Ból biodra to bardzo często pojawiająca się dolegliwość. Kto z nas go nie doświadczył? Jego przyczyna może być bardzo zróżnicowana. Z reguły jest powodowany przez przeciążenie stawu podczas uprawiania sportu lub nieprawidłową postawę ciała, jednak czasami może świadczyć o poważnych schorzeniach – dlatego nie warto go bagatelizować.
W większości przypadków bólowi stawu biodrowego towarzyszy promieniowanie do pachwiny, uda, podudzia, a także kręgosłupa. Krótkotrwałe dolegliwości można próbować leczyć domowymi metodami, ale utrzymujący się dyskomfort najlepiej skonsultować ze specjalistą.
W Centrum KORE w Swarzędzu posiadamy duże doświadczenie w leczeniu bólu biodra.
Staw biodrowy w ujęciu anatomicznym
Staw biodrowy to jeden z największych i zarazem najważniejszych stawów w całym ciele człowieka. Przenosi on znaczne obciążenia, dlatego dosyć łatwo ulega uszkodzeniom czy zwyrodnieniom. Staw biodrowy należy do stawów kulistych, które mają zdolność do ruchu w wielu kierunkach i płaszczyznach.
Głowa kości udowej, czyli najdłuższej kości w ciele człowieka, jest osadzona w panewce kości biodrowej. Obie stykające się ze sobą powierzchnie są pokryte chrząstką, która zapobiega ścieraniu się kości podczas wykonywania ruchów.
Bywa, że z wiekiem chrząstka degeneruje, co przyczynia się do powstania dolegliwości bólowych, problemów z chodzeniem i sztywności we wspomnianym stawie.
Funkcjonowanie stawu biodrowego
W stawie biodrowym odbywa się wiele złożonych ruchów. Ruchy w wielu osiach pozwalają sprawnie przemieszczać się, zmieniać kierunek ruchu, utrzymywać równowagę, różnicować tempo chodu oraz pokonywać przeszkody na podłożu.
Stabilność tego stawu jest bardzo ważna, ponieważ przenosi on spore obciążenia. Zależy ona przede wszystkim od siły mięśni, które przyczepiają się w tej okolicy, dopasowania kości względem siebie, budowy i siły torebki stawowej, powięzi oraz więzadeł, które są elementami włóknistymi, stabilizującymi kości.
Ból biodra – przyczyny
Przyczyn bólu biodra jest bardzo wiele. Miejsce, do którego promieniuje ból, pozwala na początkowe przypuszczenia co do etiologii schorzenia, jednak dopiero badania obrazowe pozwalają na postawienie pełnej diagnozy. Poniżej znajdują się niektóre z chorób, które są związane z urazami oraz nieprawidłowościami bioder:
-
wrodzone zmiany w budowie stawu, np. dysplazja, czyli niestabilność stawu, spowodowana zniekształceniem panewki oraz zbyt dużą wiotkością więzadeł i torebki stawowej
-
brak równowagi stawowo-mięśniowej – dolegliwości bólowe pojawiają się w trakcie wykonywania nadmiernego ruchu w stawie biodrowym
-
ucisk na nerw w odcinku lędźwiowym lub krzyżowym kręgosłupa, co wiąże się z promieniowaniem bólu do tej okolicy
-
zapalenie stawu biodrowego – prowadzą do niego schorzenia o podłożu zapalnym
-
zwyrodnienia stawu biodrowego
-
złamania dotyczące szyjki kości udowej, kości miednicy
-
zwichnięcie stawu biodrowego
-
choroba Legga-Calvego-Perthesa – występuje najczęściej u młodych chłopców. Początkowo jedynym objawem są trudności z chodzeniem, którym z czasem zaczynają towarzyszyć sztywność w biodrze, spłaszczenie pośladka oraz ograniczenie ruchomości we wspomnianym stawie.
Zwyrodnienie stawu biodrowego – nie tylko ból biodra po zewnętrznej stronie!
Jest to najczęściej diagnozowane schorzenie narządu ruchu. Polega na powolnej stopniowej utracie chrząstki, co utrudnia poruszanie się i wzmaga ból. Schorzenie może prowadzić do trwałego kalectwa, dlatego bardzo istotne jest szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia, które jest trudne i wieloetapowe.
Wyróżniamy dwa typy zwyrodnienia: bez uchwytnej przyczyny oraz wtórne zwyrodnienie, powodowane przez wrodzone wady w budowie anatomicznej, np. dysplazję stawu biodrowego czy jego zwichnięcie.
Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego
-
problemy z długotrwałym staniem
-
trudności w poruszaniu się
-
ból podczas chodzenia
-
ból w okolicy pachwin, pośladków, kolan
-
ból biodra po zewnętrznej stronie
-
ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do biodra
-
ocieplona skóra nad uszkodzonym stawem
-
przykurczone więzadła
Leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego
Zwyrodnienie stawów to schorzenie bardzo trudne do leczenia. Zmian nie można cofnąć, ale można spowolnić ich pogłębianie się. Ćwiczenia oraz zabiegi fizykoterapeutyczne powinny znacznie wydłużyć dobre funkcjonowanie pacjenta:
- Krioterapia i lampa SOLUX – zmniejszają ból i dyskomfort, sprzyjają regeneracji
- Ćwiczenia w wodzie – woda pozwala zmniejszyć obciążenie stawów, umożliwia relaks.
Osoby, które nie leczą zwyrodnienia (lub kiedy stosowane leczenie nie jest skuteczne) muszą przejść zabieg operacyjny. Często jest to ostatnia deska ratunku, zwłaszcza w przypadku bardzo dużych zmian. Endoproteza zastępuje chorą kość i chrząstkę, co pozwala pacjentom normalnie funkcjonować, oczywiście po rekonwalescencji i rehabilitacji po zabiegu.
Zapalenie stawu biodrowego – ból promieniujący na nogę?
Jest to schorzenie, które może mieć bardzo zróżnicowane podłoże. Może być efektem infekcji wirusowej, bakteryjnej lub zmian na podłożu reumatologicznym (kiedy organizm wytwarza przeciwciała, atakujące różne struktury w stawie, uszkadzając go – tak zwana autoagresja).
Pierwszy objaw, towarzyszący zapaleniu stawu biodrowego, to ból biodra promieniujący na nogę, zwłaszcza do kolana. Z czasem dolegliwości nasilają się, chory zaczyna utykać i pojawia się gorączka. Jeżeli przyczyną zapalenia są bakterie, staw jest obrzęknięty i ucieplony. Niekiedy może pojawiać się przyspieszenie akcji serca (tachykardia. Podłoże bakteryjne w szczególności podejrzewa się, jeżeli chory przechodził niedawno nakłucie, uraz stawu lub zabieg operacyjny.
Otwarcie powłok skórnych to idealne miejsce do wnikania drobnoustrojów, które wraz z krwią przemieszczają się po organizmie i mogą docierać np. do stawów, prowadząc do zapalenia. Infekcje układu oddechowego oraz moczowego także są obciążone ryzykiem wystąpienia zapalenia stawów.
Przyczyną choroby mogą być także wirusy i wtedy oprócz bólu i gorączki często pojawia się wysypka i zmiany skórne. W takim przypadku lekarz pyta pacjenta o przebyte niedawno infekcje, takie jak: świnka, różyczka, ospa wietrzna czy wirusowe zapalenie wątroby B i C.
Choroby o podłożu autoimmunologicznym , które mogą atakować staw biodrowy, to reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) oraz łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS). W takim przypadku konieczna może się okazać wizyta u reumatologa i włączenie leczenia, które ma na celu wyciszenie nadmiernej reakcji układu odpornościowego, czyli sterydoterapia i leczenie lekami biologicznymi, które mogą modyfikować przebieg choroby.
Badania pomocnicze w bólu bioidra
Jak już zostało wcześniej wspomniane, zapalenie stawu biodrowego może mieć różne objawy w zależności od czynnika, który przyczynił się do wystąpienia dolegliwości. Często jednak same objawy nie wystarczą, by móc postawić diagnozę. W takiej sytuacji z pomocą przychodzą badania pomocnicze: badania laboratoryjne krwi, płynu stawowego, posiew krwi oraz badania obrazowe, np. USG, RTG.
- Badania laboratoryjne
W zapaleniu CRP oraz OB są znacznie podwyższone. W zakażeniu bakteryjnym obserwuje się także wzrost liczny leukocytów, które w dużej mierze odpowiadają za walkę z tymi patogenami. Prokalcytonina to także wykładnik stanu zapalnego. Jej podwyższone stężenie potwierdza rozpoznanie, ale wynik w normie nie wyklucza go. To badanie jest szczególnie przydatne w przypadku podejrzenia bakteryjnego zapalenia stawów, których nakłucie jest niewskazane lub trudne. Do takich zaliczamy właśnie staw biodrowy.
- Posiew krwi
Pobraną w odpowiedni sposób krew posiewa się na agarze i sprawdza, czy dojdzie do wzrostu bakterii. W warunkach prawidłowych krew jest jałowa, czyli nie znajdują się w niej drobnoustroje. Jeżeli na agarze pojawią się kolonie bakteryjne, jest duża szansa, że to właśnie one są odpowiedzialne za dolegliwości stawowe. Niezbędna jest antybiotykoterapia w celu eliminacji czynnika etiologicznego.
- Badanie płynu stawowego
Ocenia się jego wygląd, a także wykonuje bezpośredni rozmaz i ogląda pod mikroskopem. Ocenia się wtedy ilość komórek w płynie, liczbę neutrofili oraz ewentualne bakterie. Oprócz tego możliwe jest wykonanie posiewu czy badania na obecność kryształów, co pozwala na różnicowanie zapalenia biodra z dną moczanową. Płyn jest pobierany przez nakłucie stawu, co w przypadku biodra jest trudne do wykonania.
- Badania obrazowe
USG pozwala monitorować objętość wysięku i przeprowadzać celowane nakłucie stawu biodrowego. RTG ujawnia obrzęk tkanek i objawy wysięku, a w bardzo zaawansowanym zapaleniu również zwężenie szpary stawowej.
Dysplazja stawu biodrowego
Dysplazję stawu biodrowego zaliczamy do wad rozwojowych, czyli takich, które powstają jeszcze w okresie płodowym i nieleczone mogą rozwijać się także po porodzie. Dysplazja to wadliwe ukształtowanie panewki kości biodrowej, która jest zbyt stroma lub płytka, przez co kontaktuje się z głową kości udowej w sposób nieprawidłowy.
To niepełne dopasowanie ma swoje konsekwencje. Wiąże się ono z tym, że biodro jest obciążone w złych miejscach, co negatywnie wpływa na dalszy rozwój kości udowej i biodrowej. Dysplazja stawu biodrowego występuje u 7-13% populacji Europy Środkowej, a w Polsce dotyczy około 4-6% osób. Obecnie standardowym badaniem niemowląt jest USG stawów biodrowych między 6. a 12. tygodniem życia, co pozwala na wczesne wykrycie zmian.
Co powinno niepokoić rodziców niemowląt?
Najnowsze zalecenia wskazują, że USG bioderek należy wykonywać każdemu niemowlęciu. Są jednak objawy, które mogą się pojawić w przypadku dysplazji stawu biodrowego, możliwe do zaobserwowania przez opiekunów maluszka. Są to:
-
nierówność kończyn dolnych
-
zmniejszony bądź asymetryczny zakres ruchów w stawach biodrowych
-
zmiana obrysu stawów biodrowych
-
asymetryczne fałdy skórne w okolicy bioder
-
opóźniona pionizacja i rozpoczęcie chodzenia przez dziecko
-
przeskakiwanie w stawie biodrowym podczas odwiedzenia i przywiedzenia nóżek.
Jeżeli rodzic zaobserwuje objawy u swojego dziecka, musi się niezwłocznie zgłosić do lekarza. Dysplazja na początku jest niebolesna, ale utrwalone, nieprawidłowe ułożenie kości względem siebie prowadzi do zwyrodnień i problemów z biodrami, kręgosłupem czy kolanami w dorosłym życiu.
Leczenie dysplazji stawu biodrowego
Jest potrzebne, gdy głowa kości udowej znajduje się poza panewką. W takim przypadku rozwój całego stawu biodrowego oraz postawy ciała jest nieprawidłowy. Leczenie jest najbardziej efektywne na wczesnych etapach życia.
Główny cel leczenia to umieszczenie głowy kości udowej w panewce. Jeżeli dziecko cierpi na dysplazję stawu biodrowego, ale nie jest leczone, może dochodzić do rozwoju różnych chorób, np. wspomnianego wcześniej zapalenia stawów biodrowych. Wiąże się to z dolegliwościami bólowymi i ograniczeniem ruchu. Najważniejsze jest jak najszybsze wdrożenie leczenia.
Uprząż Pavlika
Jest to urządzenie, które utrzymuje biodra w prawidłowym położeniu. najczęściej jest to pierwszy sposób, wykorzystywany w leczeniu dysplazji u dzieci przed ukończeniem 6 miesiąca życia. Zazwyczaj jest używana przez 6 tygodni przez całą dobę.
Podczas leczenia uprzężą wykonuje się kontrolne USG w celu sprawdzenia czy biodro znajduje się w odpowiednim fizjologicznym położeniu. Głównym powikłaniem, które może wystąpić, to jałowa martwica kości. Jest ono bardzo rzadkie – pojawia się u 2 na 100 dzieci leczonych za pomocą uprzęży Pavlika. Jak dochodzi do martwicy? Otóż, wspomniane urządzenie prowadzi do wystąpienia nadmiernego nacisku na naczynia, które odżywiają kość. Powoduje to obumieranie kości, budującej głowę kości udowej.
Redukcja otwarta
Jeżeli uprząż oraz redukcja zamknięta nie zdają egzaminu lub dziecko jest za duże, warto sięgnąć po redukcję otwartą. Operacja jest konieczna wtedy, gdy dysplazja jest diagnozowana późno. Zabieg polega na owinięciu ścięgien wokół bioder i usunięciu tego, co zapobiega swobodnemu ruchowi w stawie biodrowym. Jeżeli kości zostaną prawidłowo ustawione względem siebie, więzadła i mięśnie wzmacniają się, tworząc coraz bardziej stabilne połączenie.
Redukcja zamknięta
Ten sposób leczenia jest stosowany u dzieci w wieku 6 miesięcy lub wtedy, gdy uprząż Pavlika się nie sprawdza. Podczas zabiegu mały pacjent jest znieczulony i uśpiony. Lekarz umieszcza stawy biodrowe w odpowiedniej pozycji, a następnie za pomocą gipsu utrzymuje je w tym położeniu przez co najmniej 12 tygodni.
Rehabilitacja
Przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań należy skontaktować się z ortopedą. Zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, ćwiczenia powinny być odpowiednio dobrane przez terapeutę. Jeżeli chodzi o postępowanie z dziećmi z dysplazją, jest kilka zasad, którymi należy się kierować.
Po pierwsze – podczas noszenia malucha nie krępuj jego nóżek, pozwól im zwisać swobodnie. Podczas noszenia poziomego nóżki również powinny być rozstawione i mieć swobodę. Zalecenia mówią o częstym kładzeniu dziecka na brzuchu, oczywiście pod kontrolą opiekunów.
Zwichnięcie stawu biodrowego – obrzęk i silny ból biodra przy chodzeniu?
Zwichnięcie stawu biodrowego stwierdza się, gdy głowa kości udowej przemieszcza się i przestaje kontaktować z panewką. Dochodzi do tego najczęściej w wyniku zadziałania sporej siły, np. podczas upadku z wysokości lub podczas wypadków komunikacyjnych. Najczęściej obserwuje się zwichnięcia tylne, znacznie rzadziej przednie. Do objawów zwichnięcia zaliczamy:
-
bardzo silny ból biodra przy chodzeniu, uniemożliwiający poruszanie się
-
duży krwiak
-
obrzęk
-
osłabione czucie w stopie, a czasem jego brak, co jest spowodowane uszkodzeniem nerwów
-
biodro ugięte, w przywiedzeniu i zrotowaniu do wewnątrz.
Leczenie zwichnięcia biodra
Za podstawową metodę leczenia zwichniętego biodra uważa się jego nastawienie, czyli tzw. repozycję. Dokonuje się tego w znieczuleniu ogólnym. Po nastawieniu bardzo ważna jest trwająca 2 tygodnie rekonwalescencja, polegająca na maksymalnym odciążaniu biodra na wyciągu. Kolejne 6 tygodni to nauka chodzenia z wykorzystaniem kul.
Leczenie operacyjne zostaje wdrożone, gdy inne metody są nieskuteczne. Jeżeli występuje opuchlizna, dobrze jest stosować zimne okłady, które zmniejszają obrzęk. Zwichnięcie wiąże się z dużym bólem, dlatego często zaleca się stosowanie leków przeciwbólowych.
Fizjoterapia jako metoda leczenia zwichnięcia stawu biodrowego
-
Pole magnetyczne – jest to jedna z częściej stosowanych metod fizykoterapeutycznych. Wykorzystuje ona zbawienne właściwości pola magnetycznego, które wnika w głąb tkanek i pobudza do regeneracji.
-
Jonoforeza – zabieg elektroleczniczy, który polega na wprowadzeniu do tkanek działających leczniczo jonów. Odbywa się to za pomocą pola elektrycznego.
-
Krioterapia – polega na leczeniu zimnem. Przyspiesza to krążenie krwi, powoduje efekt przeciwbólowy i zmniejszający napięcie mięśni.
Bolące biodra w ciąży
Bolące biodra w ciąży towarzyszą bardzo wielu kobietom, zwłaszcza w trzecim trymestrze. Jego nasilenie może być różne. Czasem jest to tylko dyskomfort, a niekiedy ból biodra w nocy, który nie pozwala zasnąć ani chodzić.
Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do biodra u kobiet w ciąży
Kobieta ciężarna, wraz z wzrastającą masą płodu, jest coraz bardziej narażona na dodatkowe obciążenia. Dochodzi tym samym do zmiany środka ciężkości, co szczególnie zgubnie oddziałuje na biodra. I bez tego przenoszą znaczny ciężar.
Kręgosłup również odczuwa zachodzące w ciele ciężarnej zmiany, dlatego kobiety skarżą się na ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do biodra. Dodatkową przyczyną bólu biodra w ciąży są hormony. Relaksyna działa rozluźniająco na mięsień szyjki macicy, spojenie łonowe i więzadła. Podobnie działa progesteron, którego spore ilości są produkowane w czasie ciąży. Rozluźnienie jest bardzo potrzebne przed porodem, ale również naraża przyszłą mamę na kontuzje.
Ćwiczenia na ból biodra
Jak zostało wspomniane na samym początku, bóle stawów biodrowych mogą wynikać z nieprawidłowej postawy ciala oraz przeciążeń. Jeżeli dolegliwości nie są bardzo nasilone, warto spróbować ćwiczeń na ból biodra, które mają za zadanie zminimalizować dolegliwości.
Kiedy ból biodra odczuwany jest po zewnętrznej stronie, pachwinie oraz okolicy krzyżowej i pośladkowej – warto wykonywać regularnie kilka prostych ćwiczeń na bóle biodra, które pozwolą wzmocnić wspomniany staw oraz zmniejszyć niechciane dolegliwości.
Ćwiczenie 1
Połóż się na plecach. Ułóż ręce wzdłuż ciała. Prawą nogę zegnij w kolanie, podciągnij do brzucha i skieruj delikatnie na zewnątrz. Oprzyj dłoń na kolanie. Blokuj ręką ruch nogi, jednocześnie starając się wywierać nacisk podczas jej przywodzenia do środka. Mięśnie powinny być napięte. Ćwiczenie powtórz 5 razy na obie strony.
Ćwiczenie 2
Uklęknij w klęku prostym i ustaw się w rozkroku. Postaraj się jedno kolano umieścić daleko z tyłu. Wypchnij biodra ku przodowi. Napnij mięśnie brzucha i trzymaj około 1 minuty. Zmień stronę i powtórz całe ćwiczenie.
Ćwiczenie 3
Stań lewym bokiem przy ścianie, następnie wyprostuj plecy i oprzyj się ręką. Ugnij prawą nogę i sięgnij piętą do pośladka i dociśnij ją. Wytrzymaj w tej pozycji 15 sekund. Powtórz ćwiczenie 15 razy na każdą stronę.
Najczęściej zadawane pytania
Co robić, by zminimalizować ból stawów biodrowych w ciąży?
U wielu ciężarnych ból nasila się, kiedy kładą się spać. Warto spróbować różnego układania poduszek tak, by zwiększyć komfort. Na rynku obecne są specjalne poduszki dla kobiet w ciąży, które są specjalnie wyprofilowane i dopasowane do ciała. Warto zadbać o odpowiednią pozycję podcza spania.
Nie zaleca się krzyżowania nóg, bo rano ból tylko się nasila. Dobrze jest włożyć między kolana i brzuch poduszki, również podczas drzemki czy relaksu. Wskazana jest również umiarkowana aktywność fizyczna, szczególnie w wodzie, która zmniejsza obciążenia stawów. Oprócz tego warto zapisać się na zajęcia jogi, pilates czy masaż, który relaksuje i zmniejsza odczucia bólowe.
Jak długo utrzymuje się ból po wszczepieniu endoprotezy biodra?
Ból jest zależny od wielu czynników. Należą do nich: wiek pacjenta, stan sprawności fizycznej, wydolność oddechowa, krążeniowa, siła mięśniowa. Przed zabiegiem należy przygotować się, że ból może trwać nawet do pół roku.
Ból w prawym biodrze i pośladku – co może oznaczać?
Ból w prawym biodrze i pośladku może mieć bardzo różne źródła. Należą do nich: choroba zwyrodnieniowa stawów, złamania kości, zwichnięcia, stany zapalne. Długo utrzymujący się ból nie powinien być bagatelizowany i musi zostać skonsultowany ze specjalistą.
Ból w lewym boku na wysokości biodra – jaka może być jego przyczyna?
Przyczyną bólu w lewym boku na wysokości biodra mogą być zwyrodnienia stawów, albo choroby trzustki. Dolegliwości w tym miejscu mogą być zwiastunem zapalenia trzustki lub innej choroby tego narządu, dlatego niezwłocznie należy zasięgnąć porady lekarza.
Umów się na leczenie:
Tel: 503-733-127
Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00
Rejestracja 10-18:00
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Dagmara Porada – Redaktor medyczny
Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.
Bibliografia:
- dr hab. n. med. Dariusz Białoszewski, Fizjoterapia w ortopedii
- Bauer TW, Parvizi J, Kobayashi N, Diagnosis of periprosthetic infection
- Interna Szczeklika 2020
- Dr hab. med. Jerzy Sułko, Dysplazja stawu biodrowego u dzieci, mp.pl
- Dziak A., Traumatologia Narządu Ruchu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
- Grochowski J., Wybrane zagadnienia z chirurgii dziecięcej
- Calonge N., Screening for developmental dysplasia of the hip: Recommendation statement
- B. Lewandowski, S. Sierakowski, K. Kita, P. A. Klimiuk, E. Muklewicz, Biodro – przyczyny najczęstszych dolegliwości.
Data publikacji: 02.10.2022
Data ostatniej aktualizacji: 20.01.2023
