Oddawanie moczu jest jedną z podstawowych czynności fizjologicznych każdego człowieka. Prawidłowo nie powinno ono sprawiać żadnych trudności. W praktyce jednak większość z nas przynajmniej raz w życiu spotka się z pewnymi problemami w sikaniu.
Mogą one obejmować ból, pieczenie, domieszkę krwi w moczu (krwiomocz), zmniejszenie ilości oddawanego moczu (oliguria), całkowity bezmocz (anuria) lub przeciwnie – zwiększenie objętości oddawanego moczu (wielomocz, poliuria).
Jedną z dolegliwości zgłaszanych przez pacjentów jest także częstomocz, czyli częste oddawanie moczu. W Centrum KORE w Swarzędzu posiadamy duże doświadczenie kliniczne w leczeniu częstomoczu.
Kiedy o nim mówimy?
Jakie są przyczyny jego powstawania?
Jakie są najskuteczniejsze metody leczenia częstomoczu?
Częstomocz – co to jest?
Częstomocz jest objawem polegającym na zbyt częstym oddawaniu moczu. Sam w sobie nie jest chorobą. Może być symptomem wielu jednostek chorobowych, dlatego też niezwykle istotna jest jego szczegółowa diagnostyka. Co to tak naprawdę oznacza zbyt częste oddawanie moczu? Przede wszystkim pojęcie to należy odnieść do każdej osoby indywidualnie.
O częstomoczu mówi się w przypadku mikcji częstszych niż norma dla danej osoby. Norma ta zwykle wynosi od 2 do 8 razy na dzień i 0 w nocy. Zbyt częste oddawanie moczu to więc zazwyczaj ponad 8 mikcji na dobę. Nierzadko występuje także częste oddawanie moczu w nocy. Istotne jest zwrócenie uwagi na ilość mikcji oraz porównanie jej do swojego standardu.
Zwiększenie częstości oddawanego moczu może być sporadyczne i wywołane przyjmowaniem większej ilości płynów. Nie jest wówczas powodem do zmartwień.
Częstomocz trwający dłużej niż jeden dzień powinien jednak zwrócić Twoją uwagę. W zależności od źródła problemu dolegliwości mogą mieć charakter ostry lub przewlekły.
W częstomoczu objętość oddawanych płynów zwykle jest zmniejszona. W niektórych przypadkach może on być jednak połączony z wielomoczem, czyli poliurią. Objaw ten dotyczy kobiet i mężczyzn w każdym wieku.
Różnić się mogą jednak przyczyny dolegliwości. W przypadku częstego oddawania moczu niezwykle istotne jest zwrócenie się o pomoc do lekarza. Choć dla wielu osób jest to temat wstydliwy, powodować może znaczny dyskomfort i obniżenie jakości życia.
Dlatego też dokładna diagnostyka i szybkie wdrożenie leczenia jest kluczowym aspektem.
Umów się na leczenie częstomoczu:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Objawy dodatkowe częstomoczu
Choć częstomocz sam w sobie jest symptomem, a nie chorobą, może współwystępować z innymi objawami. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na charakter parcia na mocz. Zwykle ma on charakter tak zwanego parcia naglącego, czyli uczucie natychmiastowej potrzeby skorzystania z toalety.
Często również brak jest odczucia ulgi po mikcji. Istotną rolę pełni również objętość oddawanego moczu. Zwykle jest ona zmniejszona, czasami mówi się nawet o kropelkowym oddawaniu moczu, tak niewielka jest to ilość. W niektórych przypadkach jednak częstomocz może być związany z poliurią.
Wówczas objętość płynów jest znacznie zwiększona i wynosi nawet powyżej 2500ml. Czasami zdarza się również utrata kontroli i nietrzymanie moczu.
Częstemu oddawaniu moczu może również towarzyszyć uczucie bólu oraz pieczenia w trakcie sikania. Zdarza się również, że okolica cewki moczowej jest obrzęknięta i zaczerwieniona.
Dolegliwości w postaci bólu lub ucisku występować mogą również w podbrzuszu. Zdarza się także, że mocz jest zabarwiony na kolor różowy lub czerwony, co może świadczyć o obecności w nim krwi.
Czasami wystąpić mogą również objawy ogólne, na przykład gorączka i osłabienie organizmu. Tego typu symptomy wymagają kontaktu z lekarzem i diagnostyki.
Przyczyny częstomoczu
Przyczyn częstomoczu może być wiele. Powodem może być między innymi produkcja zbyt dużej ilości moczu przez nerki, czyli wielomocz, co wiąże się ze zwiększeniem ilości mikcji. Drugą przyczyną są zaburzenia czynności jednego lub kilku narządów układu moczowo-płciowego – cewki moczowej, pęcherza moczowego, moczowodów, nerek lub prostaty (np. zapalenie prostaty).
Zaburzenia te mogą być związane z wadami anatomicznymi, przebytymi urazami lub operacjami, jak i zakażeniami lub chorobami nowotworowymi. Częste oddawanie moczu może być też wynikiem chorób układowych, neurologicznych lub zaburzeniami hormonalnymi.
Parcie jest też częste u kobiet w ciąży ze względu na ucisk pęcherza przez powiększającą się macicę. Kolejnym powodem jest przyjmowanie niektórych leków, przede wszystkim moczopędnych (diuretyków). Zdarza się także występowanie częstego oddawania moczu na tle nerwowym.
Przyczyny częstomoczu – zakażenia układu moczowego
Najczęstszą przyczyną częstomoczu jest zakażenie układu moczowego. Ze względu na anatomicznie krótszą cewkę moczową, jest ono szczególnie częste u kobiet. Zwykle zapaleniu ulega właśnie cewka lub pęcherz moczowy.
Częstemu oddawaniu moczu w małych ilościach towarzyszą w tym przypadku objawy zapalenia, takie jak ból w trakcie sikania, pieczenie, zaczerwienienie i obrzęk ujścia cewki moczowej, osłabienie, a nawet gorączka (szczególnie u dzieci). Charakterystyczne jest również parcie naglące i brak uczucia ulgi po zakończeniu mikcji.
Na szczęście leczenie zakażeń układu moczowego jest zwykle szybkie i bardzo skuteczne.
Przyczyny częstomoczu – cukrzyca
Częstomocz jest również jednym z charakterystycznych objawów cukrzycy, zarówno typu I, jak i II. Wynika to z faktu, że organizm pozbywa się nadmiernej ilości glukozy wraz z moczem. Pociąga ona za sobą wodę, co doprowadza do poliurii.
Większa objętość moczu sprawia z kolei, że potrzeba korzystania z toalety jest częstsza. Charakterystycznym objawem cukrzycy jest również zwiększone pragnienie (polidypsja), a z czasem także spadek masy ciała.
W przypadku tego typu symptomów istotne jest jak najszybsze rozpoznanie choroby i wdrożenie terapii, ponieważ nieleczona cukrzyca z czasem prowadzi do licznych powikłań. Z powodu cukrzycy wystąpić może częste oddawanie moczu w nocy, jak i w dzień.
Przyczyny częstomoczu – choroby prostaty
Prostata (gruczoł krokowy, stercz) jest narządem występującym wyłącznie u mężczyzn. Znajduje się on w miednicy mniejszej, a przez jego miąższ przebiega cewka moczowa. Dlatego też stercz pełni istotną rolę w oddawaniu moczu przez mężczyzn. Jego zapalenie, łagodny rozrost lub nowotwór powodują powiększenie gruczołu, a co za tym idzie – nacisk na cewkę moczową.
Przyczynia się to do powstawania różnego rodzaju objawów dyzurycznych, przede wszystkim częstego oddawania moczu w małych ilościach. Mocz ma wówczas słaby strumień ze względu na wąskie światło cewki.
Symptomami towarzyszącymi mogą być także ucisk w podbrzuszu, ból w trakcie mikcji oraz uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Tego typu dolegliwości dotykają zwykle panów po 50 roku życia.
Przyczyny częstomoczu – zaburzenia hormonalne
Kolejną przyczyną zwiększenia częstości oddawania moczu są zaburzenia produkcji hormonów, a dokładnie hormonu antydiuretycznego (wazopresyny). Jest on odpowiedzialny za regulację pracy nerek pod kątem objętości oddawanego moczu.
Niewystarczająca produkcja, wydzielanie lub nieprawidłowe działanie wazopresyny sprawia, że produkowana jest znacznie większa ilość moczu, co prowadzi do poliurii i częstomoczu. Choroba z tym związana nazywana jest moczówką prostą.
Częste oddawanie moczu na tle nerwowym
W niektórych przypadkach wystąpić może częste oddawanie moczu na tle nerwowym. Może być tak zwanym objawem somatycznym różnego rodzaju chorób, takich jak depresja, choroba afektywna dwubiegunowa lub zaburzenia lękowe.
Zwiększenie częstości oddawania moczu może być także wynikiem przewlekłego stresu towarzyszącego nam na co dzień. W takiej sytuacji najistotniejsze jest odpowiednie zadbanie o swoje zdrowie psychiczne.
Przyczyny częstomoczu – pęcherz nadreaktywny
Zespół pęcherza nedreaktywnego (OBS) to grupa objawów, do których należą:
- parcie naglące,
- częstomocz,
- nykturia (częste oddawanie moczu w nocy),
- nietrzymanie moczu.
Jego przyczyn nie da się wytłumaczyć innymi chorobami organicznymi. Dolegliwości są związane z mimowolnymi skurczami mięśnia wypieracza. Do czynników ryzyka OBS należą między innymi otyłość, przewlekłe zaparcia, starszy wiek, a także poród drogą pochwową. Dlatego też właśnie pęcherz nadrekatywny może być przyczyną częstego oddawania moczu w dzień lub w nocy przez kobietę.
Leczenie częstomoczu
Ze względu na fakt, że częstomocz nie jest chorobą lecz objawem, nie istnieją uniwersalne leki na częste oddawanie moczu w nocy i w ciągu dnia. Kluczową rolę pełni szczegółowa diagnostyka, na podstawie której stwierdza się przyczynę zwiększonej ilości mikcji. Obejmuje ona dokładnie przeprowadzony wywiad lekarski.
Dodatkowe objawy oraz okoliczności ich występowania mogą sugerować konkretną jednostkę chorobową. Rozpoznanie powinno być jednak postawione również w oparciu o badania dodatkowe, takie jak morfologia krwi, poziom glukozy, PSA, badanie ogólne moczu, USG jamy brzusznej oraz badania urodynamiczne.
Istotną rolę może również pełnić prowadzenie tak zwanego dzienniczka mikcji, w którym należy notować ilość wizyt w toalecie w ciągu doby oraz objętość oddawanego moczu.
Rehabilitacja w częstomoczu
Pomocna w przypadku objawów częstomoczu może się okazać rehabilitacja. Najlepiej aby była ona wykonywana pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty. Rehabilitacja opiera się w pierwszej kolejności na edukacji w zakresie prawidłowych nawyków związanych z oddawaniem moczu.
Nauka odpowiednich technik w połączeniu z kontrolą ilości mikcji przynosi bardzo dobre efekty. W oparciu o prowadzony dzienniczek zalecane jest częściowe przetrzymywanie moczu przy parciu naglącym. Prowadzi to do rozluźnienia mięśnia wypieracza, zwiększenia objętości pęcherza moczowego, a co za tym idzie – spadku parcia na mocz.
Należy zaznaczyć, że techniki te wykazują się skutecznością przede wszystkim w przypadku, gdy częstomocz jest spowodowany zaburzeniami na tle psychicznym lub nerwowo-mięśniowym.
Rehabilitacja częstego oddawania moczu obejmuje także ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy. Istotny jest zarówno trening pod okiem fizjoterapeuty, jak i dodatkowe zabiegi w postaci terapii manualnej oraz elektrostymulacji.
Ćwiczenia powinny być wykonywane również samodzielnie w domu. Aby były skuteczne, konieczna jest systematyczność i determinacja.
Umów się na rehabilitację:
Tel: 503-733-127
ZOBACZ OPINIE O NAS W GOOGLE
Specjaliści KORE
Źródła:
- Strupińska, Reedukacja zachowań związanych z mikcją – terapia behawioralna nietrzymania moczu u kobiet (http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?1258)
- Wroński, P. Radziszewski, D. Lewczak, Pęcherz nadreaktywny i naglące nietrzymanie moczu – choroba jednostki czy choroba społeczeństwa. Etiologia i leczenie (http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?2039)
- Duława, R. Drabczyk, Niepowikłane zapalenie pęcherza moczowego (https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.14.8.1.)
Data publikacji: 18.01.2023
Data ostatniej aktualizacji: 28.11.2024
Małgorzata Skubis - Redaktor medyczny
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
