Orteza na nadgarstek. Nadgarstek to skomplikowana struktura o złożonej budowie anatomicznej. Powoduje, że nierzadko jego uszkodzenia są powodem dolegliwości pacjentów. W przeciwieństwie do stawu o typowej budowie nadgarstek nie jest zbudowany z dwóch kości tworzących główkę i panewkę.
Tworzy go aż 8 kości (nazywane kośćmi nadgarstka), które ułożone są w dwóch szeregach i łączą się między sobą. Dodatkowo wspomniane kości tworzą stawy z kośćmi sąsiadującymi – szereg bliższy z kośćmi przedramienia, szereg dalszy natomiast – z kośćmi śródręcza. Ich połączenia stawowe to zintegrowana struktura o wspólnych właściwościach funkcjonalnych. Oprócz tego rodzaju połączeń nadgarstek stabilizowany jest poprzez swoje więzadła zewnętrzne i wewnętrzne.
Nadgarstek – dlaczego urazy są tak popularne?
Urazy tej części ciała są nadzwyczaj powszechne, ponieważ przy najzwyklejszym potknięciu odruchowo asekurujemy się rękoma, próbując zamortyzować uraz. Najbardziej narażeni na jego kontuzje są sportowcy, u których wysokie jest ryzyko upadku, lub którzy w uprawianym przez siebie sporcie wykorzystują ręce. Nadwyrężenia często jednak zdarzają się w życiu codziennym, chociażby w wyniku dźwigania ciężkiej torby z zakupami.
Gdy dolegliwość ze strony nadgarstka stanowi zwykłe nadwyrężenie lub stłuczenie, wystarczająca jest w większości przypadków jedynie terapia zachowawcza, czyli np. kilkudniowy odpoczynek. Czasem potrzebna jest także terapia manualna. Jeśli problem wydaje się bardziej skomplikowany, niezbędne w działaniach terapeutycznych będzie wykorzystanie ortezy, o czym poinformuje lekarz lub fizjoterapeuta.
Orteza nadgarstka jest pomocna m.in. w przypadku:
-
zmian zwyrodnieniowych nadgarstka (takich jak artretyzm),
-
deformacji nadgarstka,
-
przykurczów stawu,
-
urazów skrętnych,
-
niedowładów i paraliżów wywołanych chorobą nabytą, np. udarem,
-
chorób wrodzonych (np. mózgowe porażenie dziecięce).
Używana jest równie często przy bardziej powszechnych kontuzjach – złamaniach, skręceniach, zwichnięciach i stłuczeniach. Można stosować ją również profilaktycznie, gdy nadgarstek jest nadmiernie narażony na urazy, a także jako zastępstwo po zdjęciu gipsu.
Należy pamiętać o tym, że urazy stawów (nie tylko w obrębie ręki) wymagają jak najszybszej interwencji ze strony pacjenta. Zaniechanie leczenia może spowodować bardziej skomplikowane dolegliwości, a także szereg różnych powikłań.
Na wizycie specjalista zarekomenduje odpowiedni stabilizator nadgarstka. Otrzymasz także zlecenie na
ortezę nadgarstka refundowaną przez NFZ.
Umów się na leczenie w Swarzędzu:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Czym tak naprawdę jest orteza?
Nazwa orteza to skrót pochodzący od dwóch słów – ortopedyczna proteza. Jest to przedmiot powszechnie wykorzystywany w ortopedii i fizjoterapii, mający za zadanie stabilizację (czyli unieruchomienie lub ograniczenie ruchów) stawu lub odcinka ciała, który tego wymaga. Dzieje się tak np. w wyniku urazów – zwichnięć, skręceń stawów czy zerwań więzadeł.
Dzięki temu orteza chroni pacjenta przed nawrotem dolegliwości bólowych, powoduje zmniejszenie obrzęków towarzyszących urazowi i umożliwia szybszy powrót do zdrowia.
Ortezy wykorzystywane są w przypadku złamań, gdy tego typu uszkodzeniom ulegają kości krótkie i płaskie. Zazwyczaj jest bardziej praktycznym zamiennikiem opatrunku gipsowego, który coraz częściej ustępuje także innym formom usztywnienia i unieruchomienia ciała, ze względu na to, że są bardziej praktyczne.
Wykonane są one najczęściej z nowoczesnych materiałów, które odprowadzają wilgoć skóry i zapewniają prawidłowy przepływ powietrza, a także zapobiegają wahaniom temperatury wokół chronionego miejsca.
Materiał, który pokrywa ortezę od zewnątrz, powinien być miękki i przyjemny dla skóry – taka konstrukcja zapobiega powstawaniu dodatkowych otarć i tak już uszkodzonej części ciała. Element usztywniający ortez stanowią poduszki powietrzne umieszczone między warstwami materiału.
Pod względem konstrukcji wyróżnić można trzy grupy ortez – miękkie (elastyczne), półsztywne (półelastyczne) i sztywne. Ze względu na pełnioną funkcję można natomiast wyróżnić ortezy korekcyjne, kompensacyjne, kompresyjne oraz stabilizujące.
Najbardziej powszechne są ortezy stabilizujące, wśród których wyróżnić można ortezy przeznaczone dla kolejno wymienionych części ciała:
- staw barkowy,
- staw łokciowy (tu zaliczają się też ortezy odwodzące barku),
- nadgarstek i ręka,
- staw biodrowy,
- staw kolanowy,
- staw skokowy,
- odcinek szyjny kręgosłupa,
- odcinek piersiowy kręgosłupa,
- odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa.
Istnieje zatem wiele rodzajów ortez. W poniższym tekście przybliżony zostanie temat ortez nadgarstka i ręki. Można je kupić w sklepach ortopedycznych, aptekach, sklepach sportowych, a nawet w wybranych supermarketach.
Stosowanie ortezy może stanowić samodzielne działanie, jakie wykonuje pacjent w celu usprawnienia ciała. Może być również elementem leczenia zachowawczego (czyli nieinwazyjnego) lub inwazyjnego. Jeśli niemożliwa jest korekcja kończyny lub tułowia za pomocą ortezy, na przykład ze względu na zbyt dużą deformację, niezbędna może okazać się ingerencja chirurgiczna.
Orteza na nadgarstek przy cieśni
Zespół cieśni kanału nadgarstka (popularnie zwany także zespołem cieśni nadgarstka) to schorzenie wywołane długotrwałym uciskiem na nerw pośrodkowy, który biegnie w obrębie kończyny górnej. Rozpoczyna on swój przebieg w okolicach pachy i kieruje się w dół, wzdłuż ramienia i przedramienia.
Wspomniany w nazwie choroby kanał nadgarstka to wąska struktura przypominająca wyglądem tunel. Można go sobie wyobrazić, obracając prawa rękę kciukiem do zewnątrz. W tej pozycji wewnętrzna część dłoni ustawiona jest do góry.
Nerw pośrodkowy (na ilustracji median nerve) jest odpowiedzialny za czucie powierzchowne i głębokie trzech i pół palca – kciuka, palca wskazującego, palca środkowego i połowy palca serdecznego – oraz za potliwość dłoni.
Objawami zespołu cieśni kanału nadgarstka są:
-
ból, mrowienie i drętwienie w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego (kciuk, palec wskazujący, palec środkowy i połowa palca środkowego od strony palca serdecznego) w nocy bądź zaraz po obudzeniu,
-
mocny ból przedramienia,
-
uczucie obrzęku palców.
Najczęściej pojawia się jako wynik złamań z przemieszczeniem nadgarstka bądź części dalszej kości przedramienia i nieprawidłowości w gojeniu się tkanek uległych urazowi.
Zespół ten występuje też często podczas przebiegu chorób reumatoidalnych i zwyrodnieniowych np. zapalenia pochewek maziowych ścięgien mięśni zginaczy, innych stanów zapalnych tkanek, u osób wykonujących pracę manualną wymagającą powtarzalnych ruchów ręki, w przypadku guzów w sąsiedztwie nerwu pośrodkowego i krwawienia okołostawowego.
Może pojawić się w trakcie trwania trzeciego trymestru ciąży. Rzadsze przyczyny to np. amyloidoza lub obrzęk śluzowaty.
Objawy mogą pojawiać się nawet przy wykonywaniu mało wymagających czynności, np. podczas zwykłego trzymania gazety. Należy mieć na uwadze, że drętwienia i postępujący zanik mięśni w obrębie dłoni stanowią przyczynę niepełnosprawności. Schorzenie może zostać rozpoznane już na podstawie samego wywiadu z pacjentem.
Przy cieśni nadgarstka jego unieruchomienie na noc łagodzi lub usuwa objawy. Usztywnia ona staw promieniowo-nadgarstkowy i palce, przez co redukuje ból i opuchliznę. Na rynku dostępne są ortezy, które immobilizują rękę od przedramienia do paliczków dalszych i taka orteza właśnie wykaże działanie terapeutyczne.
Inną propozycją jest orteza z szyną, a jeszcze lepszym wyborem będzie orteza nadgarstka i kciuka, ponieważ obejmuje swoim działaniem całość stawów występujących w obrębie dłoni.
Wybór odpowiedniego sprzętu jest zależny od oceny stanu zdrowia pacjenta, dokonanej przez lekarza lub fizjoterapeutę. Przy doborze ortezy właściwej dla danej osoby należy wziąć pod uwagę następujące, indywidualne aspekty:
-
Rozmiar – część ortez może dopasować się do każdego rozmiaru dłoni, inne natomiast są przeznaczone do konkretnego jej rozmiaru. Orteza nie powinna być zbyt ciasna, ponieważ może to nasilić odczuwane dolegliwości.
-
Materiał – jego wybór jest bardzo zależny od preferencji samego noszącego. Ważne jest natomiast, aby był to materiał oddychający, który umożliwia odpowiedni przepływ powietrza i zapewnia skórze oddychanie. Ważne jest zwrócenie uwagi na to, przez jak długi czas orteza będzie musiała znajdować się na ciele pacjenta. Osoby cierpiące na alergię powinny dokładnie zapoznać się ze składem materiału, z którego wykonana jest orteza, ponieważ część z nich może być wytworzona z użyciem alergenów takich jak lateks. Część ortez wykonuje się z materiałów termoplastycznych, przez co należy przechowywać je w odpowiedniej temperaturze, z dala od źródła ciepła.
-
Rodzaj – część ortez ma kształt rękawiczek, inne zaś ograniczają ruchy palców bardziej niż inne. Są dostępne ortezy regulowane na szelki i/lub zatrzaski, a także ortezy tylko wsuwane.
-
Mobilność – ortezy mogą powodować całkowite lub tylko częściowe unieruchomienie kończyny, zależnie od indywidualnych potrzeb.
Badania przeprowadzone w 2020 (patrz: źródła naukowe) wykazały, że osoby, które nosiły ortezę na nadgarstek przez okres około sześciu tygodni, doświadczyły spadku objawów zespołu cieśni kanału nadgarstka.
To samo badanie jednak nie wykazało dodatkowych korzyści z noszenia ortezy nadgarstka przez okres do 12 tygodni. Nie jest zanana przyczyna takiego stanu rzeczy i sami autorzy badania twierdzą, że należyte jest przeprowadzenie dalszych badań.
Orteza na nadgarstek – NFZ
Orteza to rodzaj produktu medycznego, który podlega refundacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Kwota dofinansowania zależy od przeznaczenia ortezy i posiada limit określony przez ministra zdrowia.
Tak więc część kosztów zakupu ortezy na nadgarstek może zostać pokryta przez NFZ. Można się o to ubiegać wówczas, gdy dana osoba posiada zlecenie na zapotrzebowanie na wyroby ortopedyczne od lekarza i ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku tego rodzaju ortezy wysokość dofinansowania to kwota od 160 do 250 zł ( Limit finansowania dla L.047 to 160zl, Limit finansowania dla L.048 to 250zl).
Dla produktów ortopedycznych refundacja wynosi pomiędzy 90% (w przypadku dorosłych) a 100% (w przypadku dzieci do 18 roku życia) limitu maksymalnego finansowania.
Gdy wybór pada na ortezę droższą, należy z własnych funduszy dopłacić brakującą kwotę. Dofinansowanie takie, tak jak w większości przypadków dofinansowania zakupu ortez, można uzyskać raz na 3 lata – w przypadku ortez kończyn górnych produkowane seryjnie (z wyłączeniem opasek elastycznych).
Ortezę na zamówienie wykonuje technik zaopatrzenia ortopedycznego. Jej zakup może być niezbędny w leczeniu, gdy uraz jest bardziej skomplikowany lub gdy pacjent wykazuje budowę anatomiczną odmienną od standardowej.
W Centrum KORE po konsultacji otrzymasz zlecenie na ortezę refundowaną w ramach NFZ z dofinansowaniem 90-100%.
WAŻNE!
Orteza na palec i kciuk
Częstym urazem końcowych części kończyny górnej jest złamanie palca u ręki. W terapii używane są zarówno ortezy, jak i stabilizatory. Ortezy palców mogą być użyte w przypadku uszkodzenia każdego palca ręki. W przypadku uszkodzenia kciuka stosuje się ortezę usztywniająca staw śródręczno-paliczkowy kciuka, nie naruszając przy tym ruchomości pozostałych palców i pozostałej części dłoni.
W porównaniu do znacząco ograniczającego mobilność gipsu, orteza na kciuk stanowi znacznie lepsze i bardziej wygodne rozwiązanie. Zapewnia też przepływ powietrza między ortezą a skórą i możliwa jest przy jej użyciu zmiana opatrunków.
Orteza na palec, oprócz typowych złamań, skręceń czy zwichnięć, przydatna będzie np. w zakleszczającym zapaleniu ścięgna (znanym także jako zespół trzaskającego palca).
Powszechne jest wybicie palca, czyli podwinięcie bądź zwichnięcie stawu śródręczno-paliczkowego (u nasady palca) lub międzypaliczkowego bliższego. Dochodzi do nich najczęściej podczas upadku i podparciu na dłoni, a także podczas bezpośredniego uderzenia, np. przy odbiciu piłki do siatkówki.
Wybicie palca objawia się silnym bólem, opuchlizną, zniekształceniem stawu, ograniczeniem jego ruchomości i nienaturalnym wykrzywieniem palca. W przypadku wcześniejszych wybić lub innych urazów palców, wysokie jest ryzyko ponownego wystąpienia tego typu kontuzji.
Uszkodzenie ścięgien prostowników (ich rozcięcia, rozerwania itd.) to uraz powstający np. w wyniku nagłych szarpnięć, ran ciętych lub uderzeń. Występują choroby, które nasilają uraz już powstały – choroba zwyrodnieniowa stawów lub reumatoidalne zapalenie stawów.
Orteza czy stabilizator nadgarstka?
Zarówno orteza jak i stabilizator należą do tej samej grupy sprzętu medycznego, który pomaga w terapii nieprawidłowości występujących w obrębie stawu. Często pojęcia te stosowane są naprzemiennie, sugerując, że jest to ten sam produkt. Nie jest to jednak prawda.
Zasadniczą różnicą jest to, że orteza służy do zabezpieczenia stawu po poważniejszym urazie, gdy potrzeba stabilizacji jest stosunkowo duża (dotyczy to np. złamań kości czy poważniejszych skręceń).
Stabilizator pomóc może natomiast, gdy przebyty uraz jest mniejszy, a nadal zachowana jest potrzeba unieruchomienia i zabezpieczenia stawu. W doborze odpowiedniego rodzaju sprzętu pomoże lekarz lub fizjoterapeuta.
Powikłania przy noszeniu ortez
Stosowanie ortez w sytuacjach, które tego wymagają, przynosi korzyści zdrowotne w postaci m.in. przyspieszonej regeneracji urazów czy zmniejszenia dolegliwości bólowych. Należy pamiętać jednak, że niewłaściwe stosowanie ortez może wywołać różnorodne powikłania.
Powodowane są np. przez nieprawidłowe dobranie ortezy lub niewłaściwy (zbyt długi lub zbyt krótki) czas jej użytkowania. Warto pamiętać, że mogą wystąpić nawet przy dobrze dobranym produkcie. Przy zakupie ortezy pacjent powinien zostać poinformowany o tym, jak prawidłowo zakładać ją i zdejmować – zwłaszcza jeśli pojawiają się u niego ograniczenia ruchowe. Możliwe powikłania to:
-
zaniki mięśni i wywołana tym niestabilność stawu,
-
parestezje (odczuwane drętwienie, palenie, kłucie, mrowienie), bądź niedowłady, powstałe ze względu na uciskanie nerwu przez źle dobraną ortezę,
-
obrzęki, wywołane utrudnionym odpływem krwi i limfy (spowodowanym przez ucisk),
-
odparzenia lub obtarcia.
Zatem, w przypadku stosowania ortezy należy obserwować miejsce, dla którego jest przeznaczona, a także zachowywać jego odpowiednią higienę. Ważne jest też zachowanie higieny samej ortezy.
Jak wybrać łóżko rehabilitacyjne ?
Umów się na leczenie w Swarzędzu:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Bibliografia:
- Snaith Michael L., abc reumatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1600-0404.2008.01072.x
- https://academic.oup.com/milmed/article/185/11-12/e2049/5895448#221219820
- https://www.nhs.uk/conditions/carpal-tunnel-syndrome/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10411196/
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Katarzyna Drela – Konsultacja merytoryczna i korekta
Mgr fizjoterapii, Prowadzi Sklep Medyczny Przyjazny w Swarzędzu.
Data publikacji: 03.11.2022
Data ostatniej aktualizacji: 07.04.2023
