Migrena – objawy, przyczyny, leczenie – Co na migreny?

Uporczywy, dokuczliwy i ograniczający normalne funkcjonowanie ból. Pulsujący, napadowy i silny. Choroba kojarzona jest głównie z kobietami i nie bez przyczyny – to właśnie płeć piękna najczęściej skarży się na takie dolegliwości.

A co kryje się za tymi objawami? Migrena oczywiście!

Schorzenie może powodować silny, pulsujący ból lub uczucie pulsowania. Zazwyczaj występuje tylko po jednej stronie głowy. Często towarzyszą mu nudności, wymioty i skrajna wrażliwość na światło i dźwięk. Ataki migreny trwają od paru godzin (maksymalnie do 72 h). Dolegliwości zwykle są wyrażone na tyle mocno, że skutecznie przeszkadzają w wykonywaniu codziennych czynności.

Niektórzy pacjenci potrafią przewidzieć kiedy nadejdzie atak – mówi się wówczas o tak zwanej migrenie z aurą. Leczenie choroby nie jest łatwe, jednak zastosowanie odpowiedniej terapii i zmiana stylu życia pozwalają na znaczne zmniejszenie dolegliwości bólowych, a nawet udaje się zapobiegać nawrotom.

W Centrum KORE w Swarzędzu mamy duże doświadczenie kliniczne w leczeniu bólów głowy.

 

Czym jest migrena, jak powstaje i jakie są jej przyczyny?

Co prawda kojarzy się z bólem głowy, jednak nie jest to zwyczajny ból głowy. Migrena z definicji jest chorobą przewlekłą, co znaczy, że jest obecna w życiu człowieka przez długi czas. Jej cechą charakterystyczną są napadowe bóle głowy, do których dołączać się mogą różne objawy neurologiczne, a także zaburzenia ze strony innych układów (zwłaszcza układu pokarmowego).

Dokładne mechanizmy prowadzące do powstawania migreny nie są znane. Wiadomo jednak, że pewne osoby są bardziej predysponowane do wystąpienia napadów ze względu na wrodzone skłonności do nadmiernego reagowania układu nerwowo-naczyniowego głowy na różne sytuacje, bodźce i zmiany (zarówno wewnątrz organizmu jak i w otoczeniu zewnętrznym).

Po wystąpieniu bodźca, uruchamia się szereg procesów. W migrenie z aurą zmiany rozpoczynają się w korze płatów potylicznych (tył głowy), które zaczynają rozprzestrzeniać się poprzez nerwy i obejmować coraz większe fragmenty. Do tego dochodzi jeszcze względne niedokrwienie, które dodatkowo potęguje dolegliwości.

W migrenie bez aury bodziec odbierany jest w pniu mózgu (a konkretniej w jądrze szwu i substancji okołowodociągowej), który uznawany jest za generator napadu.

Włókna nerwowe zostają pobudzone, a z ich zakończeń uwalniane są neuroprzekaźniki, które oddziałują na ścianę naczyń krwionośnych. Rozpoczyna się produkcja mediatorów bólu (tak zwane kininy) i stanu zapalnego.

Komórki tuczne uwalniają histaminę, która rozszerza naczynia i powoduje zwiększenie ich przepuszczalności, przez co osocze przenika poza światło naczynia, zwrotnie pobudza zakończenia włókien nerwu trójdzielnego i całe koło się zamyka.

Zjawiska te wzajemnie się “napędzają”, a stan ten trwa aż do chwili wyczerpania miejscowych zapasów mediatorów naczyniowych i neuroprzekaźników bólu.

Każde naczynie krwionośne, które jest unerwione przez ten nerw staje się nadwrażliwe i odbiera falę tętna jako ból. Ponadto okolica twarzy i głowy staje się bardzo wrażliwa, przez co łagodne bodźce mogą wywoływać bardzo nieprzyjemne doznania.

Pobudzone zostają również struktury wchodzące w skład nerwowego układu wegetatywnego, przez co podczas napadów popularne są zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i innych układów – nudności, wymioty, nietolerancja dźwięku, światła i zapachów.

 

Umów się na leczenie migreny:

Tel: 503-733-127

 

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

OPINIE O NAS:

 

Kto jest narażony na migrenę?

Częstość występowania nie jest stała i zależy od wielu czynników – m.in wieku, płci i rasy. Dzieci i młodzież raczej nie chorują na migrenę, jednak nie jest to niemożliwe. Dotyka to 4% populacji do wieku dojrzewania. Następnie ryzyko wzrasta aż do 35 roku życia i zdecydowanie przeważa wśród kobiet.

Szacuje się, że problemy migrenowe dotykają średnio 6% mężczyzn i 18% kobiet, a w grupie wiekowej 30-35 lat wartości te wzrastają nawet do 30%. Czytaj więcej – Leczenie migreny Poznań

 

Czynniki wywołujące napady migreny?

Każda osoba reaguje inaczej i jest bardziej wrażliwa na inne bodźce i zmiany. Niekiedy ciężko więc ocenić konkretny rodzaj czynnika, który wywołał napad. Do najczęstszych winowajców zalicza się:

• stres albo stan rozluźnienia po stresującej sytuacji

• zmiana pogody (zwłaszcza jeśli towarzyszy jej spadek ciśnienia atmosferycznego)

• miesiączka lub owulacja (dużo rzadziej)

• nadmierny wysiłek fizyczny

• alkohol (największy wpływ ma czerwone wino)

• niedosypianie lub zbyt długi sen

• niektóre pokarmy (produkty z kofeiną, czekolada, orzechy, figi, słodziki, produkty przetworzone, kiszone, fermentowane)

• długotrwałe pozostawanie na czczo lub celowe ograniczanie spożywania pokarmów

• niektóre leki (nitraty, doustne leki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, leki na potencję, histamina)

• mocne bodźce fizyczne (duża intensywność błysków, jasnego światła, hałasu)

• silne zapachy

• przebywanie na dużych wysokościach (małe stężenie tlenu).

 

Postaci migreny

ICHD, czyli International Classification of Headache Disorders stworzyło krótkie podsumowanie wszystkich postaci migreny, co znacznie przyspiesza cały proces diagnostyczny i pozwala na dobranie skutecznego postępowania terapeutycznego.

1. Migrena bez aury

2. Migrena z aurą – obejmuje typową aurę z bólem głowy lub bez niego oraz migrenę siatkówkową (napady ograniczone są wówczas do jednego oka pod postacią mroczków, migotań itp.)

3. Migrena przewlekła

4. Powikłania migreny – składają się na nie: a) stan migrenowy (ból ponad 72h), b) uporczywa aura bez zawału mózgu (występują znaczne zmiany neurologiczne, które trwają ponad tydzień i nie dają żadnych zmian w badaniach obrazowych), c) migrenowy zawał mózgu (tak jak w poprzednim przypadku, tylko badania obrazowe uwidaczniają udar niedokrwienny mózgu), d) napady padaczkowe wyzwalane przez aurę migrenową (obie choroby mogą współistnieć i wzajemnie się wywoływać)

5. Prawdopodobna migrena – z aurą lub bez

6. Zespoły okresowe epizodyczne, które mogą się wiązać z migreną – najczęściej dotyczą nawracających zaburzeń żołądkowo-jelitowych, w skład których wchodzą: a) zespół wymiotów cyklicznych (bez wyraźnej przyczyny epizody silnych wymiotów trwające nawet 5 dni), b) migrena brzuszna (ten typ występuje u dzieci w wieku szkolnym, które zgłaszają ból w okolicy pępka i nudności). W zespołach okresowych można również wyróżnić łagodne napadowe zawroty głowy wieku dziecięcego oraz łagodny kręcz szyi.

 

Objawy migreny

Klasyczne objawy są rożne ze względu na aktualnie trwającą fazę migreny. Każda z nich ma charakterystyczne dla siebie symptomy.

1.   Faza zwiastunów

Nie wszyscy ją przechodzą, dotyczy od 20% do 60% chorych na migrenę. Może być mylona z aurą, jednak nią nie jest. Pojawia się maksymalnie na dzień przed wystąpieniem typowego bólu głowy. Objawia się przede wszystkim zmianami nastroju.

Może pojawić się znaczne rozdrażnienie, nadpobudliwość, trudności w skupieniu się lub wręcz przeciwnie – uczucie zmęczenia, nieustanne ziewanie, przygnębienie.

Niektórzy pacjenci zgłaszają w tej fazie wzmożone łaknienie na konkretne rodzaje pożywienia, inni skarżą się na częste oddawanie moczu, obrzęki lub wrażenie sztywności karku. Takie zmiany są alarmem dla chorego, który po ich zauważeniu powinien przygotować się na napad migrenowego bólu głowy. Niekiedy udaje się tym atakom zapobiec, jednak należy zadziałać w odpowiednim momencie.

2.   Faza aury

Ta faza również poprzedza wystąpienie typowego bólu, jednak nie trwa tyle co faza zwiastunów. Jest dużo krótsza i pojawia się maksymalnie na 60 minut przed napadem (zazwyczaj jest to 5-20 minut).

Z tego względu chory ma dość mało czasu na przygotowanie się na falę bólu. Aura jest odwracalna, nie powoduje żadnych długotrwałych skutków i mija samoistnie ustępując miejsca dolegliwościom bólowym.

Wyróżnia się kilka podgrup objawów, każdy pacjent ma nieco inne symptomy zbliżającego się ataku. Mogą one sugerować inne choroby i opóźniać postawienie poprawnej diagnozy.

• objawy wzrokowe – to najczęstsza aura ze wszystkich. Pojawiają się mroczki, błyski, zaostrzenie obrazu, zmiany proporcji przedmiotów. Chorzy opowiadają również o charakterystycznych świecących punktach, które widzą.

• objawy czuciowe – obejmują mrowienie i parestezje (nietypowe i nieadekwatne odczuwane wrażenia na skórze), które dotykają głównie połowy twarzy lub kończyn po jednej stronie ciała.

• niedowłady – występują bardzo rzadko i zwykle związane są z odrębnym schorzeniem jakim jest rodzinna migrena połowiczoporaźna.

• afazja – zaburzenia w odbiorze mowy lub jej wyartykułowaniu.

• objawy z zakresu obszaru unaczynienia jamy czaszki – pojawić się mogą wówczas zawroty głowy, zaburzenia równowagi, szum w uszach, podwójne widzenie lub niedowidzenie, dyzartria (utrudniona artykulacja). W ciężkich przypadkach może dojść do zaburzeń świadomości lub obustronnych parestezji.

3.   Faza bólu głowy

Najbardziej charakterystyczny typ bólu dla migreny to ból jednostronny (występujący aż u 60% chorych), który może stopniowo narastać. Zdecydowana większość pacjentów (bo aż 85%) opisuje typ bólu jako pulsujący, a jego moc oceniają od umiarkowanego do silnego.

Jednak jeśli dolegliwości pojawiają się obustronnie, nie należy wykluczać podejrzenia migreny. W niektórych postaciach pojawia się jednocześnie z dwóch stron lub rozpoczyna się jednostronnie, a następnie przechodzi w obustronny.

Faza bólowa u dorosłych ma różny czas trwania podyktowany aktualnym stanem zdrowia pacjenta, podjętym odpowiednim leczeniem i tym, jak silny był bodziec wywołujący. Szacuje się, że czas napadu trwa 4-72 h i pojawia się średnio 1-2 razy na miesiąc.

Jest kilka typowych cech, które pozwalają zwiększyć prawdopodobieństwo trafnej diagnozy. Charakterystyczne dla migreny jest nasilenie się bólu w czasie jakiejkolwiek (nawet bardzo niewielkiej typu wchodzenie po schodach) aktywności fizycznej.

Oprócz bólu, dość często pojawiają się również inne objawy towarzyszące. Należą do nich: wymioty (praktycznie każdy pacjent w fazie bólowej je zgłasza) oraz nadwrażliwość na dźwięki,  światło i zapachy.

Podczas napadu choremu należy zapewnić spokój, najlepiej gdyby miał do swojej dyspozycji cichy, ciemny, chłodny i bezwonny pokój, w którym może się położyć i zasnąć. Sen w wielu przypadkach przynosi znaczną ulgę.

4.   Faza ponapadowa

Po tak długo trwającym, silnym bólu pojawia się przede wszystkim zmęczenie, rozdrażnienie, apatia, trudności w koncentracji i obniżenie nastroju. Nierzadko pojawia się również tępy, rozlany ból głowy, który jest znacznie lżejszy od fazy napadowej. Nazywa się go tak zwanym zejściowym bólem migrenowym.

Podsumowując, choroba trwa zwykle całe życie z przemiennymi fazami zaostrzeń i remisji, choć po 50 roku życia liczba napadów ulega zmniejszeniu, a podczas ciąży może zniknąć całkowicie. Nie wywołuje trwałych następstw, jednak może znacznie pogorszyć jakość życia i utrudnić codzienne funkcjonowanie.

Wszystkie powyższe opisy dotyczą tzw: migreny epizodycznej. Może jednak ona przejść w migrenę przewlekłą, czyli jedną z postaci choroby (codzienny przewlekły ból głowy).

 

Diagnostyka migreny

Najistotniejszym punktem niezbędnym do postawienia trafnej diagnozy jest dobrze zebrany, dokładny wywiad. Dlatego jako pacjent warto przyjść na wizytę u specjalisty przygotowanym.

Dobrze jest ułożyć sobie w głowie cały plan choroby, kiedy się zaczęła, jakie były objawy, jak się rozwinęła, co pomaga uśmierzyć ból, a jakie bodźce go nasilają itp. Konieczne jest również zidentyfikowanie czynników wywołujących napady, by móc unikać ich w przyszłości.

ICHD wydało kryteria rozpoznania różnych typów migreny. Podstawiając pod nie zgłaszane dolegliwości pacjenta można w łatwy sposób nie tylko rozpoznać schorzenie, ale również zaklasyfikować do odpowiedniej postaci choroby.

 

Migrena bez aury	Migrena z aurą	Migrena przewlekła
>5 napadów bólu głowy, które spełniają kryteria 2-4 napady bólu trwające 4-72h (bez leczenia) ból ma 2 z 4 cech – jest jednostronny, pulsujący, umiarkowany lub silny, nasila się w czasie zwykłej aktywności podczas bólu występują wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk	>2 napady spełniające kryteria 2-3 obecność aury obecność 2 z 4 cech – objawy aury rozwijają się stopniowo, trwają 5-60minut, występują jednostronnie, a ból głowy występuje w czasie jej trwania lub w ciągu godziny po jej ustąpieniu	ból głowy trwający ponad 15 dni w miesiącu przez więcej niż 3 miesiące pacjent, który przebył 5 lub więcej napadów migreny (zarówno z aurą, jak i bez)

 

Migrena – Leczenie zapobiegawcze

Koncentruje się przede wszystkim na eliminacji wszystkich czynników mogących wywołać napad. Jeśli jest to niemożliwe lub napad nadchodzi pomimo wdrożenia wszystkich środków ostrożności – można zastosować inne metody przynoszące ulgę.

Odpoczynek z zamkniętymi oczami w cichym, zaciemnionym pokoju to doskonały sposób, by skrócić czas trwania napadu. Warto dodać do tego sen, który znacznie łagodzi wszystkie objawy. Kolejnym dobrym pomysłem jest umieszczenie chłodnej szmatki lub okładu z lodu na czole. Nie można także zapominać o prawidłowym nawodnieniu.

Warto wprowadzić kilka zmian w swoim stylu życia, które pomogą zmniejszyć ryzyko nawrotu migreny. Należą do nich:

• Strategie radzenia sobie ze stresem – ćwiczenia, techniki relaksacyjne czy biofeedback.

• Prowadzenie dziennika – zapisz wszystkie możliwe czynniki, które Twoim zdaniem mogłyby być przyczyną migreny. Dzięki temu dowiesz się czego musisz unikać (np: niektórych pokarmów czy leków).

• Terapia hormonalna – może pomóc niektórym kobietom, których migreny wydają się być związane z cyklem miesiączkowym

• Redukcja masy ciała w przypadku otyłości.

 

Leczenie farmakologiczne migreny

Istnieją różne rodzaje leków łagodzących objawy. Obejmują one: kwas acetylosalicylowy (ASA), niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki tryptanowe, leki ergotaminowe, przeciwbólowe, przeciwwymiotne, a w przypadku ciężkich przypadków również przeciwbólowe leki opioidowe.

Im szybciej wdroży się odpowiednie leczenie farmakologiczne, tym mniejsze ryzyko narastania bólu. Możliwe jest nawet całkowite przerwanie napadów i zapobieganie ich nawrotom.

Czytaj więcej – tabletki na migrenę.

 

Metody niefarmakologiczne

W niektórych badaniach wykazano korzystne skutki zastosowania tak zwanej metody TMS, czyli przezczaszkowej stymulacji magnetycznej.

Terapia polega na generowaniu pojedynczych impulsów pola elektromagnetycznego, które w razie potrzeby mogą być powtarzane co 15 minut. Impulsy te są generowane przez podręczne urządzenie trzymane przez samego chorego. Jest to jednak metoda wciąż w fazie badań i doświadczeń, więc nie ma można ufać jej pełnej wiarygodności.

W przypadku migreny przewlekłej, metoda, która obecnie zrewolucjonizowała całe leczenie tego schorzenia jest terapia toksyną botulinową, czyli popularnym botoksem.

To lek o potwierdzonym działaniu, a jego skuteczność została udowodniona przez liczne badania. Zabieg polega na na punktowej iniekcji toksyny, co wywołuje rozluźnienie mięśni czoła, skroni oraz tylnej części głowy. Zablokowane zostaje przewodnictwo w nerwach odpowiadających za wywołanie fali bólu.

 

Fizjoterapia

Dobrze dobrane metody fizjoterapeutyczne są w stanie w znacznym stopniu zniwelować problem nawracających migren. Ćwiczenia, zabiegi i specjalne techniki pozwalają skutecznie rozluźnić struktury w obrębie głowy, poprawić ich unerwienie i ukrwienie, co przełoży się na mniej nasilone napady.

Każdy typ bólu głowy powinien być poddany odpowiedniej terapii. Zwiększenie zakresu ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa, rozluźnienie mięśni okolicy szyi i karku powodują znaczną poprawę stanu zdrowia i mniejsze ryzyko nawrotów choroby i bólu.

Fizjoterapia psychosomatyczna

Ta branża specjalizuje się przede wszystkim w leczeniu objawów związanych z napięciem lub stresem, ale odnotowuje się równie dobre wyniki podczas leczenia depresji, zaburzeń lękowych, niewyjaśnionych dolegliwości bólowych, a także radzeniu sobie z przewlekłym bólem – w tym z bólem migrenowym.

Fizjoterapeuci psychosomatyczni mają za zadanie dotrzeć do źródła problemu i wyeliminować go. Zwracają uwagę zarówno na aspekty psychiczne, jak i fizyczne, które mogą mieć znaczny wpływ na zdrowie i prawidłowe funkcjonowanie pacjenta.

Nierzadko okazuje się, że napady migreny lub innego rodzaju bólu głowy są wywołane nierównowagą między obciążeniem ciała a rozluźnieniem.

Terapia pomaga zlikwidować (a przynajmniej zminimalizować) dolegliwości bólowe, poznać sztukę relaksu, zrozumieć źródła problemu i ich konsekwencje, nauczyć się rozpoznawać i szanować granice fizyczne i psychiczne.

Fizjoterapia stomatologiczna

Co ma wspólnego stomatologia do bólów migrenowych? Okazuje się, że wcale nie tak mało! Staw skroniowo-żuchwowy służy nie tylko czynnościom mowy i żucia, ale także stanowi niezwykle ważny punkt zaczepienia jeśli chodzi o przewodnictwo nerwowe.

W mięśniach żwaczach znajduje się bowiem bardzo dużo proprioceptorów. Są to specjalne receptory odpowiadające za tzw: czucie głębokie (informuje ono m.in o położeniu ciała w przestrzeni).

Zachwianie równowagi w napięciu między żwaczami może wywołać dolegliwości bólowe ze strony głowy, szyi, a nawet może powstać wada postawy.

Osoby skarżące się na zwiększone napięcie mięśni żwaczy (wywołane nieprawidłowym zgryzem lub zbyt dużą ilością bodźców stresowych, co prowadzi do bruksizmu) często cierpią na pseudo migreny, które są nieprawidłowo diagnozowane jako migrena prawdziwa. Mogą wystąpić również zawroty głowy, a nawet typowa migrenowa aura.

Leczenie polega na tzw: suchym igłowaniu mięśni, co przywraca napięcie do prawidłowego poziomu, a ból głowy zostaje zminimalizowany, a nawet całkowicie zniesiony.

Najczęściej zadawane pytania

Co to jest migrena?

To choroba wywołana obciążeniem genetycznym (częściej dotyka kobiet) objawiająca się napadowymi, nawracającymi bólami głowy występującymi najczęściej jednostronnie z przodu i boku głowy. Ból jest charakterystyczny, tętniący i często towarzyszą mu nudności, wymioty, mroczki lub nadwrażliwość na światło. Przed migreną może pojawić się aura zwiastująca właściwą fazę bólową.

Co na migreny?

Przede wszystkim należy dużo odpoczywać, znaleźć zacieniony, spokojny i cichy pokój, w którym można zasnąć (sen daje znaczną ulgę w bólu). Kolejnym etapem jest zażycie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np: ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, naproksen).

Po konsultacji z lekarzem i wystawieniem przez niego recepty, skuteczne w walce z migreną są tryptany. Można stosować też leki przeciwwymiotne.

 

 

Umów się na leczenie migreny:

Tel: 503-733-127

 

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 20:00

OPINIE O NAS:

 

 

 

Dagmara Porada – Redaktor medyczny

Studiuje Medycynę na kierunku lekarskim na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Copywriterka z 6-letnim stażem i lekkim piórem. Twórczyni wielu artykułów, opisów i blogów firmowych. Miłośniczka psów i dobrej książki.

 

 

Bibliografia:

1. “Migrena”, Interna Szczeklika, 2021
2. “ Migrena”, dr n. med. Dorota Włoch-Kopeć https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150555,migrena
3. https://zdrowie.wprost.pl/medycyna/choroby/neurologiczne/10993174/program-lekowy-leczenia-migreny-przewleklej.html?fbclid=IwAR08xtzXVZceDM9PcyPVz8eN_f5BFTQ4HNHjUE2fOV8LoN087iKeONaeppw
4. “Migraine” https://medlineplus.gov/migraine.html
5. “Everything You Want to Know About Migraine” https://www.healthline.com/health/migraine

Data publikacji: 20.12.2022

Data ostatniej aktualizacji: 20.04.2023