Seksualność bez wątpienia jest niezwykle istotnym aspektem życia zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. Niestety istnieje szereg sytuacji, w których panie nie są w stanie czerpać odpowiedniej przyjemności ze współżycia. Taki stan wynikać może z przyczyn psychologicznych lub organicznych.
Jedną z dysfunkcji seksualnych przyczyniających się do znacznego pogorszenia jakości życia jest pochwica. Zaburzenie to polega na mimowolnym skurczu mięśni pochwy w trakcie penetracji i powodować może znaczny dyskomfort, a nawet dolegliwości bólowe. Choć o dyspareunii mówi się coraz więcej, wciąż jest to dysfunkcja wywołująca poczucie zawstydzenia.
Warto jednak zgłosić się ze swoim problemem do lekarza, ponieważ w zdecydowanej większości przypadków jest to stan wyleczalny.
W Centrum KORE w Swarzędzu posiadamy duże doświadczenie kliniczne w leczeniu pochwicy.
Co to dokładnie jest pochwica?
Jakie mogą być jej przyczyny?
Jakie są możliwości jej leczenia?
Z artykułu dowiesz się:
Pochwica -co to jest?
Pochwica (ang. vaginismus), nazywana również zespołem Mariona-Simsa, jest zaburzeniem seksualnym występującym u kobiet w różnym wieku, choć częściej spotykane jest u osób młodych. Polega na nawracającym lub utrzymującym się, niezależnym od woli skurczu mięśni pochwy, a dokładniej mięśni dna miednicy, które otaczają pochwę z zewnątrz.
Powoduje to „zamknięcie” wejścia do pochwy, a co za tym idzie – znacznie utrudnia, a w wielu przypadkach nawet uniemożliwia, jej penetrację, zarówno za pomocą członka, palca, jak i zabawek erotycznych. W niektórych przypadkach pochwicy towarzyszy także silny skurcz mięśni ud, co dodatkowo nasila dolegliwości.
Próba umieszczenia czegokolwiek wewnątrz pochwy wywołuje znaczny dyskomfort, a często także bardzo silny ból. U niektórych kobiet tego typu dysfunkcja seksualna pojawia się wyłącznie w sytuacjach zbliżeń intymnych, u wielu jednak bolesne może być także zakładanie tamponu lub badanie ginekologiczne, co dodatkowo pogarsza sytuację.
Szacuje się, ze pochwica dotyczyć może od 1-6% kobiet. Liczba ta jest niestety ciężka do dokładnego określenia ze względu na to, że większość pań nie zgłasza swoich dolegliwości do lekarza. Wynika to z faktu, że pochwica wywołuje często poczucie wstydu, niepokoju, a nawet poczucia winy.
Kobieta pozbawiona jest możliwości czerpania przyjemności ze zbliżeń, co nierzadko doprowadza do całkowitego wycofania się z sytuacji intymnych. Powoduje to realne pogorszenie życia, zarówno seksualnego, jak i codziennego.
Wyróżnia się dwa rodzaje pochwicy – pierwotną i wtórną. Podział ten uzależniony jest od momentu, w którym u pacjentki po raz pierwszy wystąpiły objawy.
W przypadku pochwicy pierwotnej trudności w penetracji pojawiają się w momencie rozpoczynania aktywności seksualnej. Pochwica wtórna natomiast może pojawić się w każdym momencie życia, pomimo wcześniejszego braku problemów ze zbliżeniami intymnymi.
Przyczyny pochwicy
Przyczyny pochwicy mogą być bardzo różnorodne. Wyróżnić można dwa główne źródła dolegliwości – psychologiczne oraz organiczne. Nierzadko mogą one także ze sobą współwystępować. Psychogenne zaburzenia kurczliwości pochwy w klasyfikacji ICD-10 znaleźć można pod numerem F52.5.
Mogą one wynikać między innymi z przeżycia traumatycznych zdarzeń w przeszłości, na przykład molestowania seksualnego. Źródłem często są także problemy w związku oraz brak poczucia komfortu między partnerami. Należy także wspomnieć o konflikcie na tle religijnym.
Grono kobiet wychowanych jest w przeświadczeniu, że stosunek seksualny jest czymś grzesznym i powinien być wyłącznie narzędziem do płodzenia potomstwa. Takie podejście może powodować poczucie winy i wynikające z tego zaburzenia na tle seksualnym. Niektóre kobiety mają wręcz przeciwne zdanie i dysfunkcja w ich przypadku spowodowana jest lękiem przed zajściem w ciążę.
Pochwica może także wynikać z obawy przed pierwszym współżyciem, zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową, wstydu, niskiego poczucia własnej wartości, braku akceptacji własnego ciała, a także z przewlekłego stresu.
Warto zwrócić uwagę także na fakt, że wiele dysfunkcji seksualnych jest wynikiem braku lub nieprawidłowej edukacji seksualnej.
Brak znajomości anatomii narządów płciowych oraz błędne przekonania na temat seksu bardzo często przyczyniają się do różnego rodzaju zaburzeń.
Pochwica organiczna (ICD-10 – N94.2) wynika z nieprawidłowego funkcjonowania narządów rodnych lub innych układów narządów. Przyczyną takiego stanu mogą być wrodzone wady rozwojowe, na przykład zarośnięcie pochwy.
Nieprawidłowa anatomia może być także spowodowana przebytym urazem krocza lub sromu, a także niektórymi zabiegami operacyjnymi, na przykład histerektomią. Źródłem zaburzeń seksualnych może być również nadreaktywność mięśni, zaburzenia nerwowe, hormonalne lub naczyniowe.
Jeszcze inną przyczyną są infekcje pochwy, a nawet endometrioza. Nie można zapomnieć, że dysfunkcja seksualna jaką jest pochwica może być także niepożądanym skutkiem działania niektórych leków, na przykład leków uspokajających lub leków na depresję, lub też przebytej radioterapii.
Pochwica – objawy
Podstawowym objawem pochwicy jest mimowolny skurcz pochwy przed lub w trakcie penetracji. Może się to zdarzyć w przypadku współżycia, masturbacji, a czasem nawet aplikacji tamponu lub badania ginekologicznego. U niektórych kobiet reakcja jest na tyle silna, że spazm pojawia się nawet na samą myśl o którejś z tych sytuacji.
Część pacjentek skarży się także na skurcz ud, co dodatkowo wzmaga trudności z penetracją. Towarzyszy temu zwykle silny ból wnętrza pochwy lub jej przedsionka. Objawem dotyczącym większości kobiet z pochwicą jest także wzmożone napięcie (przeczulica) wędzidełka tylnego pochwy i często bardzo silny ból podczas stosunku.
Vaginismus jest zaburzeniem niezwykle niekomfortowym, prowadzącym do konfliktów, zawstydzenia, spadku poczucia własnej wartości. Pojawia się spadek libido, lęk przed współżyciem, a co za tym idzie – unikanie zbliżeń. Wszystko to prowadzi do znacznego pogorszenia jakości życia pacjentki.
Pochwica – leczenie
Leczenie pochwicy jest jak najbardziej możliwe i przynosi doskonałe efekty. Szacuje się, że ponad 80% pacjentek po zakończeniu terapii uzyskuje pełne wyleczenie. Pierwszym i podstawowym krokiem do pozbycia się objawów pochwicy jest rozpoznanie jej przyczyny. W zależności od źródła dolegliwości stosuje się psychoterapię, fizjoterapię lub farmakoterapię.
W wielu przypadkach konieczne jest również połączenie kilku metod w celu uzyskania jak najlepszych efektów. Co robić w przypadku zauważenie u siebie objawów zespołu Mariona-Simsa? Należy udać się do lekarza ginekologa, fizjoterapeuty uroginekologicznego, seksuologa lub psychoterapeuty. Czasem pomocne bywają sesje psychoterapii online.
Każdy z nich powinien być w stanie zalecić odpowiednią diagnostykę, w razie konieczności skierować do innego specjalisty, a w konsekwencji – pomóc w wyleczeniu. Jedno jest pewne – leczenie pochwicy wymaga czasu i cierpliwości.
W większości przypadków vaginismus spowodowany jest problemami na tle psychologicznym. W takim przypadku rozwiązaniem dającym doskonałe efekty jest psychoterapia (także psychoterapia online). W trakcie rozmowy pacjentka ma możliwość zmierzenia się ze swoimi przekonaniami, obawami, przeżyciami.
Terapia otwiera wiele drzwi, pomaga zrozumieć siebie i przyczyny trudności we współżyciu.
Znając ich źródło i przepracowując swoje schematy działania znacznie łatwiej jest pozbyć się objawów pochwicy. Psychoterapia może przebiegać w różnych nurtach w zależności od pacjentki. Jedną ze stosowanych metod jest wizualizacja celu. W przypadku, gdy pochwica związana jest z brakiem dostatecznej wiedzy na temat seksualności, świetne efekty przynosi także odpowiednia edukacja seksualna.
Pochwica a leki
W celu wyleczenia pochwicy w niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie farmakoterapii. Lekami najczęściej wykorzystywanymi są preparaty przeciwlękowe (np. inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, benzodiazepiny), przeciwdepresyjne, rozkurczające lub przeciwbólowe, szczególnie w postaci maści lub żelu.
W części przypadków konieczne może być także zastosowani terapii hormonalnej. Badania wskazują jeszcze jedną skuteczną metodę farmakologicznego leczenia pochwicy – za pomocą iniekcji z toksyny botulinowej (botoksu).
Fizjoterapia w pochwicy
W leczeniu pochwicy niezwykle istotne znaczenie ma także fizjoterapia. Jedną z najważniejszych i najbardziej efektownych metod jest tak zwana desensytyzacja. Polega ona na nauce rozluźniania mięśni pochwy za pomocą specjalnych narzędzi nazywanych rozszerzaczami lub dilatatorami.
Mają one podłużny kształt i wykonane mogą być z różnych materiałów. Urządzenie należy powoli wprowadzać do pochwy przyzwyczajając mięśniówkę do tego ruchu. Rozszerzacze mają stopniowo zwiększające się rozmiary i z czasem należy wykorzystywać coraz większe obiekty.
Tego rodzaju desensytyzacja dzięki stopniowej ekspozycji na coraz większe dilatatory ma na celu zmniejszenie reakcji lękowej, obawy przed bólem i rozluźnienie mięśniówki pochwy. Dzięki temu w sytuacji zbliżenia nie dochodzi do mimowolnego jej skurczu.
Metodę tą można stosować samodzielnie lub z pomocą odpowiednio wykwalifikowanego i zaufanego fizjoterapeuty uroginekologicznego. Warto zaznaczyć, że połączenie systematycznej desensytyzacji z psychoterapią przynosi jeszcze lepsze efekty.
W fizjoterapii stosowane są także metody terapii manualnej. Może być ona prowadzona przez powłoki brzuszne, per vaginum lub per rectum. W ten sposób fizjoterapeuta dba o opracowanie napiętych mięśni miednicy mniejszej. Skuteczną metodą może być także biofeedback, elektrostymulacja lub terapia promieniowaniem podczerwonym.
Pochwica – ćwiczenia
Leczenie pochwicy wymaga czasu. Aby efekty były widoczne jak najszybciej, warto zadbać o systematyczne wykonywanie ćwiczeń. Można to robić samodzielnie w domu lub pod okiem fizjoterapeuty.
Ćwiczenie 1
- Połóż się na plecach z rękami wzdłuż tułowia i nogami ugiętymi w kolanach.
- Unieś biodra do góry w taki sposób, aby Twoje uda, brzuch i klatka piersiowa tworzyły jedną linię.
- Spinając biodra utrzymaj tą pozycję przez 5 sekund.
- Powtórz 10 razy.
Ćwiczenie 2
- Uklęknij na jednym kolanie, dłonie ułóż na kolanie będącym w górze.
- Pochyl się biodrami do przodu do momentu uczucia rozciągania w udach.
- Utrzymaj pozycję przez 5 sekund.
- Wykonaj to samo na drugą nogę.
- Powtórz 10 razy.
Pamiętaj także o ćwiczeniach na pochwicę z wykorzystaniem specjalnych rozszerzaczy. Ich systematyczne wykonywanie wykazuje bardzo dobre efekty lecznicze.
Umów się na diagnostykę i leczenie pochwicy:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Specjaliści KORE
fizjoterapeuta ortopedyczny, fizjoterapeuta uroginekologiczny, hirudoterapeuta
Źródła:
- „Zaburzenia seksualne u kobiet” Wytyczne postępowania klinicznego dla lekarzy położników i ginekologów (https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/959/original/69-79.pdf?1472035016)
- „Zaburzenia związane z bólem podczas stosunku płciowego (pochwica i dyspareunia)” med. Łukasz Müldner-Nieckowski (https://www.mp.pl/pacjent/seksuologia/zaburzenia-seksualne/u-kobiet/104469,zaburzenia-zwiazane-z-bolem-podczas-stosunku-plciowego-pochwica-i-dyspareunia)
- „Vaginismus Treatment: Clinical Trials Follow Up 241 Patients” Peter T. Pacik, Simon Geletta (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5440634/)
Małgorzata Skubis – Redaktor medyczny
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
Data publikacji: 06.10.2022
Data ostatniej aktualizacji: 02.09.2023
