Kręgozmyk – czy jest niebezpieczny?

 

Większość ludzi chociaż raz w swoim życiu doświadczyła bólu pleców. Może on być wynikiem nadmiernego przeciążenia kręgosłupa, ucisków na nerwy bądź zwyrodnień kręgów i krążków międzykręgowych.

Jedną z przyczyn silnego bólu pleców jest kręgozmyk. Najczęściej piąty kręg lędźwiowy zsuwa się po górnej powierzchni kości krzyżowej. 

W Centrum KORE w Swarzędzu koło Poznania mamy duże doświadczenie kliniczne w nieoperacyjnym leczeniu kręgozmyku.

 

Co to jest kręgozmyk?

Ta nazwa często niewiele mówi osobom, które nie są w żaden sposób związane z medycyną, ale najprościej ujmując kręgoznmyk to przemieszczenie trzonów kręgów względem siebie. Zaburza to fizjologiczne funkcjonowanie kręgosłupa, co w konsekwencji prowadzi do dolegliwości bólowych.

Do powstania kręgozmyku prowadzi kilka patologii. Możemy podzielić je roboczo na dwie grupy: przyczyny kręgozmyku u osób starszych i młodszych.

 

Przyczyny kręgozmyku a wiek pacjenta

Przyczyny przodozmyku są różne, w zależności od wieku pacjenta. Oczywiście zdarzają się wyjątkowe przypadki, jednak na podstawie obserwacji można wysnuć zależność, że u młodych osób kręgozmyk jest poprzedzony tzw. kręgoszczeliną.

Jest to taki stan, kiedy drobny element kręgu ulega uszkodzeniu, co prowadzi do jego przerwania. Powoduje to, że kręg staje się bardziej ruchomy.

Może się wydawać, że kręgosłup pracuje normalnie. Pacjent jest w stanie wykonywać różne ruchy, w tym zginanie, prostowanie, ruchy rotacyjne, jednak kręgosłup nie jest tak stabilny jak dotychczas.

Kręgozmyk u osób starszych powstaje jako konsekwencja choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Wydaje się, że wszystko jest w porządku, nic nie uległo uszkodzeniu, a jednak brak stabilizacji, ponieważ elementy, które warunkują fizjologiczną równowagę, uległy zużyciu.

 

Jak powstaje kręgozmyk?

Kręgozmyk to schorzenie, które powstaje jako konsekwencja istnienia szczeliny między połączonymi wyrostkami stawowymi sąsiadujących kręgów. Najczęściej mamy z nim do czynienia w odcinku lędźwiowym, między L4-L5 oraz L5-S1.

Do kręgozmyku prowadzi bezpośredni uraz, np. wypadek samochodowy, upadek z wysokości, ale może on mieć również podłoże dysplastyczne. Jest to wrodzona nieprawidłowość wyrostków stawowych i łuków.

Do kręgozmyku prowadzą zmiany zwyrodnieniowe elementów kręgosłupa i osteoporoza, która przyczynia się do osłabienia kręgów.

 

 

Umów się na leczenie w Swarzędzu:

Tel: 503-733-127

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

Rejestracja 10-18:00

OPINIE O NAS:

 

Czynniki ryzyka wystąpienia kręgozmyku

• nadmierna lordoza lędźwiowa (wygięcie kręgosłupa ku przodowi)
• wady wrodzone wyrostków stawowych
• wrodzona wiotkość stawowa
• uprawianie sportów oraz wykonywanie zawodów, które wymagają powtarzania przeprostów kręgosłupa i jego rotacji (piłka nożna, lekkoatletyka, judo, podnoszenie ciężarów, praca na budowie)

 

Umiejscowienie kręgozmyku – kręgozmyk szyjny i lędźwiowy

Przodozmyk to patologia, która najczęściej lokalizuje się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Należy jednak pamiętać, że może dotyczyć również jego części szyjnej i powodować bardzo nieprzyjemne objawy. Najczęściej ześlizgowi ulega 5. kręg lędźwiowy (L5). Kręgozmyk rzadko dotyka kręgów L4 i L3.

Czytaj więcej: ból kręgosłupa lędźwiowego

 

Kręgozmyk – objawy

Głównym objawem kręgozmyku jest ostry, piekący ból, który na początku dotyczy jedynie okolicy lędźwiowej lub lędźwiowo-krzyżowej.

Dolegliwości z reguły nie są od razu bardzo silne, ale rozwijają się powoli. Niektórzy pacjenci skarżą się także na obniżenie sprawności i zaniki mięśni.

Do innych objawów przodozmyku zaliczamy tzw. objawy neurologiczne:

• niedowłady
• przykurcze mięśni
• zaburzenia czucia
• rwa kulszowa
• osłabienie łuku odruchów
• zaburzenia mikcji i oddawania stolca.

 

Rodzaje kręgozmyku

Wyróżniamy kilka rodzajów kręgozmyku, w zależności od przyczyny oraz obszaru występowania:

• kręgozmyk węzinowy – typowy dla osób dorosłych, prowadzi do niego uszkodzenie części międzywyrostkowej łuku kręgowego
• kręgozmyk dysplastyczny – zazwyczaj spotykany u dzieci i młodzieży, prowadzi do niego niewłaściwe wykształcenie przejścia lędźwiowo-krzyżowego
• kręgozmyk zwyrodnieniowy – powstaje u osób starszych jako pokłosie zużywania się elementów kręgosłupa
• kręgozmyk patologiczny – konsekwencja zmian niszczących części międzywyrostkowe łuku kręgowego (nowotwory, łamliwość kości)
• kręgozmyk urazowy – powstaje w konsekwencji urazów, które prowadzą do złamania łuku kręgowego.

 

Kręgozmyk – leczenie

Leczenie kręgozmyku zaczyna się od opanowania objawów bólowych i przywrócenia pacjentowi komfortu (oczywiście na tyle, na ile to możliwe w danych przypadku). Leczenie kręgozmyku opiera się na metodach nieinwazyjnych (farmakoterapia, terapia manualna) oraz inwazyjnych (zabieg operacyjny).

 

Bezoperacyjne leczenie kręgozmyku

Potoczne stwierdzenie “wstawiania kręgu” nie istnieje w nomenklaturze medycznej. Nie ma takiej metody, która pozwala jednym ruchem wstawić kręg na swoje miejsce.

Nie zmienia to faktu, że fizjoterapia oferuje pacjentom z kręgozmykiem cały wachlarz terapii i różnego rodzaju podejść do pacjenta. Techniki, które stosują fizjoterapeuci, to:

Pinopresura

Jest to polska metoda, która łączy w sobie zalety medycyny konwencjonalnej i niekonwencjonalnej. Jest ona połączeniem akupresury, akupunktury, terapii manualnej i refleksologii, a także suchego igłowania.

W tej technice nie istnieje pojęcie “człowieka”, ale używanie się teorii pięciu żywiołów do określenia typu ludzi.

Pacjenta można określić jako wodę, ziemię, ogień, powietrze i eter. To, do którego z nich zostanie zaliczony, zależy od bardzo wielu zmiennych, między innymi sposobu reakcji na ból czy typu budowy.

Przeanalizowanie tych zmiennych pozwala dobrać odpowiednią technikę i sposób pracy z danym pacjentem.

Pinopresura to nieinwazyjna metoda, która świetnie sprawdza się w leczeniu dolegliwości bólowych u pacjentów oraz w sporcie. Ma ona działanie odtruwające i odkwaszające, a także powoduje zniesienie napięć mięśniowych.

Pinopresura swoje działanie opiera na świadomości i wiedzy na temat elektryczności tkanek oraz zdolności organizmu do regeneracji. Powięź to struktura która otacza mięśnie. Z roku na rok poznajemy coraz więcej jej funkcji i zyskuje ona spore znaczenie dla funkcjonowania organizmu jako całości.

Powięź zawiera w sobie sporą ilość białek. Mają one zdolność przewodzenia impulsów elektrycznych. Może ulegać odkształceniom na skutek urazów i napięć mięśni, które prowadzą do powstania słabego pola elektrycznego.

Założeniem pinopresury jest to, że powstające pola przenoszą informację do innych tkanek o tym, jaki ruch jest wykonywany. Pinopresura jest pomocna nie tylko pomocniczo w przypadku kręgozmyku, ale sprawdza się w leczeniu innych schorzeń, takich jak: urazy sportowe, zaburzenia naczynioruchowe, zespół lodowatych kończyn, neuropatii na tle demielinizacyjnym, zaburzeń nerwicowych oraz parkinsonizmu.

 

Terapia wisceralna

Terapia wisceralna to metoda holistyczna, nastawiona na połączenie układu narządów trzewnych z układem mięśniowo-szkieletowym i powięzią.

Osteopatia wisceralna (trzewna) ma swoje początki w XIX w. Jej koncepcja opiera się na przeświadczeniu, że choroby pojawiają się wtedy, kiedy utrudnione jest przewodnictwo nerwowe i krążenie płynów ustrojowych.

Na organizm człowieka działa wiele czynników negatywnych. Mamy tu na myśli między innymi chroniczny stres, złą ergonomię w pracy, brak ruchu oraz upadki, uderzenia, urazy. Każdy z wyżej wymienionych czynników jest stresem dla organizmu. Jak ciało radzi sobie ze stresem? Buduje napięcie, które ma chronić przed działaniem negatywnego czynnika.

Różne elementy organizmu są ze sobą połączone, a napięcie w jednym segmencie może pociągać za sobą lawinę, która w konsekwencji prowadzi do bardziej uogólnionych zaburzeń.

Na samym początku terapeuta zbiera szczegółowy wywiad, w którym pyta o przebyte choroby oraz objawy, które mają swoje korzenie w dzieciństwie. Kolejnym etapem są testy diagnostyczne, by wreszcie móc dojść do leczenia manualnego dróg zmian chorobowych.

 Ważnym pojęciem w przypadku terapii wisceralnej są tzw. łańcuchy lezji. Jest to nic innego jak połączone ze sobą kompartmenty ciała, a leczenie obecnych w nich nieprawidłowości polega na stosowaniu technik manualnych w obrębie mięśni, powięzi oraz narządów trzewnych.

 

Manipulacja powięzi

Twórcą owej metody jest Luigi Stecco, który na podstawie znajomości anatomii i fizjologii stworzył skuteczny system, który pozwala leczyć dolegliwości układu ruchu oraz schorzenia internistyczne.

Manipulacja powięzi polega na drażnieniu określonych punktów na ciele, które fachowo nazywa się centrami koordynacji (CC) oraz centrami fuzji (CF). Punkty, które mają szczególne znaczenie w manipulacji powięzi znajdują się na przebiegu przekątnych, sekwencji oraz spiral mięśniowo-powięziowych. Tymi drogami w ciele rozchodzi się ból.

Ma to kluczowe znaczenie i sprawia, że manipulacja powięzi jest tak holistyczną, skupioną na organizmie jako całości metodą. Bardzo istotny jest wywiad z pacjentem oraz jego zbadanie. Dzięki temu można w jak najbardziej precyzyjny sposób ustalić, który z segmentów jest inicjatorem nierównowagi napięciowej w organizmie.

Powtarzające się przeciążenia, urazy oraz zapalenia prowadzą do zagęszczania powięzi w punkcie CC. Jest to konsekwencją zmiany gęstości włókien kolagenowych oraz ich odmiennego układania się. Terapeuta za pomocą palpacji jest w stanie wyczuć zgrubienia i ograniczoną ruchomość tkanki w takich miejscach.

Punkty zagęszczenia CC nie spełniają swojej prawidłowej, fizjologicznej roli, co prowadzi do napięć, które podczas kręgozmyku również mają miejsce. Brak odpowiedniej stabilizacji kręgosłupa generuje niewłaściwe obciążenia mięśni, czego konsekwencją są dolegliwości bólowe i zmniejszona siła mięśniowa. Jest stosowana również w leczeniu rwy kulszowej.

 

Kręgozmyk – ćwiczenia

Ćwiczenia w przypadku kręgozmyku są niezwykle istotne, a dobrze dobrane potrafią zdziałać cuda i świetnie zapobiegać konieczności wykonania zabiegu operacyjnego. W przypadku ćwiczeń ważnych jest kilka podstawowych założeń, którymi należy się kierować, bowiem nieodpowiednie ruchy mogą wyrządzić pacjentowi więcej szkody niż pożytku.

Przede wszystkim nie wolno wykonywać ćwiczeń, które prowadzą do pogłębienia się patologii kręgosłupa. Zaleca się unikania robienia przeprostów, leżenia na brzuchu, pozostawania w klęku podpartym i wyginania się do tyłu.

Wskazane są ćwiczenia, które zapobiegają kręgozmykowi, czyli brzuszki, skłony w przód, leżenie tyłem czy rolowania kręgosłupa. W procesie leczenia ważne jest wzmacnianie mięśni brzucha i pleców. Dobrym pomysłem są ćwiczenia, które wykonuje się leżąc na boku. Pozwala to wzmocnić pośladki.

 

Przykłady ćwiczeń, które pomagają w kręgozmyku

1. Połóż się na plecach i zegnij nogi w kolanach. Pod kolanami umieść piłkę, a ręce trzymaj skrzyżowane na piersi. Wykonaj 10 półbrzuszków. Pamiętaj o unoszeniu nóg z piłką i dociskaniu kręgosłupa lędźwiowego do podłogi! Ćwiczenie powtórz 3 razy. Zwracaj uwagę na jakość wykonywanych ruchów. Nie liczy się szybkie zakończenie ćwiczenia.
2. Połóż się na plecach, a stopy oprzyj na piłce. Unieś biodra do góry i wykonuj toczenie piłki do pośladków. Powtórz opisany ruch 15 razy. Ćwiczenie wykonuj 3 razy z przerwami.
3. Leżąc na plecach, zegnij nogi w kolanach. Dociśnij odcinek lędźwiowy kręgosłupa do podłogi i trzymaj 5 sekund. Powtarzaj to 15 razy.
4. Połóż się na plecach i zegnij nogi w kolanach. Odcinek lędźwiowy kręgosłupa powinien mocno przylegać do podłoża. Unieś prawe kolano lekko ku górze, a lewą rękę połóż za głową. Ćwiczenie powtórz 10 razy, po czym zmień stronę.
5. Połóż się na plecach. Kręgosłup lędźwiowy przylega do podłogi. Naprzemiennie unoś kolana zbliżając je do klatki piersiowej. Ćwiczenie wykonaj po 15 razy na każdą nogę.

 

Leczenie operacyjne kręgozmyku

Leczenie operacyjne kręgozmyku jest swego rodzaju ostatecznością. W przypadku, kiedy leczenie nieinwazyjne nie przynosi efektów albo gdy dolegliwości stale się nasilają, może być konieczna konsultacja z neurochirurgiem.

Dwoma najpopularniejszymi rodzajami zabiegów w przypadku kręgozmyku są laminektomia oraz zespolenie kręgów. Obecny stan wiedzy jest na tyle duży, że operacje te wykonuje się maksymalnie bezinwazyjnie.

 

Stabilizacja przeznasadowa kręgozmyku

Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Pacjent leży na brzuchu, a operowana część kręgosłupa zostaje ustabilizowana. Chirurg nacina skórę na plecach i odnajduje tylną powierzchnię kręgosłupa, by następnie wkręcić przynajmniej 4 śruby stabilizujące trzony kręgów. Następnie mocuje się pręty, które specjalnymi nakrętkami łączą się ze śrubami.

Aby przygotować się do zabiegu, należy wykonać badania laboratoryjne krwi. Należą do nich: morfologia, elektrolity, mocznik, kreatynina, glukoza, układ krzepnięcia i grupa krwi). Trzeba mieć ze sobą także wynik EKG, który informuje o czynności elektrycznej serca i pokazuje ewentualne wady w jego funkcjonowaniu. Potrzebne jest również RTG klatki piersiowej.

Przed zabiegiem odbywa się konsultacja z anestezjologiem, który przeprowadza wywiad, by w sposób bezpieczny przygotować pacjenta do operacji.

Pacjent przebywa w szpitalu 2-3 dni. Już w pierwszej dobie po zabiegu jest pionizowany. Wtedy też rozpoczyna się seria rehabilitacji i usprawnianie pacjenta, by mógł powrócić do pełnej sprawności i normalnego funkcjonowania.

 

Najczęściej zadawane pytania

Czy kręgozmyk jest niebezpieczny?

Kręgozmyk to patologia, polegająca na przemieszczeniu się kręgów względem siebie. Wymaga to natychmiastowego wdrożenia leczenia zachowawczego w postaci leków przeciwbólowych oraz fizjoterapii.

Jeżeli jednak te metody nie działają, dolegliwości nie ustępują, a wręcz nasilają się, potrzebna jest interwencja chirurgiczna. Kręgozmyk zaburza prawidłowe funkcjonowanie kręgosłupa i struktur, które są z nim bezpośrednio lub pośrednio związane.

Mamy tu na myśli między innymi mięśnie, powięź oraz nerwy i więzadła. Dochodzi do nadmiernych przeciążeń, które wcześniej były obarczane naciskiem tylko w niewielkim stopniu, a te elementy, które w normalnych warunkach są obciążone mocno, teraz wykonują znikomą pracę. Nie pozostaje to bez konsekwencji dla całego ciała.

Przeciążenia przenoszą się na wiele segmentów organizmu, prowadząc do upośledzenia ich funkcjonowania. Zaawansowany kręgozmyk może być przyczyną drętwienia, utraty czucia oraz przewlekłych stanów bólowych.

Pacjenci odczuwają także pogorszenie jakości chodzenia w związku z osłabieniem mięśni nóg. Jak widać, konsekwencje kręgozmyku mogą być naprawdę poważne, dlatego nie warto go bagatelizować.

Nieustępujący bądź nawracający ból powinien być skonsultowany z lekarzem, który powinien zlecić odpowiednie badania, w celu wykluczenia takich schorzeń jak kręgozmyk.

 

Czy operacja kręgozmyku jest bezpieczna?

Operacja kręgozmyku, podobnie jak inne zabiegi, jest obarczona pewnym ryzykiem, jednak nie jest ono zbyt wysokie. Oczywiście trudno jest generalizować, ponieważ każdy przypadek jest inny.

Na szczęście w tej dziedzinie nastąpił spory przełom, czego efektem są operacje, które zakładają minimum ingerencji podczas odbarczania uciśniętych i naciągniętych struktur nerwowych w obrębie patologii oraz repozycji ześlizgniętego kręgu i zapewniania mu stabilności.

Wielu lekarzy jest zdania, że ryzyko niepowodzenia zabiegu jest niezwykle małe w porównaniu do korzyści, które z niej płyną.

 

Kręgozmyk – czego unikać?

Kręgozmyk to poważne schorzenie, które generuje wiele nieprzyjemnych dolegliwości, które obejmują ból, parestezje, drętwienia, zaburzenia czucia czy zmniejszoną siłę mięśniową w kończynach.

Wczesne stadium choroby leczy się zachowawczo, jednak przy braku przestrzegania podstawowych zasad, dolegliwości będą się nasilać.

W przypadku kręgozmyku zaleca się unikanie wykonywania czynności, które mogłyby powodować nasilanie się patologii w kręgosłupie. Mamy tu na myśli bieganie, podnoszenie ciężkich przedmiotów oraz ciężką pracę fizyczną.

Kręgozmyk nierzadko pojawia się jako konsekwencja wykonywanego zawodu, dlatego często konieczna jest zmiana pracy na lżejszą.

Jakich ćwiczeń muszę unikać przy kręgozmyku?

Ćwiczenia, które są niewskazane przy kręgozmyku, to: nożyce, rowerek, przejście do leżenia przewrotnego, unoszenie wyprostowanych nóg, a także unoszenie wyprostowanych nóg ze zgięciem tułowia. To bardzo ważne, ponieważ niewłaściwie dobrane ćwiczenia mogą bardzo zaszkodzić choremu i prowadzić do pogłębiania się uszkodzeń oraz nasilania objawów.

 

Jakie zabiegi rehabilitacyjne stosuje się w leczeniu kręgozmyku?

Zabiegi rehabilitacyjne to metody nieinwazyjne, które pozwalają leczyć kręgozmyk zachowawczo. Jeżeli objawy neurologiczne, takie jak parestezje, drętwienia, utrata czucia czy utrudnione poruszanie się nie pojawiają, można stosować zabiegi fizjoterapeutyczne, które mają za zadanie przywrócić pacjentowi jak największą sprawność.

Fizjoterapeuta wykorzystuje metody, które wyrównują nierównomierne obciążenia, a także skupia się na głębokich stabilizatorach tułowia i promuje ich wzmacnianie. Pacjent jest również zaangażowany w proces leczenia i powinien wykonywać zlecone przez terapeutę ćwiczenia.

Leczenie operacyjne jest ostatecznością, kiedy metody zachowawcze nie przynoszą rezultatów, a dolegliwości stają się coraz bardziej dotkliwe.

 

Umów się na leczenie:

Tel: 503-733-127

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

Rejestracja 10-18:00

OPINIE O NAS:

 

Dagmara Porada – Redaktor medyczny

Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.

Bibliografia:

1. Co to jest kręgozmyk?, prof. dr hab. n. med. Jerzy Sułko, mp.pl
2. The etiology of spondylolisthesis, P.H. Newman
3. Spondylolisthesis, Norman Capener
4. Epidemiologia i klasyfikacja kręgozmyków odcinka lędźwiowo-krzyżowego, Gustaw Wójcik
5. Atlas Klawiterapii, Radosław Składowski, F. Barbasiewicz
6. Przeznasadowa stabilizacja kręgosłupa w leczeniu kręgozmyków, Andrzej Pucher, Piotr Stryczyński
7. Skuteczność leczenia operacyjnego kręgozmyku przy użyciu instrumentarium przeznasadowego, Łukasz Bartochowski
8. Pinopresura, Mateusz Ochrin
9. https://manipulacjapowiezi.pl/pl/i/O-metodzie/21
10. Terapia wisceralna, mgr Artur Kossowski
11. Kieszonkowy atlas chirurgii kręgosłupa, Singh K., Vaccaro A
12. https://lekarzebezkolejki.pl/blog/rwa-kulszowa-jak-rozpoznac-i-jak-leczyc/w-1069

Data publikacji: 19.09.2022

Data ostatniej aktualizacji: 28.06.2023