Endometrioza (kod w klasyfikacji ICD-10 – N80), czyli inaczej gruczolistość zewnętrzna, jest chorobą znaną już od XVII wieku. Po raz pierwszy została opisana w 1690 roku przez Daniela Shroena, a jej najbardziej typowe objawy udokumentował w 1769 roku Arthur Duff.
Mimo, że od tej pory minęło wiele czasu, o endometriozie głośno się mówi od niedawna.
Na czym polega to schorzenie? Kogo dotyczy?
A przede wszystkim – jakie są objawy endometriozy?
Jakie są nietypowe objawy endometriozy?
Czym jest endometrioza?
Endometrioza jest chorobą, która w zdecydowanej większości dotyczy kobiet. Polega ona na obecności błony śluzowej wnętrza macicy, nazywanej endometrium, poza jamą narządu.
Na przestrzeni lat powstały liczne teorie na temat przyczyn oraz mechanizmów jej powstawania, niestety nadal nie są one do końca poznane, a badania naukowe w tym zakresie wciąż trwają.
Endometrioza dotyczy przede wszystkim kobiet w wieku rozrodczym, jednak w niektórych przypadkach jej objawy mogą wystąpić także u młodszych dziewczynek oraz kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Szacuje się, że choroba może dotyczyć nawet 10-15% pań. Właśnie ze względu na to o endometriozie mówi się coraz więcej.
Endometrioza – lokalizacja
Endometrioza może pojawić się w wielu miejscach. Choroba została podzielona przez Martiusa na trzy kategorie w zależności od lokalizacji zmian:
- endometriosis genitalis interna – objawy w mięśniówce macicy lub jajowodzie,
- endometriosis genitalis externa – zmiany w innych miejscach, ale w obrębie układu płciowego,
- endometriosis extragenitalis – lokalizacja objawów poza układem płciowym.
Zdecydowanie najczęściej endometrioza występuje wokół macicy, jajowodów oraz jajników. Może lokalizować się na więzadłach w pobliżu tych struktur.
Jednak zmiany pojawić się mogą również w innych miejscach – w obrębie pochwy, szyjki macicy, warg sromowych.
Ze względu na bliskość narządów innych układów ogniska endometriozy pojawiają się również w takich miejscach jak jelita, odbytnica oraz pęcherz moczowy. Jeśli kobieta cierpiąca na endometriozę w przeszłości przeszła zabieg w obrębie jamy brzusznej, zmiany mogą pojawić się również w bliźnie pooperacyjnej.
W rzadkich przypadkach gruczolistość zewnętrzna lokalizuje się w odległych narządach, takich jak płuca czy mózg.
Lokalizacja zmian w endometriozie jest istotna, ponieważ od niej zależą często objawy choroby.
Endometrioza – objawy
Podstawowym i zdecydowanie najczęstszym objawem endometriozy jest ból.
Lokalizuje się on przede wszystkim w okolicy miednicy mniejszej, jednak może promieniować na cały brzuch, a także do lędźwiowo-krzyżowej części pleców, okolicy odbytu, genitaliów, nóg. Jego charakter jest najczęściej opisywany jako kłujący, ściskający.
Jednak ból jest dolegliwością indywidualną. Może przyjmować nasilenie od łagodnego, aż po bardzo silne. Symptomy te mogą zależeć od stopnia nasilenia zmian, jednak w wielu przypadkach tak nie jest.
Ból pojawia się najczęściej przed i podczas miesiączki. Ma on wtedy charakter najbardziej nasilony.
Takie objawy bólowe endometriozy dotyczą nawet 70% chorujących kobiet. W niektórych przypadkach ból ma jednak charakter przewlekły. Może nasilać się w trakcie wysiłku fizycznego, a czasem nawet w pozycji stojącej.
Objawy endometriozy obejmują także zaburzenia cyklu menstruacyjnego.
Miesiączka może pojawiać się nieregularnie, krwawienie może być długie, silne i bardzo obfite. Dodatkowo symptomy pojawiają się często już przed okresem, jako tak zwany zespół napięcia przedmiesiączkowego.
Obejmują przede wszystkim ból brzucha, zmęczenie i rozdrażnienie. Zaburzenia mogą obejmować także ból w trakcie owulacji oraz śródcykliczne krwawienia z dróg rodnych.
Niepokojące objawy endometriozy obejmują także ból w trakcie stosunku.
Taka dolegliwość, nazywana dyspareunią, powinna zawsze budzić obawy i wymaga konsultacji z lekarzem.
Częstą komplikacją związaną z endometriozą jest niestety także problem z zajściem w ciążę.
Dotyczyć on może nawet 40 % kobiet zmagających się z tą chorobą.
To właśnie na podstawie tych czterech podstawowych objawów:
- ból miednicy mniejszej,
- bolesne miesiączki,
- ból w trakcie współżycia,
- ograniczenie płodności,
w rozpoznaniu w każdym przypadku powinna być rana pod uwagę endometrioza.
Endometrioza – objawy jelitowe
Endometriozie mogą towarzyszyć także objawy ze strony przewodu pokarmowego. Wynikać to może zarówno z lokalizacji zmian w tym obrębie, jak i z bliskiego sąsiedztwa narządów układu płciowego. Ponownie najbardziej charakterystycznym symptomem choroby jest ból.
Pojawia się on szczególnie podczas ruchu jelit, a także przy napięciu mięśni tłoczni brzusznej, na przykład podczas wypróżniania. Objawy endometriozy na jelitach to także wzdęcia, nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia.
Niepokojące jest również pojawienie się krwawienia z przewodu pokarmowego.
Objawy te mogą przyjmować różne nasilenie, a w większości przypadków najbardziej dokuczliwe są przed i w trakcie miesiączki. Długotrwale występujące zmiany chorobowe mogą doprowadzić nawet do niedrożności jelit.
Endometrioza – objawy dodatkowe
Endometriozie mogą towarzyszyć także objawy z innych układów. Obejmują często pęcherz moczowy. Najczęstszą dolegliwością jest ból w trakcie oddawania moczu, któremu może towarzyszyć krwawienie.
Pojawić się może także uczucie parcia na mocz oraz częsta potrzeba skorzystania z toalety. Symptomy mogą występować stale, jednak w zdecydowanej większości przypadków największe nasilenie przyjmują w trakcie miesiączki.
Endometrioza może także powodować liczne objawy ogólne. Nasilać się one będą w czasie menstruacji lub w zespole napięcia przedmiesiączkowego.
Do objawów tych należy przede wszystkim zmęczenie, rozdrażnienie, ból głowy, często o typie migrenowym. Może pojawić się także stan podgorączkowy, a nawet hipoglikemia, czyli obniżony poziom glukozy we krwi.
Długotrwale nieleczona endometrioza może prowadzić do powstawania licznych zmian, szczególnie w obrębie miednicy mniejszej. Często po latach choroby tworzą się zrosty, bliznowacenia, cysty i torbiele.
Mogą one doprowadzić między innymi do niedrożności przewodu pokarmowego, ale też jajowodów. Powikłania te nasilają również podstawowe objawy chorobowe, szczególnie dolegliwości bólowe.
Endometrioza – objawy psychiczne
Typowymi symptomami endometriozy są także różnego rodzaju objawy natury psychologicznej. Wynikają one przede wszystkim z utrudnionego codziennego funkcjonowania ze względu na liczne dolegliwości.
Powodują one silny stres oraz pogorszenie nastroju, co może doprowadzić do zaburzeń lękowych, a nawet depresji.
Ból w trakcie stosunku wpływa także negatywnie na libido. Wszelkie dolegliwości doprowadzają do ogólnego zaburzenia funkcjonowania w społeczeństwie, pojawiają się trudności w nawiązywaniu relacji.
Badania dowiodły także negatywny wpływ endometriozy na wykonywaną pracę. Objawy choroby powodują spadek wydajności nawet o 11 godzin w standardowym, 40-godzinnym tygodniu pracy. To wszystko prowadzi do znacznego spadku jakości życia chorych z endometriozą.
Nietypowe objawy endometriozy
Mimo, że endometrioza najczęściej pojawia się w okolicy narządów układu płciowego, nie zawsze tak jest. Choroba może mieć swoje ogniska także w innych lokalizacjach. Czasami występują nietypowe objawy endometriozy.
Rzadką formą choroby jest endometrioza piersiowa. W jej przebiegu tkanka przypominająca endometrium macicy lokalizuje się w pobliżu płuc i otaczającej je opłucnej.
Objawy choroby obejmują przede wszystkim ból w klatce piersiowej, duszność oraz kaszel, które pojawiają się przed i w trakcie miesiączki. Symptomy te wskazują najczęściej na odmę opłucnową.
Jej przebieg w większości przypadków jest łagodny, jednak czasami może okazać się bardzo poważny.
Ból klatki piersiowej pojawia się zazwyczaj po jednej stronie, najczęściej prawej. Objawy pojawiać się mogą co cykl lub rzadziej.
Symptomy ze strony endometriozy piersiowej mogą być poważne. W rzadkich przypadkach występuje krwiak opłucnej, który doprowadzić może nawet do groźnej dla zdrowia zatorowości płucnej. Niezwykle rzadko może również dojść do krwawienia z dolnych dróg oddechowych.
Endometrioza – brak objawów
Endometrioza jest chorobą podstępną, która rozwijać się może powoli. Mimo, że wyżej wymienione objawy występują często, nie są obecne w każdym przypadku. Szacuje się, że około 20-25% kobiet chorujących na endometriozę nie doświadcza żadnych objawów.
U części z nich wskazuje to na początek schorzenia, a objawy z czasem się rozwiną. W niektórych przypadkach będą one niezwykle łagodne, a w innych – całkiem bezobjawowe.
Fizjoterapia w endometriozie – Jak pomagamy?
Fizjoterapia to ważny element kompleksowego leczenia endometriozy. Jej główny cel to poprawa jakości życia pacjentek.
Wyspecjalizowany fizjoterapeuta na przywracanie funkcje tkanek miękkich i narządów w obszarze dna miednicy, a także poprawia elastyczność blizn i sąsiadujących struktur, tak aby zmniejszyć objawy endometriozy.
Fizjoterapia pomaga również w reedukacji w zakresie napięcia mięśniowego, wzorców ruchowych oraz koordynacji nerwowo-mięśniowej.
Kompleksowa fizjoterapia w endometriozie koncentruje się wielu obszarach:
- rehabilitacji przedoperacyjna
- rehabilitacji po operacji endometriozy
- terapii blizny
- fizjoterapii skoncentrowanej na dno miednicy (fizjoterapia uroginekologiczna)
- terapii manualnej ukierunkowanej na obszar lędźwiowo-miedniczy
- terapii wisceralnej – skoncentrowanej m. in. na dolegliwościach ze strony układu pokarmowego
- treningu medyczny w endometriozie
- nauce autoterapii i autorelaksacji
Za cel stawiamy sobie poprawę jakości życia naszej pacjentki. Pracujemy z najbardziej bolesnymi obszarami ciała, poprzez indywidualnie dobraną terapię manualną oraz ćwiczenia rozciągające.
W endmetriozie poważnym kłopotem są zrosty. Często ich ilość i lokalizacja wymaga usunięcia chirurgicznego.
W procesie fizjoterapii praca nad uelastycznienim tkanek, terapia manualna nakierowana na najbardziej bolesne miejsca ma na celu zmniejszenie lub opóźnienie powstawania zrostów oraz wsparcie zabiegów chirurgicznych.
FAQ
Endometrioza – jakie objawy występują najczęściej?
Do najczęstszych objawów choroby należy ból w okolicy podbrzusza, który może promieniować do dolnej części pleców. Może on mieć charakter stały lub pojawiać się przed i w trakcie miesiączki. Choroba cechuje się także długotrwałymi, obfitymi krwawieniami w czasie menstruacji. Pojawia się także ból w trakcie współżycia. Endometrioza może doprowadzić do problemów z zajściem w ciążę.
Jakie są objawy raka endometrium?
Najczęstszym objawem raka endometrium jest krwawienie z dróg rodnych pojawiające się w okresie pomenopauzalnym. Rak endometrium nie ma jednak związku z obecnością endometriozy.
Endometrioza szyjki macicy – jakie objawy?
Objawy endometriozy szyjki macicy mogą być takie same jak w przypadku endometriozy obejmującej inne obszary. Są to przede wszystkim silny ból, szczególnie przed i w trakcie miesiączki, w czasie współżycia, a także problemy z zajściem w ciążę.
Jakie są objawy endometrium macicy?
Mianem endometrium określa się błonę śluzową wyściełającą wnętrze macicy, która sama w sobie nie daje żadnych objawów. Jest to struktura całkowicie prawidłowa, która zmienia swoją grubość wraz z czasem trwania cyklu menstruacyjnego. Gdy endometrium obecne jest poza jamą macicy, mówimy o endometriozie.
Pogrubione endometrium – jakie objawy?
Endometrium, czyli błona śluzowa wnętrza macicy, naturalnie narasta z dnia na dzień w czasie cyklu miesiączkowego. Następnie dochodzi do jej złuszczenia, co objawia się krwawieniem miesiączkowym. U kobiet z endometriozą w tym czasie mogą wystąpić nasilone objawy chorobowe, takie jak ból podbrzusza, osłabienie, nasilone krwawienie, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i moczowego.
Jakie są sposoby leczenia endometriozy?
Leczenie endometriozy jest uzależnione od wielu czynników i jest indywidualnie ustalane dla każdej pacjentki. Dostępne jest zarówno leczenie farmakologiczne, które obejmuje między innymi doustne tabletki antykoncepcyjne, jak i chirurgiczne.
Tel: 503-733-127
OPINIE O NAS:
Specjaliści KORE
Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zakochana w podróżowaniu, poznawaniu nowych ludzi, kultur i smaków. Otwarta na świat i nowe doświadczenia. Zawsze chętna do podjęcia kolejnych wyzwań.
Źródła:
- https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/199442,rozpoznanie-objawow-jest-kluczem-do-diagnozowania-endometriozy
- https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/88290,endometrioza
- https://en.wikipedia.org/wiki/Endometriosis
- https://en.wikipedia.org/wiki/Thoracic_endometriosis
- https://www.researchgate.net/publication/298105439_World_Endometriosis_Research_Foundation_Global_Study_of_Women’s_Health
- Bręborowicz, Ginekologia i położnictwo, t.2, Warszawa, 2015
Data publikacji: 14.02.2022
Data ostatniej aktualizacji: 04.07.2023
