.

Witamina D3 u dzieci

U niemowląt i małych dzieci niewystarczający poziom witamy D, skutkuje krzywicą. Jeśli dodatkowo występuje niedobór wapnia i elastyczność kości prowadzi to do deformacji. Kręgosłup zostaje wygięty, kolana mogą być szpotowate lub koślawe, a  kości czaszki dają wciskać. Małe stężenie wapnia może powodować skurcze tężyczkowe.

Dodatkowo według zaleceń dermatologów dzieci do 6 miesiąca życia nie powinny być wystawiane na bezpośrednie działanie światła słonecznego. Oczywiście zachęca się do aktywności fizycznej na świeżym powietrzu, jednak z użyciem odpowiedniej odzieży i filtrów ochronnych.

Dlatego suplementacja tą witaminą jest zalecana już od pierwszego dnia życia. Podaje się ją nawet wcześniakom. Jednak tutaj dawkowanie dobierane jest indywidualnie, m.in. na podstawie tego,
w którym tygodniu ciąży dziecko przyszło na świat.

Witamina D3 u dorosłych

U dorosłych niedobór witaminy D₃ może powodować rozmiękanie kości. Jej suplementacja zapobiega skutkom niedoboru, jak i może być stosowana jako leczenie wspomagające w osteoporozie.

Gdy mamy do czynienia z przewlekłą chorobą nerek lub w genetycznie uwarunkowaną krzywicą, która jest oporna na witaminę D najlepszą suplementacją będą hydroksylowane pochodne tej witaminy.

W tych schorzeniach przekształcanie proleku w formę aktywną zachodzi w małym stopniu lub w ogóle. Przez to zmniejsza się wchłanianie wapnia w jelitach , dochodzi do demineralizacji.

Wtedy dawkę witaminy D ustala się wg stężenia wapnia we krwi.

Może też zapobiegać próchnicy, wtedy najczęściej jest podawana z fluorem.

Mniej znane zastosowania witaminy D

Witamina D głównie wymieniana jest przy okazji chorób układu kostnego, jednak ma ona też wpływ na wiele innych układów i narządów.

Istnieje związek między niedoborem witaminy słońca a występowaniu chorób układu mięśniowego. Zmniejsza się wtedy ilość białych włókien mięśniowych przez co postępuje proces starzenia.

Witamina D działa neuroprotekcyjnie. Jej niski poziom zwiększa ryzyko rozwinięcia się chorób neurologicznych. Może to sprzyjać rozwoju choroby Alzheimera i Parkinsona. Także depresji i schizofrenii. Nawet małe i okresowe niedobory kalcytriolu mogą mieć wpływ na zwiększone ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane.

Wysokie stężenie witaminy D za to przyczynia się do wzrostu produkcji katelicydyny – naturalnego antybiotyku. Ma też działanie przeciwzapalne i immunomodulacyjne. Zmniejsza to prawdopodobieństwo zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyce czy nieswoiste zapalenie jelit. Ludzie o mniejszym poziomie tej witaminy we krwi częściej przechodzili infekcje górnych dróg oddechowych.

Niedobory witaminy D przyczyniają się tez do zwiększonego prawdopodobieństwa chorób układu krążenia. Wzrasta ryzyko np.: niewydolności serca, nadciśnienia czy miażdżycy. Co może zwiększać również prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu czy zawału serca.

Pojawiają się doniesienia, że prawidłowy poziom witaminy D może zapobiegać wystąpieniu insulinooporoności i cukrzycy. Istnieje hipoteza,  że kalcytriol zwiększa syntezę insuliny. Udowodniono, że u osób chorych na cukrzyce typu 2 częściej występują niedobory witaminy D.

Sugeruje się też przeciwnowotworowe właściwości witaminy D. Dodatkowo ta witamina zwiększa wrażliwość komórek nowotworowych na cytostatyków, co w powodzeniu wykorzystano w leczeniu raka gruczołu krokowego. Trwają badania nad jej zastosowaniem w leczeniu glejaka.

U osób zmagających się z depresją niedobory witaminy D₃ występują częściej. Ciągła suplementacja może zminimalizować ryzyko nawrotu choroby. To sprawia, że ta witamina może mieć działanie przeciwdepresyjne. Czytaj więcej – leki na depresję

Naturalne źródła witaminy D

Głównym źródłem witaminy D jest jej endogenna synteza w skórze. Dostarcza to aż 90% witaminy. Już nawet 15 minut ekspozycji na światło prowadzi do powstania takiej ilości tej witaminy co spożycie 10000-20000 IU cholekalcyferolu.

Chociaż przyjmujemy tą witaminę z pokarmem, jednak badania pokazują, że są to niewystarczające ilości i jest to mało prawdopodobne, aby uzupełnić niedobory dietą.

Źródłem witaminy D są też olej z wątroby dorsza tzw. tran czy tłuste ryby takie jak węgorz wędzony, śledź czy sardynka. Jednak ich zawartość cholekalcyferolu jest stosunkowo mała i jedna porcja równa się spożyciu 400-500 IU tego składnika.

Pochodną cholekalcyferolu można spotkać również w grzybach, jednak są to bardzo małe ilości.

Jak suplementować witaminę D3 w kroplach i nie tylko?

Po wielu latach badań ustalono jak dużo musimy dostarczyć cholekalcyferolu z suplementacją, aby zachować jego odpowiedni poziom we krwi. Aktualnie rekomendowane dawki dzienne witaminy D₃ dobrane do grupy i wieku pacjentów:

Różne dawki w danej grupie wiekowej mogą wynikać z dobrania dawki do wagi ciała czy stylu życia i diety.

W grupie ryzyka niedoborów tej witaminy są osoby z otyłością. Należy pamiętać, że tacy pacjenci powinni przyjmować podwójną dawkę względem zalecanej.

Kolejną grupą, która wymaga indywidualnego podejścia są osoby z nadwrażliwością na witaminę D. Tu suplementacja powinna przebiegać pod okiem lekarza.

Kobiety w ciąży również muszą suplementować cholekalcyferol, ponieważ ma to wpływ na dziecko.
W przypadku dużych niedoborów u matki objawy krzywicy mogą się pojawić u dziecka już w życiu płodowym i będą widoczne już po porodzie. Większe prawdopodobieństwo niedoboru tej witaminy mają kobiety w ciąży o ciemnej karnacji i mało przebywające na słońcu.

Noworodki, które są karmione piersią ale nie otrzymują suplementów z witaminą D oraz mało przebywają na słońcu również są zagrożone wystąpieniem niedoborów. Zauważono jednak, że duże dawki cholekalcyferolu spożywane przez matkę mogą znacznie podnieść jego poziom u noworodka.

Jednak ze względu na brak długofalowych badań odnośnie wpływu tak dużych dawek na zdrowie kobiety i dziecka, zaleca się suplementację witaminą D już od pierwszego dnia życia.

Dodatkowo suplementy należy przyjmować przy posiłku aby zwiększyć wchłanianie witaminy D.

Preparaty z witaminą D

Na polskim rynku mamy wiele preparatów zwierających witaminę D₃. Występują w różnych postaciach np.: tabletki, kapsułki, krople. Można znaleźć je zarejestrowane jako leki lub jako suplementy diety. Szczególnie te drugie mogą być preparatami wielowitaminowymi, formą wzbogacenia suplementów z wapniem, czy składnikiem oleju z wątroby dorsza.

Jednak łączenie witaminy D z wapniem jest nie wskazane ze względu na to, że preparaty z tym składnikiem mineralnym stosujemy nawet kilka razy dziennie. Zwiększa to prawdopodobieństwo przedawkowania witaminy.

Popularnym połączeniem było też witamina D i K. Nie znaleziono natomiast potwierdzenia w badaniach nad zwiększonym pozytywnym działaniem takiego zestawu.

Najpopularniejszą formą suplementacji są tabletki lub kapsułki. Jednak czasami jako substancje pomocnicze stosowane są składniki, które są alergenami. Dodatkowo suplementacją tej witaminy zalecana jest niemowlętom i małym dzieciom, które nie będą mogły połknąć takiej postaci. Problem z przyjmowaniem tabletek może też wystąpić u osób starszych.

Niektórzy producenci informują o możliwości rozkruszenia tabletki i rozpuszczenia jej w odpowiednim płynie. Jednak to również może stanowić problem, ponieważ tabletki są twarde, a nie każdy senior ma siłę je rozgnieść.

W tym wypadku na pomoc przychodzą nam preparaty z witaminą D₃ w kroplach. Zazwyczaj jest ona rozpuszczona w oleju MCT pochodzenia roślinnego, oleju słonecznikowym czy oliwie z oliwek. Witamina D3 w kroplach dla niemowląt może być podawana jako dodatek do mleka. Dla starszych pacjentów również można ją rozpuścić w płynie. Jest to duże ułatwienie.

 Witamina D₃ dla dzieci w kroplach

Na rynku znajdziemy leki i suplementy witaminy D₃ w kroplach z dopiskiem „kids” lub „baby”. Sugeruje to specjalne przystosowanie preparatu dla najmłodszych pacjentach. Jednak jeśli kupujemy lek bądź suplement, którym składnikiem będzie tylko ta witamina, różnica będzie najczęściej polegała tylko na wielkości dawek.

Z racji tego, że niemowlęta i małe dzieci potrzebują mniejszych ilości witaminy ilość substancji czynnej może być odpowiednio mniejsza, ale jednocześnie będzie dobrana tak, aby łatwo było odmierzyć pożądaną ilość.

Ułatwieniem dawkowania będzie również pompka, pipeta czy zakraplacz dołączony do butelki. Producent podaje na ulotce jaką dokładnie ilość substancji czynnej spożyjemy np. podczas jednego rozpylenia pompką.

Dlatego ważne jest przestrzeganie ilości kropel czy rozpyleń, ponieważ niektóre preparaty mają duże dawki lub ilość substancji czynnej w jednym podaniu jest wystarczająca na cały dzień.

Najpopularniejsze preparaty dostępne bez recepty:

• Juvit Baby D₃ – suplement diety, który ma dołączoną pompkę dla ułatwienia dawkowania.
• Juvit Kids D₃ – nazwą przypomina preparat wyżej, jednak w odróżnieniu od niego jest zarejestrowany jako lek. Nie ma też pompki, tylko zwykły zakraplacz.
• D-Vitum witamina D dla niemowląt – suplement diety. Nadaje się dla niemowląt oraz dla małych dzieci.

Niektóre preparaty oprócz substancji czynnej oraz nośnika jakim najczęściej jest roztwór olejowy mają dodatek cukrów i konserwantów. Są to zbędne dodatki.

Jeśli podajemy witaminę D dodaną do mleka, trzeba upewnić się, że dziecko wypiło całą porcję mleka.

Witamina D3 w kroplach dla dorosłych

Preparaty skierowane dla dorosłych mają zwykle większe dawki witaminy, co przekłada się na mniejsza ilośc kropel do połknięcia. Dawka jest bardziej skoncentrowana.

Najpopularniejsze krople z witaminą D3 dostępne bez recepty:

• Vigalex D₃ – suplement diety, przeznaczony zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci i niemowląt.
• Vigantol witamina D₃ -lek, jeden z najczęściej kupowanych preparatów. W ulotce dawkowanie dostosowane do każdej z grup wiekowych. Od poprzednika różni się nie tylko rejestracją, ale też zawiera większą dawkę w pojedynczej kropli. Kiedyś był on do kupienia tylko z przepisu lekarza.
• Akavit witamina D3 4000IU– suplement diety. Wyjątkowy preparat w naszym zestawieniu, ponieważ w przeciwieństwie od poprzedników jego grupa docelowa to osoby po 75 roku życia. Jest przeciwwskazany u dzieci oraz kobiet w ciąży i karmiących. Wyposażony w pompkę, która jednorazowo podaje dużą dawkę witaminy.

U osób starszych często możemy spotkać się z za niskim poziomem witaminy D, dlatego produkty dedykowane seniorom najczęściej zwierają jej większe dawki. Głównymi przyczynami niedoboru u osób po 65 roku życia są: za mała podaż z żywnością, zaburzone wchłanianie w jelitach, za mała synteza skórna i ekspozycja na światło słoneczne. Do tego często dochodzi upośledzenie przemiany proleku w aktywne metabolity w nerkach i wątrobie.

Niedobory cholekalcyferolu u osób starszych jest szczególnie niebezpieczne. Przez to, że przy niskim poziomie tego związku pojawiają się zachwiania równowagi co skutkuje upadkami. Co przekłada się na urazy, a czasami złamania.

Jeśli chodzi o cenę to zarówno preparaty skierowane dla dzieci jak i dla dorosłych w kroplach zaczynają się od około 15 złotych.

Jak przyjmować witaminę D3 w kroplach?

Normy suplementacji dla poszczególnych grup wiekowych zostały przedstawione powyżej. W ulotkach producenci informują ile cholekalcyferolu znajduję się w jednej kropli/ pompce produktu.

Pozwala to przeliczyć ile kropel bądź psiknięć mamy zaaplikować. Należy przestrzegać zaleceń producenta w ilości stosowania kropel/ psiknięć, ponieważ niektóre preparaty mają bardzo dużą zawartość witaminy D₃ co może prowadzić do przedawkowania.

Wyjątkową sytuacją może być suplementacja zlecona przez lekarza, gdzie możemy przyjmować większe dawki niż te polecane przez producenta.

Interakcje witaminy D

Witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego też należy ją przyjmować z posiłkiem. Zwiększa to jej przyswajalność. Jednak mimo, że jest tak potrzebna do prawidłowego funkcjonowania organizmu ma też pewne ograniczenia w stosowaniu. Wchodzi w interakcje w następującymi lekami:

• zawierającymi glin oraz magnez leki zobojętniające sok żołądkowy
• przeciwpadaczkowymi, nasennymi, uspokajającymi
• o działaniu moczopędnym
• glikokortykosteroidami
• glikozydami naparstnicy
• inne leki zawierające witaminę D lub jej pochodne
• ryfampicyną i izoniazydem

Suplementacje witaminą D najlepiej poprzedzić wizytą u lekarza i zbadaniem jej poziomu we krwi, aby nie doszło też do przedawkowania.

Przedawkowanie witaminy D

Z racji tego, że witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach jej nadmiar nie jest usuwany tak łatwo z organizmu jak np. witaminy C rozpuszczalnej w wodzie. Najwyższa dawka dla osób dorosłych, po której nie powinny pojawić się działania niepożądane to 4000 IU, a dla osób z otyłością 10 000 IU.

Duże dawki stosowane przez dłuższy czas lub nieprawidłowo dobrana do naszego poziomu tej witaminy we krwi suplementacja może prowadzić do jej przedawkowania.

Spowodowane jest to zbyt dużym stężeniem wapnia we krwi. Ten składnik mineralny zaczyna odkładać w nerkach i naczyniach. Zwiększa się też jego poziom wydalania z moczem. Objawy zatrucia:

• wymioty
• bóle głowy
• bóle stawów
• biegunka
• niewydolność nerek

Jednak po odstawieniu preparatów do suplementacji objawy te ustępują.

Witamina D3 w kroplach – Podsumowanie

Jak widać witamina D3 jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Odpowiada nie tylko za prawidłowy rozwój układu kostnego, ale też pełni funkcje immunomodulacyjne czy zapobiega występowaniu schorzeń sercowo-naczyniowych.

Każdy z nas powinien stosować suplementacje z racji na duży potencjał niedoborów w naszej strefie klimatycznej, warto przed tym jednak zbadań poziom witaminy we krwi i skonsultować się z lekarzem, żeby dobrać odpowiednią dawkę.

W aptekach bez problemy znajdziemy odpowiednie dla nas preparaty np.: witamina D₃ w kroplach. Zarówno w postaci leku jak i  suplementów. Jednak wybór tego pierwszego zagwarantuje nam większą jakość preparatu. Warto sprawdzać czy preparaty te zawierają dodatki takie jak cukier czy konserwanty, które nie są w nich potrzebne.

Tel: 503-733-127

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

Rejestracja 10-18:00

OPINIE O NAS:

Dr n. med. Małgorzata Chochowska

fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta uroginekologiczny, hirudoterapeuta

mgr Krzysztof Rujna

fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta urologiczny, hirudoterapeuta

mgr Katarzyna Grabowska

fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta stomatologiczny

 

mgr Agnieszka Woelke

fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta wisceralny

Źródła:

Znaczenie i rola witaminy D w praktyce farmaceutycznej; R. J. Balwierz, A. Niedźwiecka, P.Biernat, A. Jasińska-Balwierz, N. Schäfer, M. Osowski, U.Skotnicka-Graca

Psychiatria Polska. 2017, tom. 51 Wydanie 3; Stefanowski B.; Antosik-Wójcińska A.; Święcicki Ł.

Prewencja krzywicy i niedoboru witaminy D u dzieci i młodzieży; Carol L. Wagner, MD, Frank R. Greer, MD, Sekcja Karmienia Piersią i Komisja ds. Żywienia

Farmakologia i toksykologia, E. Mutschler, G. Geisslinger, H. K. Kroemer, S. Menzel, P. Ruth

Witamina D – nowe spojrzenie w medycynie i reumatologii; B. Grygiel-Górniak, M. Puszczewicz

Data publikacji: 24.03.2023

Data ostatniej aktualizacji: 06.10.2024

Julia Kucharczyk - redaktor medyczny

Studiuje farmację na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Od zawsze interesuję się, tym jak chemia wpływa na organizm człowieka. Zainteresowania i łatwość w pisaniu zaowocowały tworzeniem artykułów. Wolny czas spędza na czytaniu książek i długich spacerach.