Coraz więcej osób, które przeszły COVID-19 skarży się na powikłania po chorobie. Zaburzenia w oddychaniu, duszności, ogólne osłabienie organizmu, skutkujące długotrwałym poczuciem zmęczenia to tylko część niepokojących objawów zmian w organizmie. W powrocie do formy i pokonaniu skutków choroby pacjentom pomaga profesjonalna rehabilitacja, której znaczenie w eliminowaniu powikłań podkreśla także Światowa Organizacja Zdrowia.
Zespół pocovidowy
Lekarzy i naukowców zaczął niepokoić fakt, że coraz więcej pacjentów zgłasza niepokojące sygnały pogorszenia stanu zdrowia, nawet po miesiącu od przebycia COVID-19. Alarmujące objawy zauważały zarówno osoby, u których infekcja przebiegła bardzo ciężko i wymagała hospitalizacji, jak i ci, którzy chorobę przeszli łagodnie. Wsród ozdrowieńców, zmagających się z powikłaniami, były osoby starsze, w średnim wieku, jak i ludzie młodzi, którzy na COVID-19 często chorowali skąpo lub nawet bezobjawowo.
O „zespole pocovidowym” wiadomo już coraz więcej. Zwiększa się również świadomość, że niezwykle istotnym elementem leczenia jest rehabilitacja, która pomaga zniwelować skutki przebytego zakażenia.
Zespół pocovidowy – grupy największego ryzyka
Osoby najbardziej narażone na rozwój zespołu pocovidowego to:
- osoby w wieku powyżej 50 lat
- osoby, które doświadczyły ciężkiego przebiegu COVID-19
- osoby z problemami krążeniowo-oddechowymi, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą lub otyłością
Czym objawia się zespół pocovidowy?
Pacjenci, którzy przechorowali COVID-19 nadal borykają się z szeregiem problemów zdrowotnych. Lekarze uczą się, dlaczego choroba zostawia trwałe ślady w organizmie. Spektrum kliniczne objawów, które wiąże się z zespołem postcovidowym jest bardzo zróżnicowane. Osoby, u których objawy COVID-19 się przedłużają wspominają o:
- bólu stawów
- bólu w klatce piersiowej
- mgle mózgowej
- nawracających gorączkach
- problemach ze snem
- trudnościach z oddychaniem
- utracie węchu i/lub smaku
- odczuwanym zmęczeniu
Pacjenci, u których rozwinął się zespół ostrej niewydolności oddechowej wykazują większe ryzyko długoterminowych problemów zdrowotnych, a wśród nich:
- zwłóknieniowe uszkodzenie płuc
- uszkodzenie serca, zapalenie mięśnia sercowego
- zaburzenia zdrowia psychicznego
Długotrwałe skutki przebycia COVID-19
Najczęstsze powikłania po COVID-19 na jakie uskarżają się pacjenci, dotyczą zmniejszonej wydolności oddechowej.
Zaburzenia w oddychaniu, duszności, ograniczenie tolerancji wysiłkowej potwierdzają fakt, że koronawirus atakuje głównie układ oddechowy chorego.
Pacjenci narzekają także na brak tchu podczas wykonywania zwykłych, codziennych czynności, co wzmaga uczucie niepokoju, a to dodatkowo pogarsza funkcje oddechowe organizmu.
Zespół pocovidowy – nie tylko problemy z oddychaniem
Notoryczne poczucie zmęczenia, zaburzenia rytmu serca, trudności w podejmowaniu najmniejszej aktywności fizycznej łączą się często z objawami zaburzeń równowagi i koordynacji ruchowej. Pacjenci uskarżają się na ból mięśni i stawów, ból głowy.
Często zgłaszane są również problemy z koncentracją, pamięcią czy logicznym myśleniem.
Objawy te utrudniają powrót do normalnego funkcjonowania, do obowiązków zawodowych czy domowych.
Przyczyniają się także do pogłębiającego się uczucia niepokoju i zdenerwowania, wpływają na pogorszenie nastroju.
Brak motywacji do działania, stres, smutek czy nawet depresja to kolejne objawy „zespołu pocovidowego”. Dotyczą one nawet tych, których ominęła hospitalizacja i związana z nią obawa o życie.
Pacjenci, którzy w czasie choroby musieli jednak przebywać w szpitalu, dodatkowo zmagają się z traumatycznym doświadczeniem pobytu na intensywnej terapii, podłączeniem do respiratora, bólu, strachu i samotności. U pacjentów hospitalizowanych występują ponadto problemy z prawidłową emisją głosu oraz trudności w przełykaniu pokarmów stałych i płynów, co jest konsekwencją długotrwałej intubacji.
Fizjoterapia po COVID-19 – ćwiczenia oddechowe
W powyżej opisanych sytuacjach nie należy czekać aż objawy same przejdą. Przede wszystkim należy zgłosić się do fizjoterapeuty lub lekarza, który wskaże rehabilitację oddechowo-krążeniową lub inne formy terapii.
Istotnym elementem rehabilitacji po COVID-19 są ćwiczenia oddechowe, łagodzące dyskomfort oddechowy.
Fizjoterapeuci wykonują z pacjentami następujące ćwiczenia:
- nauka prawidłowego oddychania
- ćwiczenia oporowe
- ćwiczenia ułatwiające bądź utrudniające wdech i wydech
- ćwiczenia mięśni oddechowych i przepony
- ćwiczenia efektywnego kaszlu – szczególnie dla osób z chorobami związanymi z duża ilością wydzieliny zalegającej w układzie oddechowym
- ćwiczenia wydolnościowe oraz ogólnokondycyjne, które stymulująco wpływają na poprawę funkcjonowania układu oddechowego chorych, zwiększają sprawność i wydolność fizyczną pacjentów, która zwykle u osób z chorobami układu oddechowego jest obniżona
- drenaż ułożeniowy stosowany w celu ewakuacji wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych
Kluczowe w rehabilitacji oddechowej po COVID-19 jej wczesne rozpoczęcie, kiedy to u pacjenta nie nastąpiły jeszcze trwałe i nieodwracalne zmiany w układzie oddechowym. W celu uzyskania zamierzonych efektów rehabilitacji istotna jest również systematyczność i ciągłość w wykonywaniu zaleconych procedur rehabilitacyjnych.
Rehabilitacja po Covid-19. Czym jest rehabilitacja oddechowo-krążeniowa?
Rehabilitacja oddechowo-krążeniowa u osób, które przeszły COVID-19 ma szerokie zastosowanie. Jest ona użyteczna na każdym poziomie zaawansowania chorób układu oddechowego – od tych odwracalnych do przewlekłych – i stanowi cenne uzupełnienie leczenia podstawowego. Rehabilitacja oddechowa po przebytym zakażeniu koronawirusem znacząco przyśpiesza powrót do zdrowia tych pacjentów, u których to możliwe, oraz wspomaga utrzymanie na dobrym poziomie wydolnościowym układu oddechowego pacjentów z chorobami przewlekłymi układu krążeniowo-oddechowego.
Program rehabilitacji oddechowej po przebytym zakażeniu koronawirusem jest dopasowany do każdej osoby indywidualnie.
Jedną z zasad rehabilitacji oddechowej jest kompleksowość polegająca na połączeniu ćwiczeń oddechowych, treningu fizycznego oraz masażu.
Cele rehabilitacji oddechowo-krążeniowej
Do głównych celów rehabilitacji oddechowo-krążeniowej należą:
- poprawa obniżonej wydolności oddechowej na skutek przebytego COVID-19
- poprawa mechaniki oddychania w przebiegu chorób przewlekłych układu oddechowego
- zapobieganie następstwom chorób układu oddechowego
- zapobieganie obniżeniu ogólnej sprawności chorych z chorobami układu oddechowego
- wykorzystanie rezerw oddechowych w przypadku nieodwracalnych zmian chorobowych w układzie oddechowym
- zapobieganie następstwom w przypadku nieodwracalnych zmian chorobowych w układzie oddechowym
Dla kogo jest przeznaczona rehabilitacja oddechowa?
Rehabilitacja oddechowa może pomóc osobom:
- u których na skutek przebytej choroby COVID-19 nie nastąpił powrót do pełnej sprawności oddechowej sprzed choroby (szybsze męczenie się, płytszy oddech, zadyszka itp.)
- cierpiącym na przewlekłe choroby płuc, których objawy, takie jak duszność i łatwa męczliwość codziennie wykonywanymi czynnościami, mają istotny wpływ na ich życie
Jak może pomóc rehabilitacja oddechowo-krążeniowa osobom po COVID-19?
Na skutek prowadzonej rehabilitacji oddechowo-krążeniowej następuje:
- poprawa wydolności oddechowej, przejawiająca się mniejszym męczeniem się, mniejszą zadyszką, czy zniwelowaniem problemów oddechowych
- zmniejszenie nasilenia kaszlu i duszności
- poprawa kondycji psychicznej i samopoczucia
- możliwość wykonywania codziennych czynności w większym zakresie
- mniejsze prawdopodobieństwo wizyty u lekarza lub hospitalizacji
- możliwość wykonywania aktywności fizycznej i ćwiczeń w większym zakresie
- zmniejszenie poziomu lęku i depresji towarzyszących chorobie płuc
- zwiększenie wiedzy na temat schorzenia i sposobu postępowania z nim
- zwiększenie siły fizycznej
- poprawa jakości życia
Efektywność rehabilitacji
Najbardziej widoczną oznaką poprawy kondycji organizmu jest lepsze samopoczucie i zmniejszenie dolegliwości pocovidowych.
Dla fizjoterapeuty jednak podstawę do zakończenia rehabilitacji stanowią wyniki oznaczanych podczas każdej wizyty parametrów medycznych takich jak: saturacja, ciśnienie tętnicze, puls czy liczba oddechów w spoczynku.
Pijawki lekarskie po COVID-19
Hirudoterapia czyli leczenie pijawkami lekarskimi może pomóc w szybszym powrocie do zdrowia po przejściu koronawirusa.
Pacjenci po przebyciu COVID-19 mają powikłania neurologiczne, czyli tzw. mgłę mózgową. Pojawiają się również problemy z długotrwałym zmęczeniem. Pijawki produkują substancję o bardzo silnym działaniu przeciwzapalnym, ale również związki białkowe, które potrafią rozpuszczać blizny w tkance płucnej. Po pijawkach czujemy witalność, wraca nam przypływ energii – powiedziała w programie TVN „Uwaga! Koronawirus” Anna Zieleniewska, hirudoterapeuta, biolog, bioterapeuta.
Potwierdza to Maria Mroczko, specjalistka z firmy Bio-Gen, zajmującej się od lat hodowlą pijawek lekarskich. Pijawka przy okazji pobierania pokarmu przekazuje żywicielowi prawdziwy „koktajl” aktywnych związków, które dają efekty przeciwbólowe, neurotropowe, rozszerzają naczynia krwionośne, działają przeciwzapalnie.
Generalnie mówiąc, nie tylko poprawiają odporność, nastrój, kondycję organizmu, ale także – jak wynika z informacji, jakie otrzymujemy z różnych gabinetów hirudoterapii – mają duży wpływ na zmniejszenie skutków ubocznych u ozdrowieńców po COVID-19.
Zapraszamy również na hirudoterapię w KORE Fizjoterapia Specjalistyczna
Jeśli chorowałeś na COVID-19 i odczuwasz skutki uboczne tej choroby, nie zwlekaj – umów się na wizytę
Zadzwoń – zapytaj:
Tel:503-733-127
lub umów się na
Samodzielna rehabilitacja po COVID-19
Do polskich pacjentów trafił informator „Wsparcie w samodzielnej rehabilitacji po przebyciu choroby związanej z COVID-19”, który jest wynikiem współpracy Krajowej Izby Fizjoterapeutów (KIF) i Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
W broszurze przedstawiono podstawowe ćwiczenia oraz porady dla osób dorosłych, które doświadczyły poważnego pogorszenia stanu zdrowia i zostały przyjęte do szpitala z rozpoznaniem COVID-19. Zebrane w niej informacje mają wspomóc samodzielny powrót do pełnej sprawności, a także uczulić na niepokojące, nawracające objawy.
Broszura zawiera informacje dotyczące następujących zagadnień:
- Postępowanie w przypadku duszności
- Ćwiczenia fizyczne po opuszczeniu szpitala
- Postępowanie w razie problemów z głosem
- Porady dotyczące przyjmowania pokarmów, płynów oraz przełykania
- Postępowanie w razie problemów ze skupieniem uwagi, pamięcią oraz logicznym myśleniem
- Radzenie sobie z codziennymi aktywnościami
- Radzenie sobie ze stresem oraz wahaniami nastroju
Proponowane zalecenia nie zastępują spersonalizowanego programu ćwiczeń, ale są wartościowym zbiorem wskazówek, z którymi powinni zapoznać się wszyscy pacjenci dotknięci COVID-19, a także ich bliscy.
Informator w polskiej wersji językowej jest dostępny również na stronie WHO i na stronie Krajowej Izby Fizjoterapeutów.
Data publikacji: 06.06.2021
Data ostatniej aktualizacji: 06.07.2021